Voor het derde jaar verzamelde Place de l’Opera de informatie over een groot aantal cursussen voor operaliefhebbers. Wie meer wil weten voor een avondje schouwburg of muziektheater krijgt zo kennis van de achtergronden van opera, de ontwikkeling van het genre en de kunsthistorische context.

Overal in Nederland en Vlaanderen worden komend seizoen cursussen aangeboden voor nieuwsgierige leken en beginnende en gevorderde kenners. Prijzen, niveau en inhoud zijn verschillend. Place de l’Opera verzamelde de informatie en geeft een zo volledig mogelijk overzicht.

Leeuwarden
De versgekozen Europese Culturele Hoofdstad 2018 heeft een eigen programmering van opera’s in Slieker Film, het arthouse-filmtheater. Dit jaar staan op het programma van ‘Opera op het witte doek’ voorstellingen als The Fairy Queen van Purcell, Atys van Lully en Il Trovatore van Verdi.

Tijdens de opera-ochtenden worden inleidingen van muziekwetenschapper en operakenner Rudolf Nammensma gecombineerd met de vertoning van operavoorstellingen op het scherm van het Filmhuis Leeuwarden. De vertoningen zijn op zondagochtend om 11.00 uur.

Startdatum: zondag 23 september 2012
Meer informatie vindt u op de website van het Filmhuis Leeuwarden.

Enschede
Ook dit jaar geeft Ben Coelman, hoofd bureaudramaturgie en educatie bij de Nationale Reisopera, de cursus ‘Het lied van liefde en dood, geschiedenis van de opera’ in Enschede, ditmaal in het Wilminktheater. De cursus wordt aangeboden door HOVO-Overijssel.

Op vijf maandagavonden, vanaf 5 november, komen de belangrijkste episoden uit de operageschiedenis en de typische stijlkenmerken van die periodes aan bod. Er wordt aandacht besteed aan 400 jaar opera; van barok naar het classicisme en de romantiek en eindigend in de 20e eeuw. De lessen worden gegeven aan de hand van geluids- en videofragmenten. Zowel beginners als gevorderde muziekliefhebbers kunnen plezier hebben van de cursus. Een rondleiding achter de schermen bij de Nationale Reisopera maakt deel uit van het aanbod.

Startdatum: maandag 4 november 2013
Meer informatie vindt u op de website van HOVO-Overijssel.

Zwolle
De cursus ‘Het lied van liefde en dood, geschiedenis van de opera’ wordt door dramaturg Ben Coelman ook in Zwolle gegeven. Hetzelfde programma als in Enschede is te volgen in De Spiegel in Zwolle op vijf vrijdagmiddagen, steeds vanaf 14.00 uur.

Startdatum: vrijdag 1 november 2013
Meer informatie vindt u op de website van HOVO-Overijssel.

Amsterdam
Parallel aan de uitvoering van de delen van Wagners Ring des Nibelungen bij De Nederlandse Opera is er de cursus over het werk van Wagner. Kenner Willem Bruls geeft dit najaar nog een avond cursus over Götterdämmerung. Die laatste avond vindt op dinsdag 12 november om 19.30 uur plaats in Het Muziektheater in Amsterdam.

Datum: dinsdag 12 november 2013
Meer informatie vindt u op de website van Het Muziektheater.

Amersfoort
In de cursus ‘De opera’s van Verdi’ staat het werk van de Italiaanse componist centraal. In acht lessen wordt de ontwikkeling van Verdi geschetst in het Italië van de negentiende eeuw en in zijn 26 opera’s. De lessen vinden vanaf 20 september plaats op acht vrijdagmiddagen vanaf 13.00 uur in de Nieuwe Poort in Amersfoort. Docent is C. Verhamme.

Startdatum: vrijdag 20 september 2013
Meer informatie vindt u op de website van HOVO-Utrecht.

In Amersfoort is de komende maanden ook een operacursus die helemaal gewijd is aan het werk van Mozart. Docente is zangeres Hannie Slingerland. Overigens is deze cursus niet bedoeld voor luisteraars, maar voor (koor)zangers van verschillend niveau. Voor de regie en aankleding zorgt René Melisse, die als grimeur en kostumier werkt voor verschillende operaproducties. De cursus beslaat twaalf zondagavonden, steeds vanaf 19.30 uur, en wordt gegeven in de kapel van Zon en Schild in Amersfoort.

