Voor de tweede keer zingt sopraan Hanneke de Wit de rol van Maria in de geënsceneerde Johannes Passion bij de Nederlandse Reisopera. Ze is blij dat ze er weer bij is. “Dit is een voorstelling waar je later nog eens over nadenkt en stil van wordt.”

Hanneke de Wit (37) zal voor de Nederlandse operaliefhebber geen onbekende naam zijn. Na het winnen van het Cristina Deutekom Concours in 2004 en de Caroline Kaart Prijs op het Internationaal Vocalisten Concours in 2006 is ze een bekend gezicht geworden op veel tonelen en podia in het land.

Ze was de afgelopen seizoenen veelvuldig te zien bij de Reisopera, onder meer in twee delen van Der Ring des Nibelungen, in Orfeo ed Euridice en in Hippolyte et Aricie. Verder is ze regelmatig te horen in oratoria en concerten, onder meer bij dirigenten als Philippe Herreweghe, Jan Willem de Vriend en Frans Brüggen.

Naast het zingen coacht De Wit in haar woonplaats Arnhem beroepszangers en in Groningen geeft ze les aan het Prins Claus Conservatorium. Daarmee is haar agenda in Nederland behoorlijk gevuld, waardoor de noodzaak om in het buitenland te klussen niet zo groot is. Dat komt goed uit, aangezien ze een jonge dochter heeft.

“Ik ga momenteel vooral voor oratoria naar het buitenland”, vertelt ze in een gesprek, een dag voor de première van de Johannes Passion in Enschede. “Voor oratoria ben je hooguit een paar weken weg, terwijl je voor een opera algauw drie maanden van huis bent.”

De combinatie van lesgeven en zingen bevalt De Wit goed. “Ik vind het erg leuk om zangers te begeleiden. Daarvoor moet je al je vermogens inzetten. Tegelijk wil ik geen ‘beste stuurlui aan wal’-indruk geven, dus zing ik zelf ook graag.”

Vlees en bloed

Vier weken lang heeft De Wit gerepeteerd voor de reprise van de Johannes Passion-productie van Dale Duesing, die van 21 maart tot en met 18 april door het land toert. In buurland Duitsland zou dat erg lang zijn voor het voorbereiden van een reprise, maar volgens de sopraan had het team en de cast de tijd echt nodig.

“Het idee van de productie is hetzelfde en met veel elementen waren we bekend, maar we hebben nu een andere dirigent, een paar andere solisten en een deels ander koor”, zegt ze. “Vorige keer voerden we het op met de Holland Baroque Society, nu met de Baroque Academy van het Nederlands Symfonieorkest onder leiding van Bach-specialist Klaas Stok. En we spelen alles op 440 Hz, een halve toon hoger.”

De Wit is zeer te spreken over de enscenering van Dale Duesing. “Het is fantastisch hoe doorleefd hij het werk aanvoelt. Hij wil alle menselijke emoties uit de verf laten komen en neemt met niets minder genoegen.”

Ten tijde van de première in 2011 was er de nodige scepsis over het ensceneren van het oratorium, herinnert De Wit zich. Maar die aarzeling maakte na de première plaats voor veel bewondering. De sopraan dicht dat toe aan de “niet te nadrukkelijke” aanpak van Duesing.

“Het is niet als in de film van Mel Gibson, waarin het één nog gruwelijker is dan het andere. Het is een productie van vlees en bloed, maar dan niet letterlijk. Je wordt in het verhaal getrokken, zonder dat we kunstgrepen hoeven toe te passen. Het is een menselijke versie, met respect voor het werk. We laten zien wat er geschreven staat.”

De Wit denkt dat bepaalde dingen nog beter naar voren zullen komen in de reprise. “We zijn in de uitwerking van de wat fijnzinniger details nog verder gekomen. Kleine bewegingen, kleine gebaren, kleine details in je houding… Ik denk dat dat het idee van de regie nog inzichtelijker zal maken. Hoe beter je speelt, hoe beter de regie uit de verf komt.”

Vooral voor mensen die gewend zijn de Johannes concertante te horen, is de productie zeer geschikt, denkt De Wit. “Bij concertante uitvoeringen is het, om eerlijk te zijn, soms wachten op de aria’s. ‘Praat maar door’, denk je dan. In deze enscenering is dat helemaal niet zo. De Evangelist vertelt echt het verhaal, wat bijna nog spannender is dan de aria’s.”

In de huid

De Wit zingt de rol van Maria, de moeder van Jezus. En hoewel ze met alle plezier opera’s zingt, voelt deze rol extra bijzonder. “Het is mooi en echt zinvol om aan dit stuk mee te werken”, zegt ze. “Op een bepaalde manier is het verhaal nog echter. Het is meer betekenend dan een operaverhaal over twee mensen die een liefdesrelatie krijgen, waarna de één uiteindelijk van een toren springt en de ander wanhopig achterblijft…”

De sopraan denkt dat de regie universele thema’s uit het verhaal haalt. “Het gaat om verkettering en om het verliezen van mensen. De één zal daarbij letterlijk aan zijn Messias denken, de ander misschien eerder aan zijn echtgenote.”

Zelf is De Wit van katholieke huize en als ze in de huid van Maria kruipt, komt het verhaal helemaal voor haar tot leven. Dat is niet makkelijk. “Het is een zware voorstelling. In mijn rol voel ik me echt de moeder van Christus. Ik zie en voel dus dat mijn kind gekruisigd wordt. Dat valt niet mee.”

Shift

Behalve de serie Johannes Passions zingt Hanneke de Wit in de passietijd nog een Matthäus-Passion met Het Gelders Orkest. Een andere Johannes in concertante setting wil ze nu niet zingen. “Dat zou ik niet kunnen. Ik wil de Johannes bewaren voor deze productie.”

Ook na de passietijd staan er de nodige oratoria op het programma van De Wit. Toekomstige operaprojecten zijn nog niet helemaal uitgelijnd. “Ik zit in een ‘shift’ naar een zwaarder stemvak”, legt ze uit. “Rollen als de Marschallin, Arabella, Ariadne en Agathe zitten eraan te komen, maar je moet zoiets de tijd geven. Op dit moment zit ik dus een beetje tussen twee stemvakperiodes. Maar dat laat zich goed combineren met de gezinsopbouw.”

De Johannes Passion is in negen steden te zien, waaronder in het Lucent Danstheater op 10 april. Zie voor meer informatie de website van de Nederlandse Reisopera. Zie ook de persoonlijke website van Hanneke de Wit.