Médée komt nog eenmaal terug op de Nederlandse podia. Het Haagse OPERA2DAY brengt Cherubini’s opera opnieuw in de theaters. Tijdens de repetities, die ook voor een herneming nog flink wat tijd en aandacht vragen, sprak Place de l’Opera met een paar hoofdrolzangers, waarvan enkelen nieuw zijn in de cast.

Bij de vorige serie uitvoeringen van Médée – in de Franse versie, compleet met gesproken dialogen – was er zo veel interesse dat besloten werd tot een herneming. Niet alle medewerkers waren weer beschikbaar, daarom is de cast deels nieuw. De leiding van de productie bleef ongewijzigd, met als dirigent Hernán Schvartzman en als regisseur Serge van Veggel.

Een nieuwe Jason: Erik Slik

Eén van de nieuwelingen in de cast is Erik Slik, die de rol van Jason zingt. De tenor werkte de afgelopen periode in Duitsland en is sinds de zomer terug in Nederland. Zijn auditie voor deze rol ging per Skype, omdat muzikaal leider Hernán Schvartzman in Argentinië zat.

Slik vertelt: “Ik deed auditie met een aria van Jason en ik had ook ‘Unis dès la plus tendre enfance’ van Gluck voorbereid. Dat is ongeveer dezelfde toonsoort en qua stijl is het eveneens oude muziek, maar ook wel met ‘hup! voluit zingen’, zoals bij Cherubini.”

Over zijn rol als Jason zegt de jonge tenor: “Jason is op het moment dat de voorstelling begint vooral heel blij. Hij gaat met de mooie Dircé trouwen, zijn kinderen – die hij overigens met Médée heeft – zijn bij hem en hij gaat een nieuw leven in. Maar dan is daar ineens Médée en merk je dat hij haar ooit heeft verraden. Hij lijkt een harteloze man, die zijn vrouw aan de kant heeft gezet, maar als je dan ziet hoe Médée is, ga je hem begrijpen.”

“Ik speel Jason als een steady karakter, als iemand die heel graag de situatie beheerst en het voor iedereen zo goed mogelijk wil maken. Maar dat kan niet met zo’n oerkracht als Médée naast hem. Het is mooi om zo’n wanhoopsscène te spelen, als Dircé in mijn armen sterft aan het gif dat mijn ex en de moeder van mijn kinderen heeft gegeven. De muziek erbij maakt het extra indrukwekkend.”

De zanger kan zich inleven in zijn rol zonder kunstgrepen uit te halen. Hij legt uit: “Ik houd een stervende Dircé in mijn armen en dan is dat genoeg, daar haal ik alles uit. Je speelt met wat er echt gebeurt in die scène, je collega’s op het podium en de muziek.” Lachend voegt hij toe: “Ik hoef er niet ook nog mijn overreden hond bij te denken.”

Hubert Claessens herhaalt Créon

Bas-bariton Hubert Claessens is terug in zijn rol als Créon, de koning van Korinthe. Zijn partij is niet veranderd, maar de omstandigheden zijn dat wel. Claessens: “Er is een nieuwe Médée naast Maribeth Diggle: Sabrina Cirera – die rol is dubbel bezet. Erik als Jason is ook nieuw, maar gelukkig ken ik hem al heel lang. Het zijn nu deels andere mensen, hun timing is anders, de gesproken dialogen verlopen daardoor anders en daar werken we nu aan.”

Maar ook zonder wijzigingen in de cast is het anders, want iedere avond is anders, vindt Claessens. “Ik ben iedere voorstelling ook een ander mens door wat er die dag gebeurde. Het is leuk om de dingen even anders te doen. Voor mij mag theater nooit hetzelfde zijn.”

De Créon die Claessens speelt, wijkt enigszins af van de mythe over de koning. “We willen vooral mensen laten zien, geen bovennatuurlijke wezens. Deze Créon is een soort sekteleider die denkt dat hij het heel goed doet, maar eigenlijk een despoot is, een alleenheerser. Voor hem is het huwelijk tussen Jason en zijn dochter een manier om zijn rijk van een toekomst te voorzien.”

“Voor Créon is Médée is een interessante vrouw, maar één die hij niet mag hebben, die hij zelfs moet verwijderen en desnoods laten vermoorden. Deze voorstelling laat zien dat we als mensen dogmatisch zijn over goed en slecht, waarbij voor mij interessant is dat het goede en het slechte in iedereen zit. In operatermen: we zijn de Figaro, maar we zijn, als de situatie daar naar is, óók de graaf.”

Maribeth Diggle zoekt nieuwe kanten van Médée

Maribeth Diggle zingt, afwisselend met Sabrina Cirera, de titelrol. Ze is blij dat er een tweede serie komt. “Voor mij is zo’n herneming een kans om weer andere kanten van het karakter en de rol uit te diepen. Maar nu we weer repeteren merk ik ook: verfijnen en verdiepen betekent onvermijdelijk dat er nieuwe vraagstukken opduiken.”