Startdatum: 22 september 2013.
Meer informatie vindt u op de website van Hannie Slingerland.

Wageningen
De Volksuniversiteit organiseert dit seizoen verschillende eendaagse operacursussen, met erna bezoek aan een opera in onder meer Krefeld en Mönchengladbach. De eerste is een bezoek aan Die lustigen Weiben von Windsor.

Startdatum: 10 november 2013
Meer informatie vindt u op de website van de Volksuniversiteit.

Rotterdam
De Rotterdamse Schouwburg, het Luxor Theater en De Doelen hebben opnieuw Gerard Legeland uitgenodigd om de cursus ‘Opera in de Stad’ te geven. De operacursus bestaat uit drie opvoeringen en drie cursusavonden. In het programma worden Così fan tutte, The Fairy Queen en La Bohème behandeld.

Legeland doorspekt de avonden met video- en geluidsmateriaal en besteedt ook aandacht aan regie, vormgeving en de historische ontwikkeling van de opera. Enige tijd na de cursusavond kan de betreffende opera bezocht worden in één van de Rotterdamse theaters. In de cursusprijs zijn de tickets voor de voorstellingen inbegrepen.

Startdatum: 24 september 2013.
Meer informatie vindt u op de website van De Doelen.

HOVO, het op vijftigplussers gerichte onderwijs, heeft per stad of regio een eigen programmering van cursussen. In Rotterdam – op de locatie Woudestein van de Erasmusuniversiteit – zijn dit najaar verschillende cursussen over klassieke muziek, onder meer over Beethoven en over 200 jaar Nederlandse muziek. Op operagebied zijn er leergangen over Wagner en Purcell/Händel.

In een serie colleges onder de titel ‘Wagner” neemt docent Kees Wisse de studenten mee in de wereld van Wagner. Zijn muziek staat centraal, maar ook de persoon Wagner en zijn filosofische gedachtengoed over muziek en maatschappij hebben een belangrijke plaats. De colleges zijn multimediaal, met geluids- en beeldfragmenten, teksten en partituren.

Startdatum: 1 oktober 2013
Meer informatie vindt u op de website van HOVO-Rotterdam.

Hun muziek en ook de opera’s komen aan de orde in de cursus ‘Purcell en Händel: Engelands muzikale gouden eeuw’, over de periode van 1650 – 1750. Docent Frans Jansen zal aan de hand van hun beider biografie het oeuvre onder de loep nemen, geïllustreerd met muziekvoorbeelden. Ook worden de belangrijkste genres van de barok uitgelegd, ingebed in het politieke en culturele klimaat van die tijd, waarbij de invloed en het werk van belangrijke tijdgenoten aan bod zal komen.

Startdatum: 5 februari 2014
Meer informatie vindt u op de website van HOVO-Rotterdam.

Den Haag
HOVO heeft ook een locatie in Den Haag en ook daar zijn dit seizoen mogelijkheden voor operaliefhebbers. De cursus ‘Viva Verdi!’ gaat in op het leven en werk van de componist, maar ook op contextuele zaken die van invloed waren op zijn oeuvre. Te denken valt aan de politieke situatie in Italië, de veranderende esthetiek en structuur van de opera in het algemeen en de technische innovaties van het theaterwezen. De cursus wordt gegeven door musicoloog Frans Jansen op de Haagse locatie van HOVO, in het International Institute of Social Studies.

Startdatum: 29 oktober 2013
Meer informatie vindt u op de website van HOVO-Den Haag.

Ook in Den Haag geeft musicoloog Jansen, kenner van de passiemuziek van Bach, een cursus ‘O Haupt voll Blut und Wunden’ – Bachs muziek voor de lijdenstijd. In drie bijeenkomsten wordt ingegaan op de geschiedenis, de tekst en de passietraditie in Nederland.

Startdatum: 1 april 2014
Meer informatie vindt u op de website van HOVO-Den Haag.

