Bijna alle leden van het ZangersEnsemble van de Nederlandse Reisopera zijn dit seizoen op Place de l’Opera geportretteerd. In dit laatste deel spreken we met Yavuz Arman İşleker. Hij werkt mee aan Being Arthur, een coproductie van de Reisopera met het Kameroperahuis en Operadagen Rotterdam.

Het is woensdagmiddag en er wordt nog gerepeteerd op de speellocatie in Rotterdam, dus het interview met Arman İşleker moet even wachten. In de Onderzeebootloods, waar Being Arthur vanaf 17 mei driemaal wordt uitgevoerd, zit de bas-bariton aan een kampeertafel.

“Meneer de operazanger, van alle mensen hier ben jij wel de allerlaatste die commentaar mag geven”, bijt een vrouw met Vlaamse tongval hem toe. Het is een tekstfragment uit Being Arthur, een scène met de ridders, die allemaal Lancelot blijken te heten en wier ronde tafel uit een kampeerbusje komt. Net als collega Bora Balci, ook van het ZangersEnsemble, speelt Arman İşleker een rol in de nieuwe voorstelling, die gebaseerd is op de Arthur-legende.

“Het is even wennen”, vertrouwt de in het Turkse Adana geboren zanger me toe als de repetitie afgelopen is. “Dit is muziektheater, met niet zo gek veel verwantschap met klassieke opera. Ik heb daar nog niet veel ervaring mee en kreeg in het begin te horen dat ik wat kleiner moest spelen. Juist in opera werk je met grote gebaren.”

“Het geluid is ook ongewoon”, vervolgt hij. “De Onderzeebootloods klinkt anders dan een theater en dat maakt me in het zingen nog wat onzeker. Maar ik leer hier ook, dat vind ik belangrijk.”

My Way

Dat “meneer de operazanger” is niet ver naast de waarheid: İşleker is fanatiek met zijn vak bezig. “Ik studeer heel veel, ook naast deze productie, waarin ik mijn stem niet groot hoef te gebruiken.”

De bas-bariton houdt van het operarepertoire, al kent hij het nog helemaal niet zo lang. Opera maakte geen deel uit van zijn muzikale opvoeding. Op de middelbare school zong hij andere muziek, zichzelf begeleidend op gitaar. Klassieke muziek speelde geen rol.

Toch deed hij op zijn achttiende auditie voor de klassiekezangafdeling van de Mimar Sinan Universiteit in Istanbul. De jury wilde hem graag horen in een klassiek stuk, maar er zat geen enkele aria in zijn repertoire. Hij bood aan zijn gitaar te halen en kwam terug om voor te zingen. Met ‘My Way’ overtuigde hij zijn luisteraars en zo mocht hij door naar de volgende ronde. Maar dan moest hij wel aria’s op zijn repertoire hebben.

“In drie dagen leerde ik ‘Caro mio ben’ en ‘Sebben, crudele’. Ik wist dat ik talent had en ik vroeg hun om me de kans te geven mijn stem te ontwikkelen.” De selectiecommissie hoorde de kwaliteit in zijn stem. Dat zou hem later nog weleens gebeuren: een steun in de rug van mensen die in hem geloofden, puur op grond van zijn vocale prestaties.

Twee minuten

Sinds voorjaar 2013 is İşleker lid van het ZangersEnsemble. Hij was nog niet te zien in grote rollen, maar dat verandert komende winter. Hij gaat Nourabad, de hogepriester, zingen in Bizets Les pêcheurs de perles.

Hij verheugt zich zeer op de productie. “Ik kijk ernaar uit om met regisseur Tim Nelson en dirigent Benjamin Levy en het Noord Nederlands Orkest te werken. Ik heb dit afgelopen seizoen veel koorwerk gedaan, in Tristan und Isolde, The Fairy Queen en ook in de Johannes Passion. Ik zorg dat ik ook daarvan zo veel mogelijk leer. Let goed op de dirigent en luister ook naar wat er in de aria’s gebeurt.”

Zijn eerste operarol kreeg hij tijdens zijn opleiding: de baspartij van één van de twee ‘geharnasten’ in Die Zauberflöte van Mozart. “Het duurde twee minuten, maar ik vond het geweldig!”

Van zijn docent kreeg hij als jonge zangstudent een boek over de Da Ponte-opera’s van Mozart. Dat had een groot effect op hem. “Niet alleen de muziek, ook de brieven van Mozart aan zijn vader ontroerden me.” Ook het werken met Suat Arikan, de directeur van de Istanbul State Opera, maakte indruk op de zanger. “Die had een geweldige stem en zag er fantastisch uit. Ik dacht bij mezelf: zo wil ik ook zijn.”

