Stockhausens LICHT komt naar Amsterdam
In de zomer van 2019 wordt in de Gashouder in Amsterdam een selectie uit het werk LICHT van Karlheinz Stockhausen uitgevoerd. Het megaproject is een samenwerking van De Nationale Opera, het Holland Festival en het Koninklijk Conservatorium Den Haag. Dinsdag was de presentatie.
Karlheinz Stockhausen (1928-2007) componeerde in bijna dertig jaar de operacyclus LICHT, bestaande uit zeven delen, die elk verwijzen naar een dag van de week. Losse delen van de cyclus zijn overal ter wereld al eens uitgevoerd, maar de complete serie is nog nooit als geheel geproduceerd. In Amsterdam zal in de zomer van 2019 onder de titel aus LICHT een selectie uit LICHT te zien zijn tijdens het Holland Festival.
Een kleine teleurstelling voor wie nu al verwachtingsvol uitkeek naar de allereerste complete LICHT: het wordt een kortere versie. “Hoewel we nog bijna drie jaar hebben, is dat te kort om het hele werk, dat bijna dertig uur muziek beslaat, in te studeren en te ensceneren”, zo lichtte Kathinka Pasveer van de Stockhausen Stiftung für Musik toe bij de perspresentatie gisteren in Amsterdam.
Marathon
De presentatie werd gehouden op de plek waar over 2,5 jaar de cyclus van drie avonden te zien zal zijn: de Gashouder op het terrein van de Westergasfabriek in Amsterdam. Voor Pierre Audi, die voor aus LICHT een mise-en-espace zal maken, is dat een uitgelezen locatie. “Deze zaal heeft een bijzondere ronde vorm, die ensceneringen mogelijk maakt die in een regulier operatheater niet denkbaar zijn. Ik heb hier eerder werk van Luigi Nono en Rihm gebracht. Deze architectuur past heel goed bij de sfeer van LICHT.”
Audi, die in september 2018 na dertig jaar zijn werk als artistiek directeur van De Nationale Opera (DNO) zal beëindigen, beschouwt de mogelijkheid om LICHT in een selectie te brengen als een uniek project. “Het is de optelsom van al mijn werk met nieuwe muziek en muziektheater van de afgelopen decennia”, aldus de operadirecteur. Als 12-jarige woonde Audi al concerten bij met muziek van Stockhausen. “Daardoor was mijn passie voor hedendaagse muziek en opera voor eens en voor altijd gewekt.”
Een reis door de zeven opera’s, dat belooft Audi het publiek. Hij zal de mise-en-espace maken, maar over de vormgeving van de productie wil hij nog niets zeggen. aus LICHT is een marathon van zestien uur muziek, verspreid over drie avonden – wereldwijd een unicum. Het geeft volgens Audi een nieuwe dimensie aan het werk dat DNO als eigentijds en vernieuwend operahuis doet.
Essentie
Voor het project is een ‘federatie’ van drie grote culturele instellingen verantwoordelijk: DNO, het Holland Festival en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Vierde betrokkene is de Karlheinz Stockhausen Stiftung, die het werk van de componist beheert en meewerkt aan uitvoeringen overal ter wereld.
De Nederlandse fluitiste Kathinka Pasveer is nauw betrokken bij het werk van Stockhausen sinds ze hem begin jaren tachtig leerde kennen tijdens haar opleiding aan het Haagse conservatorium. Ze heeft vertrouwen in de manier waarop in Nederland onder de titel aus LICHT een selectie van het complete werk te zien zal zijn. “Elk deel is een ‘gewone’ opera, waarbij elke akte en iedere scène is gekoppeld aan een thema. Omdat iedere scène de essentie van het hele project weerspiegelt, kunnen delen apart worden opgevoerd.”
