Strasbourg treedt buiten de gebaande paden
Bekendheid gaat doorgaans boven kwaliteit in de programmering van operabazen, schreef ik in de Cd-zomer van 30 juli. Nog geen week later passeerde ik de Opéra national du Rhin in Strasbourg en werd mijn uitspraak gelogenstraft. Op de gevel van het theater pronkt een seizoensprogrammering vol durf en avontuur.
Strasbourg is een alleraardigste stad met een intrigerend verleden. Behalve het lijdend voorwerp in een eeuwenlang touwtrekken tussen Frankrijk en Duitsland was de stad ook tijdelijk thuis voor historische kopstukken als Johannes Gutenberg, Johann Wolfgang von Goethe en Claude Joseph Rouget de Lisle, de componist van het Franse volkslied.
De Notre-Dame (in de vijftiende eeuw het hoogste gebouw ter wereld) en de vakwerkhuizen in de oude binnenstad zijn absolute hoogtepunten voor de culturele toerist. De stadskern werd in 1988 tot werelderfgoed verklaard door UNESCO.
Onderdeel van het bekoorlijke centrum is de uit 1873 stammende Opéra national du Rhin. Het operahuis is onderdeel van een samenwerkingsverband tussen Strasbourg, Mulhouse en Colmar. In Mulhouse is het ballet van de Opéra du Rhin gevestigd, in Colmar de operastudio voor jonge zangers. De meeste producties van het operahuis worden in alle drie de steden uitgevoerd, hoewel Strasbourg als hoofdkwartier duidelijk de meeste voorstellingen krijgt toebedeeld.
De artistieke leiding van de Opéra du Rhin is in handen van Marc Clémeur. De in Antwerpen geboren directeur begon zijn carrière als assistent-regisseur van Götz Friedrich bij De Nederlandse Opera in Amsterdam en was daarna onder meer directeur bij de Vlaamse Opera, waarmee hij meermaals operahuis van het jaar werd in de verkiezing van Opernwelt.
Clémeur nam in 2009 het roer over in Strasbourg. Eén van zijn speerpunten is het repertoire te verbreden. Iets waar hij flink werk van heeft gemaakt, zo bleek toen ik afgelopen week langs het fraaie theater liep en met groeiende verbazing het nieuwe seizoensprogramma bekeek dat op de gevel stond aangekondigd.
Clémeur brengt komend seizoen negen operaproducties. Slechts twee titels behoren tot de ‘greatest hits’. Twee andere titels zijn bekend, maar niet overbekend. Maar liefst vijf titels – meer dan de helft dus – vallen in de categorie ‘zelden opgevoerd’.
Het seizoen opent met Penthesilea, een hedendaags werk van Pascal Dusapin, geënsceneerd door Pierre Audi. De productie was eerder te zien bij De Munt in Brussel. Daarna volgt het zeldzame ‘lyrische gedicht’ Pénélope van Fauré, met Anna Caterina Antonacci in de hoofdrol. De operastudio brengt producties van Cendrillon van Wolf-Ferrari en La cambiale di matrimonio van Rossini. En in het voorjaar van 2016 klinkt Das Liebesverbot, een jeugdwerk van Richard Wagner.
Tussen die gedurfde keuzes vertegenwoordigen alleen La traviata en Don Carlo het ijzeren repertoire. Verder completeren Mozarts Idomeneo en Janáčeks De zaak Makropoulos het programma, twee opera’s die je ook niet ieder seizoen te zien krijgt.
Een breed repertoire is overigens niet het enige waar Clémeur zijn operahuis in wil laten uitblinken. Hij zoekt ook actief jong publiek op en lijkt daar volgens statistieken van het operahuis in te slagen. 30 procent van het publiek in de Opéra national du Rhin is onder de 26 jaar.
Ook het internationale publiek wordt in Strasbourg, een internationale stad bij uitstek, niet vergeten. 23 procent van de bezoekers komt uit Duitsland, één brug van Strasbourg verwijderd. De voorstellingen worden daarom standaard van Franse en Duitse boventitels voorzien. Ook behulpzaam voor niet-Franstalige toeristen uit andere landen.
Uiteraard zeggen de programmering, de samenstelling van het publiek en de boventiteling nog niets over de kwaliteit van de producties. Maar met bekende namen als Pierre Audi, Werner Van Mechelen, Anna Caterina Antonacci, Patrizia Ciofi, Robert Carsen, Judith van Wanroij (in Idomeneo) en Gaston Rivero geeft de Opéra du Rhin in elk geval blijk het hoogste niveau te ambiëren.
Voor wie nieuwsgierig is geworden en een bezoek aan Strasbourg overweegt, hieronder een volledige overzicht van seizoen 2015/2016. De data hebben alleen betrekking op de voorstellingenseries in Strasbourg. Zie voor de data in Mulhouse en Colmar de website van de Opéra national du Rhin.
Penthesilea (P. Dusapin)
26 september t/m 1 oktober 2015
Dirigent: Franck Ollu
Regisseur: Pierre Audi
Solisten: Natascha Petrinsky, Marisol Montalvo, Georg Nigl, Werner Van Mechelen en Eve-Maud Hubeaux.
