In Amsterdam werd afgelopen weekend met de jaarlijke Uitmarkt het culturele seizoen geopend. Er was ook opera te vinden in het enorme aanbod dat onder het motto ‘Laat je raken’ aan het publiek werd voorgesteld. François van den Anker liet zich raken, door de regen, de wind én door de muziek.

Het regent. Gitzwarte wolken hangen boven het Museumplein in Amsterdam, waar de hele kunstensector zich voor de 34e maal presenteert op de Uitmarkt, de opening van het culturele seizoen. Hoe symbolisch die donkere luchten ook mogen zijn, het motto van de Uitmarkt Amsterdam is dit jaar: ‘Laat je raken’.

In de Kleine Zaal van het Concertgebouw meldt presentator Rob Oudkerk opgewekt dat er de komende dagen niet gezeurd gaat worden over de bezuinigingen. Maar bij het eerste gezelschap dat zich presenteert, is dat al niet goed vol te houden. Opera Studio Nederland dreigt zijn volledige subsidie in 2013 kwijt te raken.

De nieuwe selectie van solisten voor dit seizoen heeft voor de Uitmarkt een programma samengesteld onder de titel ‘De vele gezichten van de liefde’. Bariton Bastiaan Witsenburg opent in de nog wat kille zaal met een brutaal ‘Se vuol ballare’ uit Le nozze di Figaro. Zijn jaargenoten, uit Rusland, Oekraine en de VS, volgen met stukken uit Don Giovanni, L’elisir d’amore, een verrassende aria uit Korngolds Die Tote Stadt en de Habanera uit Carmen.

Op de Uitmarkt gaat het ook om het bereiken van nieuw publiek. Femke, op de eerste rij in de Kleine Zaal, heeft in het gezelschap van zus, ouders én hond, aandachtig zitten luisteren naar het optreden van de Opera Studio. Haar oordeel is kort en helder: ‘Mooi’. Vooral dat stuk uit Carmen, door de mevrouw in de rode jurk, sprak haar aan. Femke is pas zes, en meldt een loopbaan te ambiëren bij het ballet.

Chickies

Aandacht voor jong publiek, dat is ook één van de speerpunten van Opera Zuid. Zanger Jacques de Faber vertelt over de activiteiten op scholen van het gezelschap uit Maastricht. Hij presenteert, ook in de Kleine Zaal, een programma met hoogtepunten van het komende seizoen.

Zijn korte uitleg bij de aria van Papageno uit Die Zauberflöte sluit goed aan bij die gerichtheid op jong publiek: ‘Papageno zingt over vogeltjes, maar eigenlijk is hij op zoek naar chickies’.

Martijn Sanders en Saskia Voorbach zingen stukken uit Mozarts opera, waarna Johanni van Oostrum met een tere, dramatische aria als Katja Kabanova verbluffend duidelijk maakt hoe het Uitmarkt-motto ‘Laat je raken’ op de vroege zaterdagmiddag betekenis kan krijgen.

Grootste project ooit

Ondertussen is het buiten in het ritme van de regen afwisselend druk en rustig aan de kramen en paviljoens van de informatiemarkt. Vrijwel alles op cultuurgebied is vertegenwoordigd: de theaters, de gezelschappen, musea ‘van Amsterdam tot aan Maastricht’, de producenten en de omroepen.

Aan de kraam van de Nationale Reisopera liggen de posters en flyers van de producties voor het komende seizoen. Nathalie Edelenbos, manager marketing en communicatie, vertelt dat de Uitmarkt bepaald niet de enige plek is waar de Reisopera zijn publiek zoekt. ,,Zichtbaarheid en het persoonlijk contact zijn voor ons belangrijk. Daarom hebben we ook altijd een stand in alle zalen waar we spelen als Reisopera. We staan op meer uitmarken en evenementen, maar Amsterdam is toch wel heel speciaal.”

Op de vraag naar haar tip voor het nieuwe Reisopera-seizoen is het antwoord kort: Siegfried. ,,De Ring is ons grootste project ooit en de eerste twee delen zijn fantastisch ontvangen.” Ze wil nog geen geheimen onthullen over de aanpak van het derde Ring-deel. ,,Laat de mensen maar komen kijken, vanaf 25 september.” Er zijn overigens nog maar heel weinig kaarten verkrijgbaar voor de uitvoeringen van Siegried.

Als enige

Concertorganisator Fred Luiten staat opgewekt bij zijn kraam. ,,Omdat mijn naam verbonden is aan de concertorganisatie, komen veel vaste bezoekers even gedag zeggen aan de kraam.” Het aanbod voor het komende seizoen ligt regenwatervast geseald voor hem. ,,Ik ben vooral trots op de programmering van de Matthäus Passion, die op de avond van Palmzondag, 1 april 2012, in het Concertgebouw staat. En als het om opera gaat: ik breng als enige dit seizoen Philippe Jaroussky, begeleid door het Freiburger Barockorchester met aria’s van Händel, op 19 februari in het Concertgebouw.”

Luiten werkt zonder subsidie en heeft wel last van de btw-verhoging, maar merkt als ondernemer minder van de subsidiekortingen. ,,Ik heb nog nieuws: er is dit seizoen een extra concert, in juni, met het requiem van Mozart onder Jos van Immerseel met Collegium Vocale en Anima Eterna.”

Verderop, bij de kraam die gereserveerd is voor de vorig seizoen gelanceerde Serie Grote Zangers in het Muziekgebouw aan het IJ, wil ik een advies: wie van die imposante rij zangers is nou de állergrootste? De twee jonge vrouwen achter de kraam blijken er verstand van te hebben, want ze zingen zelf ook. Carolien van Iersel zegt: ,,Charlotte Margiono, maar dat is eerlijk gezegd ook omdat ze mijn zangdocente is.”

,,Wat mij betreft is de grootste Ian Bostridge”, zegt Charlotte Houberg. ,,Maar ik ben een beetje bevooroordeeld, want ik zing het voorprogramma. Maar als ik een onbevooroordeeld antwoord geef: Robert Holl, die heeft al zóveel gedaan.”

Theatrale timing

In opera komt het veel voor: het drama van het lot, de plagen en ontberingen die de protagonisten moeten doorstraan. Waarbij het doorgaans de bedoeling is dat je er alleen over zingt. Bij het optreden van Opera per Tutti, op het buitenpodium van het Prins Bernhard Cultuurfonds, zijn de plagen en ontberingen echt, ze komen van links, rechts en boven.

Net voor aanvang begint een podium verder de band Death Letters, aan een set met post-rock punk. Het is hard, heel hard. Catherine Daniel en Sinan Vural, die aria’s zingen van Mozart en Bizet, kunnen hun pianist niet horen en ze horen elkaar nauwelijks. Toch komt er een heel acceptabel duet uit Don Giovanni uit hun kelen, gevolgd door een duo uit Così fan tutte. Als Catherine Daniel ‘Must the winter come so soon’ uit Samuel Barber’s Vanessa inzet, wordt het geluid van de punkband overstemd door de regen die op het dunne tentdoek boven het podium in enorme hoeveelheden naar beneden klettert. Het weer had zelden een meer theatrale timing.

De leden van Opera per Tutti tonen zich onverstoorbare, ware helden van het Uitmarktpodium. Het gezelschap is komend seizoen onder meer normale omstandigheden te bewonderen, onder meer in de Amsterdamse Vondelkerk.