Hoe ziet de nieuwe generatie operamakers de toekomst van het genre? Place de l’Opera legde de vraag voor aan twee componisten en drie regisseurs die voor het Opera Forward Festival van De Nationale Opera zogenoemde talentenopera’s creëerden. In deel één: componist Rick van Veldhuizen (21), wiens opera over afgelopen week in première ging.

Kun je jezelf eerst even voorstellen?
“Ik ben Rick van Veldhuizen, vierdejaars student compositie aan het Conservatorium van Amsterdam. Ik ben als componist veel bezig met combinaties van live instrumenten en geproduceerde elektronica, en de relatie tussen muziek en tekst.”

Waar gaat jouw talentenopera over?
“over speelt zich af in het moment tussen het sterven en het dood zijn – een heel gestoord moment, dat we weergegeven hebben als een reis over een zee, waar de stervende heen en weer gejongleerd wordt in een spel tussen de schipper, die hem naar zijn noodlot moet brengen, en de zee, die hem wil helpen maar dat simpelweg niet kan. Hij staat voor de keuze of hij zijn lot accepteert of zich ertegen verzet en in de zee springt.”

Hoe is het om een opera te maken?
“Grotendeels een emotionele achtbaan, waar je met een creatief team instapt zonder het einde van de rit te weten. Je komt mensen tegen uit allerlei onverwachte hoeken, je verdwijnt steeds dieper in het proces en dan is daar ineens de uitvoering, de conclusie. Het is een surreële, maar diep ontroerende en voldoening gevende ervaring.”

‘Opera moet vooruit’, dat is het motto van Opera Forward. Hoe kan opera volgens jou vooruitkomen, zich verder ontwikkelen? Welke richting moet het op?
“Een moeilijk te beantwoorden vraag, omdat opera zichzelf constant aan het vernieuwen is. Door de symbiose van al die disciplines gaat dat natuurlijk ook sneller, en dat is zo fijn aan opera. Het is per definitie geen hermetisch, afgesloten systeem. Opera wordt voortgestuwd door de constante kruisbestuiving van alle disciplines die erbij betrokken zijn, en de innovatie in al die onafhankelijke disciplines.

Op safe spelen is er niet bij: we moeten grenzen blijven schenden binnen onze eigen disciplines. En als dan alles samenkomt, kan opera een werkelijk nieuwe, unieke ervaring zijn.”

Opera kent een meer dan vier eeuwen lange traditie. Welke elementen uit die traditie waardeer jij en zou je bij het werken aan de opera van de toekomst absoluut willen meenemen? En van welke elementen kunnen we volgens jou wel afscheid nemen in de 21e eeuw?
“Ik denk niet dat we ergens afscheid van moeten nemen: we moeten alles meenemen. Opera is altijd een smeltkroes geweest waarin zowel serieuze als grappige, universele als specifieke verhalen verteld kunnen worden. Die rijkdom moeten we vieren, of we nu stukken opvoeren die lang geleden geschreven zijn of iets helemaal nieuws creëren.

Wel denk ik dat de focus mag verschuiven, dat er meer ruimte mag komen voor écht nieuwe opera, omdat dat zo veel meer zegt over de tijd waarin we leven. En waar we echt vanaf moeten, is het idee dat opera elitair is, of alleen grijpbaar voor mensen die opgevoed zijn met klassieke muziek. Opera is juist een geweldige opstap voor mensen die daar niet mee opgegroeid zijn, door de samensmelting van al die verschillende kunstvormen. Daarom is het belangrijk dat opera als kunstvorm in de voorhoede blijft staan.”

Het Opera Forward Festival vindt tot en met 25 maart plaats. De komende dagen zijn nog diverse talentenopera’s te zien. Zie voor meer informatie de website van het Opera Forward Festival.