Pénélope (G. Fauré)
23 oktober t/m 3 november 2015
Dirigent: Patrick Davin
Regisseur: Olivier Py
Solisten: Anna Caterina Antonacci, Marc Laho, Élodie Méchain, Sarah Méchain, Kristina Bitenc, e.a.
La traviata (G. Verdi)
11 t/m 29 december 2015
Dirigent: Pier Giorgio Morandi
Regisseur: Vincent Boussard
Solisten: Patrizia Ciofi, Ana-Camelia Stefanescu, Roberto De Biasio, Étienne Dupuis, e.a.
Cendrillon (E. Wolf-Ferrari)
* jongtalentenproductie
9 t/m 17 januari 2016
Dirigent: Vincent Monteil
Regisseur: Marie-Eve Signeyrole
Solisten: Francesca Sorteni, Camille Tresmontant, Diego Godoy-Gutiérrez, Emmanuel Franco, Coline Dutilleul, e.a.
De zaak Makropoulos (L. Janáček)
7 t/m 18 februari 2016
Dirigent: Marko Letonja
Regisseur: Robert Carsen
Solisten: Ángeles Blancas Gulín, Raymond Very, e.a.
Idomeneo (W.A. Mozart)
16 t/m 24 maart 2016
Dirigent: Hervé Niquet
Regisseur: Christophe Gayral
Solisten: Maximilian Schmitt, Juan Francisco Gatell, Judith van Wanroij, Agneta Eichenholz, e.a.
La cambiale di matrimonio (G. Rossini)
* jongtalentenproductie
31 maart en 1 april 2016
Dirigent: Antonino Fogliani
Solisten: Jaroslaw Kitala, Emmanuel Franco, Rocío Pérez, Francesca Sorteni, Camille Tresmontant, Diego Godoy-Gutiérrez, Nathanaël Tavernier en Coline Dutilleul.
Das Liebesverbot (R. Wagner)
8 t/m 22 mei 2016
Dirigent: Constantin Trinks
Regisseur: Mariame Clément
Solisten: Benjamin Hulett, Thomas Blondelle, Marion Ammann, Robert Bork, Agnieszka Slawinska, e.a.
Don Carlo (G. Verdi)
17 t/m 28 juni 2016
Dirigent: Daniele Callegari
Regisseur: Robert Carsen
Solisten: Andrea Carè, Gaston Rivero, Stephen Milling, Tassis Christoyannis, Ante Jerkunica, Elza van den Heever, Elena Zhidkova, e.a.
Zie voor meer informatie de website van de Opéra national du Rhin.
De auteur
6Reacties
Dat is nu inderdaad eens een afwisselend en grotendeels origineel en ‘gewaagd’ seizoen, zie! Daar kunnen inderdaad veel operadirecteurs een punt aan zuigen!
Ik heb nog HEEL goede herinneringen aan de tijd dat Clemeur intendant van de Vlaamse Opera was (niet dat het nu zo slecht is…). Met oa de Puccini-cyclus van Carsen (mis vooral de herneming van ‘La Boheme’ niet rond de jaarwisseling!) en de helaas niet afgewerkte Janacek-cyclus eveneens van Carsen (die nu blijkbaar elders, oa in Strasbourg verder gezet wordt – mochten ze toch de ontbrekende delen ook nog in de Vlaamse Opera geven!)
Mooi intrigerend programma en knap dat de opera zoveel jongelui trekt. Waarom kan het daar wel?
Het voordeel dat daar zoveel jongeren komen is alleszins dat die per definitie minder gebonden zijn aan “het ijzeren repertoire”, en bijgevolg elk werk nog zijn kans geven, zonder vooroordelen…
Noteer dat ik niets heb tegen dat “ijzeren repertoire” op zich – meestal zijn dat meesterwerken of quasi-meesterwerken. Dat weet Clemeur ook wel, daarom geeft hij ook ‘La Traviata’ en ‘Don Carlos'(één van mijn lievelingswerken!). Zolang men maar niet vergeet dat er daarnaast nog ZOVEEL prachtige werken te (her)ontdekken zijn!
In ieder geval een mooie combi, daar in Straatsburg, en wel eentje die nog werkt ook als het gaat om nieuw, jonger publiek. Dat geeft de burger moed.
Nu moet ik ook wel zeggen dat hier in Belgie de laatste seizoenen (en de komende) ook wel geregeld “zeldzamere” werken gegeven en dat zowel in de Vlaamse Opera (La Juive en volgend seizoen Der König Kandaulus), de Munt (Oedipe van Enescu, les Huguenots, Hamlet en volgend seizoen La Vestale) als Luik (volgend seizoen La scala di seta, Manon…van Auber! , Il Segretto di Susanna en La Voix Humaine). Dat is toch ook al dat…
Het artikel spreekt consequent van Strasbourg. Dat komt erg snobbistisch over. Men schrijft ook niet Paris of Milano, maar Parijs en Milaan. Graag Straatsburg dus.
Erg aardig dat u hier aandacht aan besteedt.Graag meer stukken over operahuizen in de landen om ons heen. En misschien kunt u ons ook bijpraten over Keulen. Ik dacht dat de opera in november open zou gaan met Benvenuto Cellini, maar dat schijnt nu weer niet zo te zijn. Wat is daar aan de hand?