Libretto-blog: Spinoza-koorts
De redactie van Place de l’Opera schreef voor het nieuwe operaboek Libretto 184 pagina’s vol over het aanstaande operaseizoen. In de Libretto-blog geven we de komende tijd voorproefjes van de inhoud. Aflevering 1: zou die er ooit komen, een opera over Spinoza?
Niet iedereen is ervan overtuigd dat Theo Loevendies opera The Rise of Spinoza ooit uitgevoerd zal worden. Een Spinoza-blog (“over Spinoza, Spinozisme en Spinozana”) geeft al sinds 2009 regelmatig aandacht aan het plan, maar de blogger is nogal mismoedig over de slagingskans. In januari 2010 schrijft hij: “Loevendie’s Spinoza-opera zal wel altijd een droom blijven (…) Maar ik hoop uiteraard dat we het ooit nog wél mogen meemaken.”
Theo Loevendie koestert al heel lang de wens om een werk over de Nederlandse, zeventiende-eeuwse filosoof Spinoza te maken. Dat het er nog niet van kwam, is te wijten aan gezondheidsproblemen. Maar inmiddels voelt de bijna 84-jarige componist zich weer fit en werkt zeer hard aan de afronding van zijn opera. Op 11 oktober moet het werk in wereldpremière gaan bij de NTR ZaterdagMatinee.
Als ik de componist deze zomer voorzichtig benader voor een interview voor Libretto, komt er snel een reactie: geen tijd. De orkestratie van de opera – in die fase bevindt de componist zich – is in volle gang. Toch lukt het om een afspraak te maken. Ik kan hem ontmoeten tijdens één van zijn dagelijkse bezoeken aan Café Welling, waar hij aan het eind van de dag koffie drinkt.
In het café tref ik een zeer fitte componist aan. Hij vertelt uitgebreid over het werk aan zijn opera en de recente muzikale vondsten die hij er met zichtbaar plezier in geschreven heeft. Zo wordt de rol van Jacob van Eyck wel als één van de vocale solistenrollen in de partituur genoemd, maar niet vertolkt door een zanger…
Bij het terugluisteren van de opname van het interview ontdek ik dat het gesprek wel lijkt op een muziekstuk. Zijn amuzikale jeugd in de Kinkerbuurt, zijn eigen verbazing over zijn weg naar de klassieke muziek en de route naar Spinoza: het zijn thema’s die regelmatig terugkomen. Al verhalend maakt hij bogen met die thema’s, waarna ze op een bepaald moment een afronding krijgen.
Op zaterdag 11 oktober kunnen we horen hoe het verhaal van Spinoza klinkt in de compositie van Theo Loevendie. Als u meer wilt lezen over wie componist Loevendie is en wilt weten hoe zijn opera precies tot stand gekomen is, lees dan het uitgebreide interview in Libretto.
2Reacties
Maar er ìs toch al een Nederlandse opera over Spinoza? Op 15 juni 1971 ging in de Amsterdamse Stadsschouwburg in première Spinoza van Ton de Kruijf, met Meinard Kraak als Spinoza en Bert Bijnen als (een goed gelijkende, herinner ik mij), Rembrandt, en verder met o.a. Sophia van Sante, Jan Blinkhof en Pieter van den Berg. Ik herinner me er eerlijk gezegd niet heel veel van, maar vond het toen wel een boeiende, en goed gezongen voorstelling.
Een leuk interview met Loevendie.
Is het libretto verkrijgbaar?
Ada Iest
Nieuwe Teertuinen 11C
1013 LV Amnsterdam
wimpel@planet.nl