Mezzosopraan Christa Ludwig is op 24 april overleden. Ze werd 93 jaar. Ludwig maakte van de jaren vijftig tot begin jaren negentig een imposante internationale carrière. Na haar afscheid van het toneel zette ze zich in voor jonge talenten.

De Duitse Christa Ludwig kwam uit een gezin van zangers en kreeg al op haar achttiende een contract bij de Oper Frankfurt, waar ze net na de Tweede Wereldoorlog debuteerde als Prins Orlofsky in Die Fledermaus. Ze was tot 1952 lid van het solistenensemble in Frankfurt en werd daarna geengageerd in Darmstadt en Hannover.

Ludwig werd beroemd door haar verbindtenis aan de Wiener Staatsoper. Ze debuteerde in 1955 bij het Oostenrijkse gezelschap als Cherubino in Le nozze di Figaro, echter niet in het beroemde ‘Haus am Ring’, dat in de oorlog gebombardeerd was, maar in de Redoutensälen. Later dat jaar ging het gerestaureerde theater aan de Ring weer open. Kort daarop was Ludwig daar te zien als Octavian in Der Rosenkavalier, één van de meest waardevolle momenten in haar loopbaan, zei ze eens.

Ludwig bleef tot 1994 (Klytämnestra in Elektra) aan de Wiener Staatsoper verbonden. Ze trad er 769 keer op in 42 verschillende rollen. Ze zong er vrijwel alle grote rollen voor mezzosopraan en maakte soms uitstapjes naar het sopraanrepertoire (Leonore in Fidelio). Ze werkte er samen met grote dirigenten als Herbert von Karajan, Karl Böhm en Leonard Bernstein en werd voor haar successen benoemd tot Kammersängerin, erelid en drager van de ‘Goldenen Ehrenring’ van de Staatsoper.

In reactie op haar overlijden roemt de Staatsoper de zangeres als ‘iemand die het huis, de muziekwereld en iedereen die met haar in aanraking kwam inspireerde en blijvend beinvloedde’. De grote kracht van Ludwig was volgens de Staatsoper de perfecte eenheid tussen haar unieke stem en haar doordringende theatrale vertolkingen. Ze kon volledig in een rol opgaan.

In hetzelfde jaar als haar debuut bij de Staatsoper maakte Ludwig haar eerste opwachting bij de Salzburger Festspiele. Ook daar was ze decennialang een grote naam. ‘Ze was een legende, al tijdens haar leven’, stelt festivaldirecteur Markus Hinterhäuser in een verklaring op maandag. ‘De Salzburger Festspiele is haar oneindig veel dank verschuldigd.’

In totaal trad Ludwig 169 keer op bij de Festspiele. Ze zong in 126 operavoorstellingen, 21 liedrectials en 18 orkestconcerten. Na haar pensioen als zangeres bleef Ludwig bij het festival betrokken door onder meer masterclasses. Ook aanstaande zomer zou ze een masterclass geven.

Vanaf eind jaren vijftig, begin jaren zestig maakte Ludwig ook naam bij onder meer de Bayreuther Festspiele, het Royal Opera House en de Scala in Milaan. Herbert von Karajan haalde haar in 1958 naar de Scala, waar ze debuteerde als Waltraute in Die Walküre. In 1992 trad ze voor het laatst op in Milaan. De Scala omschrijft haar in reactie op haar overlijden als iemand met onfeilbare vocale middelen en muzikale intelligentie, ‘de maatstaf in repertoire dat varieerde van Mozart tot Wagner en van Strauss tot Verdi en het lied’.

Even buiten Milaan maakte Ludwig een beroemde opname van Bellini’s opera Norma, waarin ze Adalgisa zong, naast Maria Callas in de titelrol.

Intendant Rudolf Bing haalde Ludwig in 1959 naar de Metropolitan Opera in New York, waar ze bijna 35 jaar lang optrad in rollen als Leonore, Dido, Kundry, Marschallin en Waltraute. Ze nam in 1993 afscheid met Fricka in Die Walküre.

Na haar afscheidstournee in 1993 en 1994 wijdde Ludwig een groot deel van haar tijd aan talentontwikkeling. In november 2014 nodigde het Internationaal Vocalisten Concours haar uit voor een serie masterclasses in Den Haag. Ludwig deelde haar wijsheid met onder anderen Maria Fiselier. ‘Dat ik in de aanwezigheid ben geweest van Christa Ludwig, was inspirerend’, zei de jonge mezzo destijds. ‘Ik vond het mooi om te zien hoe ontzettend precies zij te werk ging. Dat klassieke Duitse lied, met alle nuances, dat zit allemaal in haar.’ Jard van Nes, ooit zelf student van Ludwig, stond naast Ludwig als master. ‘Als ik aan mijn eigen beginperiode terugdenk, herinner ik me dat ik letterlijk vrat wat Christa Ludwig zei’, vertelde ze.

Christa Ludwig overleed zaterdag in haar woonplaats Klosterneuburg, nabij Wenen. Ze zal herinnerd worden als één van de grootste zangeressen van de twintigste eeuw.