In Nederland zal haar naam niet bij iedereen een belletje doen rinkelen, maar in Amerika is Jennifer Higdon één van de meest vooraanstaande componisten, met een rijk gevulde prijzenkast. Op 1 augustus gaat haar opera Cold Mountain in wereldpremière in Santa Fe. “Het schrijven van een opera is totaal anders.”

De 52-jarige Jennifer Higdon heeft vele prijzen gewonnen voor haar fantasierijke muziek. Zo ontving ze voor haar concert voor percussie in 2009 een Grammy Award voor beste hedendaagse klassieke compositie. En het jaar daarop won ze de Pulitzer Prize voor haar vioolconcert.

Op 1 augustus staat een nieuwe mijlpaal in Higdons carrière op het programma: de wereldpremière van haar opera Cold Mountain bij de Santa Fe Opera. De opera is gebaseerd op de populaire roman van Charles Frazier en is een coproductie met de Opera Philadelphia, waar het werk in februari 2016 te zien zal zijn, en de Minnesota Opera, waar de opera later opgevoerd wordt.

Place de l’Opera-correspondent Maria Nockin sprak met Jennifer Higdon in aanloop naar de première in Santa Fe.

Waar komt u vandaan?
“Ik ben geboren in Brooklyn, maar na zes maanden verhuisden we naar Atlanta. Later woonden we in Seymour, in de buurt van Knoxville. Ik studeerde aan de Bowling Green State University in Ohio. Tijdens mijn laatste jaar daar leidde Robert Spano het universiteitsorkest en kreeg ik de kans om bij hem directie te studeren. Later was hij de eerste die één van mijn orkestwerken opnam. Hij is een meester in de hedendaagse muziek. Mijn masterdiploma en doctoraat behaalde ik aan de universiteit van Pennsylvania.”

Wanneer begon u te componeren?
“Het begon in mijn studententijd. Ik was zo’n twintig jaar oud. Sommige componisten beginnen al in hun kindertijd, maar ik ben een laatbloeier. Ik leerde mezelf op mijn vijftiende fluit spelen en begon pas op mijn achttiende aan een echte muziekstudie. Daar was ik een uitzondering. De meeste andere studenten hadden al sinds hun derde of vierde muziekles.”

U speelt zelf fluit. Speelt u nog meer instrumenten? En hoe is het om voor instrumenten te componeren die u zelf niet bespeelt?
“Ik speel naast de fluit ook een beetje piano. En inderdaad, het is niet makkelijk om voor instrumenten te schrijven die je zelf niet bespeelt. Ik moet eerst heel veel over ieder instrument zien te leren voordat ik ga componeren. Dat is een flinke klus.”

George Crumb van de universiteit van Pennsylvania heeft gezegd dat muziek te definiëren is als “a system of proportions in the service of spiritual impulse”. Wat heb je van hem geleerd?
“Ik leerde van hem vooral hoe je met instrumenten moet omgaan en hoe je verder dan de norm kunt denken. Crumbs technische eisen aan instrumenten zijn ongebruikelijk en soms zelfs uniek. Denk daarbij aan strijken onder de kam, een blaasinstrument bespelen zonder mondstuk of objecten aan de snaren van een piano bevestigen. Crumb is erg inventief. Hij liet me ook erg nadenken over kleur in het algemeen.”

De compositiestijl die u vervolgens ontwikkelde, is erg populair geworden. Waar zit ‘m dat in?
“Veel luisteraars denken vandaag de dag over muziek in termen van ritme. Dat is wellicht één van de redenen waarom mijn muziek populair is, want mijn composities hebben doorgaans een sterk ritme.”

In de tweede helft van de twintigste eeuw is veel dissonante muziek geproduceerd. Keren we inmiddels weer terug naar tonalere muziek?
“Oh, zeker! Mensen vragen om meer melodieuze muziek. Mijn nieuwe opera wordt zeker melodisch.”

Hoe componeert u? Hebt u daar een bepaalde routine voor?
“Ik componeer iedere dag. Voor deze opera heb ik twee jaar lang iedere dag acht uur gecomponeerd, zeven dagen per week. Ik had het gevoel dat dat absoluut noodzakelijk was. Het schrijven van een opera vond ik totaal anders dan het componeren van een symfonie of kamermuziek. Het voelt in het geheel niet hetzelfde. Dat had ik van tevoren niet gedacht, maar direct vanaf het begin merkte ik dat.”

Is het moeilijk om rekening te houden met de individuele verschillen tussen zangers?
“Dat is niet veel anders dan het schrijven van mijn vioolconcert voor Hilary Hahn, waarna ook andere violisten het stuk gingen spelen. Voordat ik Cold Mountain ging componeren, wist ik al dat Nathan Gunn de hoofdrol van Inman zou zingen. Maar ik wist niet wie de andere rollen zouden vertolken. Later castten we Isabel Leonard voor de rol van Ada en Emily Fons als Ruby. De Siegfried uit de Ring-cyclus van de Metropolitan Opera, Jay Hunter Morris, zal de slechterik, Teague, spelen.”

Hoe ontstond de samenwerking met librettist Gene Scheer?
“Toen ik wist dat ik een opera ging schrijven, besefte ik dat ik een ervaren librettist nodig had. Ik heb veel mensen om aanbevelingen gevraagd en het steeds terugkerende antwoord was: Gene Scheer. We spraken af voor een lunch en binnen vijf of tien minuten wist ik dat hij de perfecte keuze was. Er was een connectie. Zoiets is belangrijk, want als componist en librettist breng je heel veel tijd met elkaar door en discussieer je voortdurend over creatieve ideeën.”

De roman Cold Mountain heeft meer dan twintig scènes. Hoe hebt u daar een selectie uit gemaakt?
“We hebben ons vooral gericht op de drie belangrijkste karakters: Inman, Ada en Ruby. We hebben gezocht naar scènes die het verhaal voortstuwen en die de veranderingen in de karakters illustreren. Een opera heeft immers sterke rollen nodig.

Daarnaast heb ik gekeken naar scènes die mij persoonlijk aanspraken. Als je zo lang met een opera zit ‘opgescheept’, moet je er zelf ook iets bij kunnen voelen. En verder hadden we natuurlijk scènes nodig die goede muzikale mogelijkheden boden. Daarvoor hebben we het boek vele malen gelezen…”

Hoe ziet uw agenda er na deze wereldpremière uit?
“Ik heb alweer zes stukken gecomponeerd sinds ik de opera voltooide. Ik heb een liederencyclus gemaakt voor Thomas Hampson, die hij in Carnegie Hall in première bracht, en ik heb een vioolconcert geschreven in opdracht van de Library of Congress.

Ik heb verder nog een hele stapel opdrachten liggen. Nu werk ik bijvoorbeeld aan een stuk voor The New Century Chamber Orchestra van Nadja Salerno-Sonnenberg. En ik ben alweer aan het kijken naar onderwerpen voor een volgende opera. Ik heb tot 2020 genoeg werk…”

Merkt u ook buiten de muziekwereld wat van de populariteit die u als componiste geniet?
“Ja, een paar weken geleden belde het Witte Huis me om me geluk te wensen voor de première van Cold Mountain. En ik word vaker door mensen herkend. Soms spreekt iemand me aan op straat, wat me wel verrast. En een tijdje terug zat ik op het vliegveld in Parijs met mijn vrouw, Cheryl, en kwam er een kind naar me toe die vroeg of ik de componist was van het vioolconcert dat Hilary Hahn had gespeeld…”

Zie voor meer informatie over de première van Cold Mountain de website van de Santa Fe Opera.