Eén van de opvallende producties van de Operadagen Rotterdam is Un Ballet Réaliste, gebaseerd op het werk van Jean Cocteau. Op zaterdag 24 mei is de voorstelling tweemaal te zien in de Rotterdamse Schouwburg. Twee van de makers, Ekaterina Levental en regisseur Chris Koolmees, vertelden Place de l’Opera over de achtergronden.

Er was eerder deze week al aandacht voor het werk van Cocteau bij de Operadagen Rotterdam. Diens Voix Humaine was enkele malen te horen in de operaversie die Francis Poulenc ervan maakte, met mezzosopraan Cora Burggraaf in de solorol.

Komende zaterdag brengen ‘Les trois Sirènes’ (Ekaterina Levental, Eva Tebbe en Anouk Sturtewagen) hun voorstelling Un Ballet Réaliste, vol absurdisme en vernieuwing uit 1917. De productie is voor het eerst in Nederland te zien. Hij werd gemaakt door Muziekcentrum de Bijloke in Gent en ging daar in december 2013 in première. Bij gelegenheid van de eerste voorstelling legden zangeres/actrice Ekateria Levental en regisseur Chris Koolmees het idee achter de productie uit.

“Het uitgangspunt voor deze voorstelling is de persoon van Jean Cocteau en zijn oeuvre”, zegt Levental. “Zijn Voix humaine is natuurlijk bekend, maar we wilden met drie harpen werken en toen viel dat af. We kwamen uit bij Parade van Cocteau en Satie en bij de muziek van Poulenc, La dame de Monte Carlo, op een tekst van Cocteau.”

“De première van Parade was in die tijd een heel curieus evenement”, zegt regisseur Chris Koolmees. “De makers wilden het publiek choqueren en een totaal antiromantisch statement maken. Dat hing ook samen met de oorlog en alles wat toen gebeurde. Wij stellen ons de vraag waar die vernieuwing van toen ons nu gebracht heeft, en hoe we dat opnieuw op het podium kunnen brengen. Je kunt niet zomaar de vormen van toen herhalen omdat de tijd veranderd is; het publiek is zelf ook veranderd. Dat vonden we een interessant gegeven.”

Parade duurt maar 15 minuten. Dat was de pragmatische reden om de voorstelling tot een collage te maken van meer werken van Satie en Poulenc. Koolmees: “De muziek die Satie componeerde voor Parade is zeer geschikt voor theater, omdat het als ballet geschreven is. We hebben het origineel als het ware uit elkaar gehaald en er andere werken van Satie en Poulenc naast gezet.”

In de vormen is Parade ook nadrukkelijk naar 2013 gehaald. Koolmees, ook bekend als decorontwerper, vertelt: “In de voorstelling maken we gebruik van live-animatie door middel van videocamera’s en overheadprojectoren. De harpen zijn aangevuld met visuele instrumenten die de musici zelf live op het podium bedienen als onderdeel van hun acts.”

Ekaterina Levental (onlangs te zien in de rol van herbergierster in Boris Godoenov bij Muziektheater Hollandse Diep) speelt harp, maar brengt ook de monoloog La dame de Monte Carlo. Daarnaast zitten werken als Cocardes van Poulenc en Ludions van Satie in de voorstelling. “Ik ben niet de enige die zingt”, vertelt ze. “We proberen van alle drie de harpistes echte performers te maken. Daarmee zoeken we ook de grenzen op. Je bent harpiste, maar wat kun je nog meer en wat dúrf je nog meer op het podium?”

Chris Koolmees ziet in deze voorstelling twee lijnen. Aan de ene kant zijn er de grote thema’s van de romantiek, zoals dood en liefde, en aan de andere kant is er de uitvoerend musicus die zichzelf graag verschuilt achter zijn instrument. “Dat sluit aan bij het idee van Cocteau om straatmuzikanten op het podium te brengen”, zegt hij. “Ik wil niet de boel dichttimmeren, niet perfectioneren – iets wat musici graag doen met hun virtuositeit. Ik wil dingen opzoeken die een breuk maken in dat perfectionisme. In deze voorstelling doen de musici dingen die musici nooit doen op het podium. Het is een middeling tussen perfectie en imperfectie.”

Een recensent in Gent reageerde na de première: “Regisseur Chris Koolmees heeft een intrigerende productie gemaakt met een uniek sfeertje en veel zang- en muziektalent.”

Meer informatie over de voorstelling vindt u op de website van Ekaterina Levental. Zie voor de speeldata en kaartverkoop de website van de Operadagen Rotterdam.