Stockhausen-traditie
Naast DNO is het Holland Festival partner in het project. Sinds 1960 wordt er werk van Stockhausen in het kader van het festival gespeeld in Nederland. Enkele dagen uit de cyclus LICHT zijn al tijdens eerdere edities integraal uitgevoerd. Het Holland Festival verstrekte in het verleden opdrachten aan Stockhausen voor delen uit LICHT. Meest iconisch van al die programma’s is waarschijnlijk het Helikopter-Streichquartett, dat ook deel uitmaakt van aus LICHT.
Ruth Mackenzie, artistiek directeur van het Holland Festival, verwees naar de pagina’s lange lijst van werken die sinds 1960 door het festival zijn geprogrammeerd. “We hebben een enorme Stockhausen-traditie. Daarmee is het Holland Festival een logische partner in dit project.”
Mackenzie was tijdens de Olympische Spelen in Londen van 2012 verantwoordelijk voor het culturele programma en bracht in Birmingham Mittwoch aus LICHT. “Die ervaring was ‘a thrill beyond belief’. Het maakt onze plannen ook voor mij extra bijzonder.”
Masteropleiding
Omdat er nog een kleine drie jaar tijd is, kunnen musici voor aus LICHT worden opgeleid en daarom is het Koninklijk Conservatorium in Den Haag bij het project betrokken. In september 2017 gaat daar een speciale masteropleiding van start onder artistieke leiding van Kathinka Pasveer. Haar ervaring, maar ook die van bekende uitvoerders van het werk van Stockhausen, zoals trompettist Marco Blaauw en percussionist Andreas Boettger, zal beschikbaar zijn in het curriculum. Studenten die deelnemen aan de master aus LICHT zullen spelen in de uitvoeringen in juni 2019 en zo een nieuwe generatie Stockhausen-uitvoerders vormen.
De productie aus LICHT zal de komende jaren zijn schaduwen vooruitwerpen in de masteropleiding in Den Haag. Ook het Opera Forward Festival, waarmee DNO vernieuwing realiseert, besteedt met voorpremières de komende jaren aandacht aan aus LICHT.
De wereldpremière van aus LICHT wordt volgens DNO-directeur Els van der Plas een productionele klus van grote omvang, die ook op financieel gebied nog aandacht behoeft. Het hele proces wordt vastgelegd op beeld door Oeke Hoogendijk, bekend van de bekroonde documentaire over de verbouwing van het Rijksmusuem. De wereld zal, als in juni 2019 de drie cycli van drie avonden worden uitgevoerd in de Gashouder, via online streaming kunnen meekijken.
Zie voor meer informatie over het project de website van De Nationale Opera.
Later deze week verschijnt op Place de l’Opera een interview met Kathinka Pasveer.
De auteur
74Reacties
LICHT wordt “Aus LICHT”
LICHT gaat door, dat wil zeggen voor 70%, daarom heet de DNO versie in het Holland Festival van 2019 “Aus Licht”. Pierre Audi zei: “De cyclus LICHT van Karlheinz Stockhausen is het meest radicale en utopische project in de hele geschiedenis van het muziektheater. De Nationale Opera is er trots op een van de belangrijkste producenten te mogen zijn bij het realiseren van het allereerste project dat substantiële onderdelen uit alle zeven opera’s omvat.”
Terwijl er talloze huizen zijn die 1 van de 7 opera’s hebben opgevoerd (Scala, Leipzig, Birmingham, Keulen, Covent Garden), krijgen wij in 2019 dus ook niet de volledige 7-daagse versie, maar een soort “The best of” (in 2020 bij Kruidvat?). Een integraal LICHT blijft dus, zoals Audi zegt, “utopisch”, dat wil zeggen niet uit te voeren, althans tot op heden niet uitgevoerd. En ook niet in 2019.
Ik vraag me een aantal dingen ernstig af: hoeveel subsidiegeld gaat deze productie kosten? En hoeveel bezoekers zullen er komen? Hoeveel bezoekers zullen alleen hun culturele taak vervullen en overtuigend bewéren dat ze ervan genoten hebben? En hoeveel zullen er echt van genieten, of zullen, in de woorden van Audi, “een dimensie van opera meemaken als een ervaring die je leven verandert”?