Médée is een vrouw die uit wraak niet alleen de bruid van haar ex-man vermoordt, maar ook haar eigen kinderen. De Amerikaanse sopraan zegt daarover: “Mijn rol is zwaar, zeker, het is een reis die niet eenvoudig is, maar ik denk dan: we zijn niet op de wereld om het alleen maar prettig te hebben. We moeten dingen leren van verschrikkelijke situaties.”

Haar rol is niet alleen dramatisch ongewoon zwaar, ook vocaal is het een uitdaging. “Cherubini vraagt veel, vooral in het vergroten van de klank. Een stem wil graag omhoog gaan, omlaag gaan en dan even rusten. Maar die rust biedt Cherubini niet. ‘You just have to ride that wave a looooong time.’”

Maribeth Diggle bleef na haar opleiding aan de Dutch National Opera Academy in Europa. Ze woont tegenwoordig in Keulen, maar komt nog graag in Nederland. Bij OPERA2DAY waardeert ze vooral dat er ook naar haar ideeën geluisterd wordt door de regie. “Dat respect is er, en daarmee voel ik ook ruimte voor mijn eigen creativiteit.”

Een Argentijnse Médée: Sabrina Cirera

De andere Médée vond OPERA2DAY in Argentinië. Vanwege de herkomst van muzikaal leider Hernán Schvartzman zijn er connecties met dat land. Sabrina Cirera werkte eerder in Così fan tutte samen met Schvartzman en toen hij haar vroeg voor de rol van Médée was ze meteen enthousiast. “We hebben een Médée gedaan in Buenos Aires afgelopen zomer. Nu is het mijn eerste keer buiten Argentinië.”

Voor de sopraan is haar karakter Médée gelaagd; ze heeft gruwelijke en menselijke kanten. “Het knappe van Cherubini is dat hij dat ook in de muziek laat horen. De muziek heeft extreme, maar ook hele menselijke momenten. Die twee kanten zijn voor mij de sleutel om het karakter van Médée te zingen. Al in de eerste aria hoor je zowel hoeveel liefde deze vrouw voelt als hoeveel pijn ze heeft door haar vernedering.”

Cirera is blij dat ze deze opera kan zingen bij een authentiek orkest. Het maakt het voor de luisteraar makkelijker om de muziek en de stemmen echt te horen, vindt ze. “Het drama van Médée zit in haar karakter, niet in het volume van haar stem. Ik moet dat vooral zelf voelen en dan overbrengen op het publiek.”

Carolina Luppers: deuxième femme

Sopraan Carolina Luppers zingt ook deze keer de rol van ‘deuxième femme’. Naast muzikale en artistieke overwegingen zijn er voor een zangeres in een productie ook hele praktische zaken. De sopraan vertelt lachend dat ze na het lezen van de e-mail over de herneming meteen dacht: oh jee, dan moet ik die enorm hoge hakken weer aan. “Dat stond me nog zeer goed bij de van vorige keer.”

Luppers typeert haar rol als iemand die morele ondersteuning geeft aan Dircé, de koningsdochter die zal gaan trouwen met Jason. Haar favoriete scènes zijn die met het koor en die op één van de balkons in de zaal, bij het koninklijk gezelschap.

Marjolein Niels is ‘au pair’ Néris

De rol van Néris wordt voor deze serie gezongen door mezzosopraan Marjolein Niels. Ondanks de relatief korte repetitietijd was ze snel vertrouwd met haar rol. “Ik kan goed aanvoelen waarom de dingen zo gaan in het verhaal en hoe dat voor Néris is.”

De productie van OPERA2DAY brengt moderne elementen aan in de opera uit het einde van de achttiende eeuw. Dat helpt de mezzo om haar rol als Néris, de vertrouwelinge van Médée, te duiden. “Ik stel me voor dat Néris de au pair is, de vrouw achter de schermen die zorgt dat het gezinsleven functioneert. Uit mijn eigen ervaring als moeder weet ik dat je met iemand aan wie je de zorg voor je kinderen soms overlaat een vertrouwensband hebt.”

Met de kinderen, waar Néris in de voorstelling zichtbaar de zorg voor heeft, loopt het slecht af. Het verhaal is wat hen betreft gruwelijk. Marjolein Niels gebruikt dat element om in haar eigen rol een tegentoon te treffen. “Ik ben een aardse vrouw, met een grote liefde voor Médée en voor de kinderen.”

Oerkracht

Op de vraag waarom het publiek naar deze voorstelling van Médée moet gaan kijken, heeft de nieuwe Jason, Erik Slik, meteen een antwoord: “Het is de muziek, het zijn de zangers en het is het indringende verhaal, dat je misschien kent als je Latijn of Grieks hebt gehad. Maar het is vooral: live in een theater die oerkracht over je heen laten donderen. Dat is veel leuker dan een voorstelling op dvd of via YouTube te kijken. Echt in het theater zitten, met de klank van het orkest en de stemmen, dat moet je meemaken.”

De try-out van Médée is op dinsdag 28 oktober in Vlaardingen, de première is op 30 oktober in Zwolle. Kijk voor de speellijst op de website van OPERA2DAY.