Bloemenmarkt

Met een optreden als Don Alfonso in Così fan tutte in Istanbul vielen de dingen op hun plek. İşleker voelde zich helemaal thuis in de partij, en dat hoorden en zagen de mensen om hem heen ook. Ze stimuleerden hem om zich verder te ontplooien en aan concoursen deel te nemen. In Sofia won hij in 2005 een tweede prijs en op de Siemens Zangwedstrijd in 2007 werd hij de winnaar. Dat bracht hem met een engagement voor een jaar en een beurs voor de operastudio op zak naar Karslruhe.

De zanger heeft niet veel mooie herinneringen aan die periode in Duitsland. Hij voelde zich niet op zijn gemak met de taal en het werken bij het operahuis. Na een klein jaar ging hij terug naar zijn geboorteplaats Adana en liet de muziek voor wat het was.

Een vriend die in Amsterdam woonde, overtuigde hem er echter van dat het leven daar leuker was dan in Duitsland en dat hij zich er beter redden kon met enkel Engels. “Ik reisde naar Amsterdam voor een auditie bij de Dutch National Opera Academy (DNOA). Alexander Oliver zei dat hij kleur en smaak in mijn stem hoorde. Ik ging de masteropleiding doen en om geld te verdienen werkte ik op de bloemenmarkt. Ik weet nog dat Oliver me daar een keer zag staan in de kou en de sneeuw. ‘Je moet morgen Dulcamara zingen!’ riep hij verontwaardigd.”

Nourabad als geschenk

Onder Kenneth Montgomery zong İşleker bij DNOA in L’elisir d’amore. “Ik weet dat je financieel moeilijk zit, maar ik hoor dat je talent hebt”, zei de Britse dirigent tegen hem. İşleker: “Hij wilde met me werken en hielp me aan de middelen om dat te doen. Het was heel simpel: als je je collegegeld niet betaalt, krijg je ook geen rollen. Dankzij de steun van Kenneth kon ik weer een jaar studeren. Met zijn hulp veranderde echt mijn leven.”

De zanger prikt met zijn vinger in mijn arm. “Zo ben ik in mijn leven een paar keer aangeraakt, en het hield me op de been. Net als toen ik gebeld werd dat ik kon voorzingen voor Nicolas Mansfield, die in Amsterdam was. Die gaf me ook een duwtje en dat bracht me bij de Reisopera.”

Arman İşleker zong bij de Reisopera inmiddels Colline in een ‘pocketversie’ van La bohème en zal in het nieuwe seizoen van het operahuis uit Enschede Nourabad zingen, frontstage in een grote productie. “Hans Middelhuis van de Reisopera sprak me een tijd geleden aan en begon over de rol van de hogepriester in Les pêcheurs de perles. Een paar dagen later werd ik door vrienden gefeliciteerd: ze hadden op de website gelezen dat mijn naam achter Nourabad stond. Dat was echt een geschenk.”

Hard leren

Wensen zijn er genoeg bij de jonge zanger, die inmiddels thuis is in Enschede. “Figaro zou ik willen zingen, maar moet ik nu nog niet doen. Leporello, de knecht van Don Giovanni, zou goed lukken nu, net als Don Alfonso. En Colline, uit La bohème, die zing ik graag nog eens in een grote productie. Tijdens mijn opleiding was er geen aandacht voor oratorium, maar ook daar wil ik mijn tijd aan besteden. Händel en Bach, die zijn ideaal voor jonge stemmen.”

Aan het eind van het gesprek vat Arman zijn gedachten over deze periode samen: “Ik ben nog heel hard aan het leren. Wat ik leerde in de rol van Superintendent Budd in Albert Herring, bij de Dutch National Opera Academy, ga ik nu weer toepassen als Nourabad. Mijn rol in Being Arthur, waarmee we zaterdag in première gaan, is ook weer een stap. En dan in het najaar aan de slag met het grote operawerk, De parelvissers. Daarmee staan we zelfs drie avonden in Carré.”

Being Arthur wordt vanaf 17 mei gespeeld tijdens de Operadagen Rotterdam en is later nog te zien op Oerol en in het Stadsfestival Zwolle. Het nieuwe seizoen van de Nederlandse Reisopera is te vinden op www.reisopera.nl.

Lees ook de volledige serie ‘Het jonge talent van de Reisopera’!