Audi ziet de highlights van LICHT als “de culminatie van dertig jaar werk in Amsterdam en als een hoogtepunt tussen de vele baanbrekende projecten die De Nederlandse Opera heeft kunnen coproduceren, in het bijzonder samen met het Holland Festival.” Een prestigieus afscheidscadeau dus. Om nog een ferme stempel “AFGEHANDELD” te zetten op een kwart eeuw internationale vernieuwingsroem verworven vanuit standplaats van Amsterdam en een niet weg te cijferen pronkstuk op het CV.
Hoeveel operaliefhebbers er nu eigenlijk echt op “Aus LICHT” zitten te wachten, ik zou het niet weten. Ik vermoed lang niet zoveel als de operaliefhebbers die, afgezien van een hoogst incidenteel toegeworpen brok Cavalleria of La Wally, de laatste kwart eeuw vergeefs op de verismo-opera’s van de Amsterdamse zwarte lijst hebben zitten wachten, werken nitwits als Mascagni, Leoncavallo, Giordano, Catalani, Wolf-Ferrari, Zandonai e tutti quanti.
Deze meestal als “traditionele operaliefhebbers” weggezette fossielen dienen zich te onderwerpen aan een nieuwe dimensie die hun leven verandert in plaats van naar een fijn moppie muziek te luisteren. (Allen: “Opera is wel heel wat meer dan mooie muziek!”)
Maar ja, Stockhausen it is! Op zichzelf niet verkeerd dat Cirque du Soleil er een concurrent bij krijgt. Maar zelf zou ik graag eens Mascagni’s L’Amico Fritz in Amsterdam meemaken, met een driedimensionale garnalenkroket en een life-changing single malt na afloop.
Beste Olivier,
wat jammer als je je wensen alleen maar kenbaar kunt maken op zo’n negatieve manier en daarbij de oprechtheid van toekomstige bezoekers bij voorbaat in twijfel trekt.
Je klaagt eerst dat niet de complete Stockhausen wordt opgevoerd en vervolgens is het allemaal veel te veel.
Ik twijfel overigens of ik L’amico Fritz als een veristische opera zou beschouwen. Muzikaal wel, maar vanwege het thema toch eerder niet.
Maar het zou inderdaad leuk zijn als die een keer wordt opgevoerd. Maar dat hoeft wat mij betreft niet ten koste van Stockhausen te gaan. Graag beide.
Aan de andere kant moet ik toegeven dat Stockhausen in deze tijd van aanslagen en terrorismedreiging uiterst actueel is. Twee weken na 9/11 – het laatste vuur op Ground Zero was nog niet gedoofd – betitelde de maestro op een persconferentie in Hamburg deze terroristische aanslagen met duizenden doden als “het grootste kunstwerk denkbaar in de hele kosmos”.
Is het een idee om “Aus LICHT” op te dragen aan de slachtoffers van terroristische aanslagen?
Mag ik een ander geluid laten horen? Ik vind het juist de kracht van het Holland Festival dingen te tonen die onder andere omstandigheden niet kunnen worden getoond. En ik ga nu al sparen om dat te kunnen meemaken, want men kan van Stockhausen denken wat men wil en over smaak valt niet te twisten, maar hij was een van de grootste genieen naast Boulez, Berio en Ligeti van de inmiddels achter ons liggende avant-garde. Niet dat ik al zijn standpunten deel, maar zijn muziek en theaterstukken vind ik buitengewoon fascinerend! En, juist in een tijd als de onze, waarin populisme, en alles wat maar anti-cultuur en anti de zogenaamde elite (wie of wat dat ook moge zijn) verdienen de intiatiefnemers tot dit project de allerhoogste lof voor het stellen van deze vermetele daad dwars tegen de heersende trends in. En dat laatste is het kenmerk bij uitstek van alle grote kunst, waartoe ook de erfenis van Stockhausen ondubbelzinnig behoort. Natuurlijk betreur ook ik het dat niet de voleldoge cyclus kan worden gepresenteerd, maar dat is weer een ander verhaal.