Dordrecht
HOVO biedt ook in Dordrecht cursussen aan, waarbij in ‘Jauchzet, frohlocket! – Kerstmuziek van Johann Sebastian Bach’ met name de vocale muziek van Bach wordt toegelicht door Frans Jansen. In de cursus is aandacht voor het kerkelijk jaar en bijbehorend muziekrepertoire, de cantates en het Weihnachts-Oratorium.

Startdatum: 2 december 2013.
Meer informatie vindt u op de website van HOVO-Dordrecht.

Tilburg
HOVO Tilburg heeft in de programmering van dit collegejaar ‘De geschiedenis van de opera’, over het ontstaan van de opera en de barokopera. De cursus, die wordt verzorgd door Leo den Oudsten, begint bij het ontstaan van de Italiaanse opera en eindigt bij het twintigste-eeuwse muziektheater. Et is onder meer aandacht voor de zangstem en moderne operaregie.

Startdatum: maandag 4 november 2013.
Meer informatie vindt u op de website van HOVO-Brabant.

Eindhoven
Het Parktheater in Eindhoven heeft dit seizoen twee operacursussen in de aanbieding. In het najaar is er de cursus ‘Wagner en zijn brieven, brieven van een belangrijk muziekvernieuwer’. De cursist leert over Wagner aan de hand van muziekfragmenten en de teksten van de meer dan vijfduizend brieven die Richard Wagner schreef aan vrienden, mecenassen, koningen, vriendinnen, maîtressen, uitgevers, impresario’s, dirigenten en theaterintendanten. De cursus wordt gegeven door Leo den Oudsten.

Startdatum: 13 november 2013
Meer informatie vindt u op de website van het Parktheater.

In 2014 start in het Parktheater weer de cursus ‘Kijken en luisteren naar opera’, ook door Leo den Oudsten. In zes avonden behandelt hij de geschiedenis van de opera en leert hij de deelnemers kijken en luisteren naar opera.

Startdatum: 14 januari 2014.
Meer informatie vindt u op de website van het Parktheater.

Vlaanderen
Het Vlaamse Davidsfonds, te vergelijken met de Nederlandse Volksuniversiteit, organiseert komend seizoen in Gent ‘Opera uit de doeken – Introductiecursus opera’, met bijdragen van de dramaturgen van de Vlaamse Opera, waaronder Luc Joosten. In de cursus van drie middagen worden de ontwikkeling van de opera behandeld, het gebruik van teksten en de rol van de regisseur, dramaturg, grimeurs en coupeuses. De cursuslocatie is de Vlaamse Opera in Gent. Deelnemers krijgen een voucher voor een opera naar keuze in het seizoen van de Vlaamse Opera.

Startdatum: 7 oktober 2013
Meer informatie vindt u op de website van het Davidsfonds.

Dezelfde cursus start een week later ook in Wijnegem.

Tussen een operacursus en een ‘gewone’ inleiding in zitten de eendaagse cursussen over Der Rosenkavalier en Tosca. Beide opera’s staan op het programma van de Vlaamse Opera. De eendaagse cursussen gaan vooraf aan een uitvoering op dezelfde avond en worden verzorgd door dramaturgen van de Vlaamse Opera.

Der Rosenkavalier is op 17 december in Antwerpen en op 14 januari in Gent, voor Tosca is dat 12 november Antwerpen en 26 november in Gent. Meer informatie vindt u op de website van het Davidsfonds.

Thuisstudie
Wie thuis wil studeren op opera kan bij de Open Universiteit, faculteit Cultuurwetenschappen, een module volgen. Het lespakket ‘Opera: twaalf opera’s als spiegels van hun tijd’ bestaat uit schriftelijke lessen, aangevuld met audiovisueel materiaal. Het fenomeen opera wordt belicht vanuit verschillende disciplines, met opera’s die exemplarisch zijn voor een bepaald genre of een periode. Het programma maakt geen deel uit van de bacheloropleiding Cultuurwetenschappen, maar wordt aangeboden in de ‘vrije ruimte’. Tentamen doen is wel mogelijk en het voltooien van de module levert 4,3 studiepunten op.

Startdatum: op elk gewenst moment.
Meer informatie vindt u op de website van de Open Universiteit.

Bovenstaande informatie is onder voorbehoud van wijzigingen. U vindt het meest actuele overzicht op de website van de aanbieders.