Kan ik me vast opgeven voor de meezing Aus Licht ?
Dag Olivier,
Misschien zitten er inderdaad niet zo veel operaliefhebbers te wachten op Stockhausen. Zelf houd ik van zowel opera als elektronische muziek en ben ik derhalve ook zeer verheugd over deze onderneming. Voor de wat jongere enthousiasteling is dit een ‘once in a lifetime’ kans, althans: zo zie ik het.
Voor zover ik weet richt het Holland Festival zich niet uitsluitend op Opera Liefhebbers – misschien is het raadzaam te hopen op een, voor u wellicht onbekend, enthousiasme vanuit de elektronische muziekcultuur. Een groep waarmee ik mij, na het lezen van uw zure klaagzang, liever mee identificeer dan met operaliefhebbers. Het ontbreekt het tenminste niet aan een gezonde dosis nieuwsgierigheid.
Hip! hip!
“De wereldpremière van aus LICHT wordt volgens DNO-directeur Els van der Plas een productionele klus van grote omvang, die ook op financieel gebied nog aandacht behoeft.” Bedoeld wordt natuurlijk: op financieel gebied de nodige financiële risico’s met zich meebrengt. Voor alle Stockhausen adepten: “the Stockhausen Foundation for Music would like to ask you to make a contribution to help fulfil its mission, so that the Stockhausen Concerts and Courses Kürten, its most ambitious project to date, can be continued.”
Maarten en Evelien, gaan jullie doneren?
Mevrouw Evelien, LICHT wordt geafficheerd als een opera, het is dus niet vreemd dat operaliefhebbers er zich op een operasite over uitspreken. En het begrip “nieuwsgierigheid” is de clichématige sleutel waarmee de deur tot een variëteit aan cultureel bedoelde uitingen en mislukkingen ontsloten wordt. Een sleutel waarvan de piepknor”muziek” en tot muziek gepromoveerde elektronica zich ook graag bedienen. Ik heb het sterke vermoeden dat er vele “enthousiastelingen” zullen zijn die vooral door de hipheid van de LICHT-manifestatie zullen worden aangetrokken. Zie amice Caprasse die zich met zijn “hip! hip” al op een avondje hip zijn zit te verheugen. Het zij je gegund, Stefan!
Ik heb ernstige twijfels bij de esthetische genoegens die de Stockhausen-liefhebbers zeggen te genieten. Wellicht zijn zijn theorieën interessant, maar zijn composities zijn eigenlijk niet om aan te horen, vandaar dat de term “ondergaan” vaak van stal wordt gehaald. De wel degelijk geordende noten zij niet zodanig georganiseerd dat het menselijk oor/brein ze kan “begrijpen”. De composities gaan tegen de fundamentele beginselen van de menselijke natuur in. Piepknor dus, van een uiterst vermoeiende soort. Ook als er Cirque du Soleil elementen aan worden toegevoegd.
Ik vermoed sterk dat dit prestigeproject een evenement is “waar je bij moet zijn (geweest)”. Een peperduur prestigeproject bovendien, zoals amice Roetman al aangaf. Misschien dat het “September 11th Victim Compensation” fonds een kleine donatie kan doen? Ik als simpele operaliefhebber vind het een gotspe dat dit kostbare feestje voor de cultureel boven ons gestelden met overheidsgeld wordt gefinancierd, daar waar diezelfde simpele operaliefhebber de laatste 25 jaar geen “once in a lifetime chance” is geboden om gedegen kennis te nemen van het verismo-repertoire.
Er is belangrijk, geliefd repertoire dat in de hogere operakringen blijkbaar als Entartete Kunst wordt beschouwd en als zodanig op de zwarte lijst is gezet. Een verklaring hiervoor is nooit gegeven. Zelf zou ik, zoals eerder gezegd, wel eens een “lifetime chance” willen hebben om Mascagni’s L’Amico Fritz in het Muziektheater me te maken. Lang niet zo duur als LICHT, maar wel zeer genietbaar (daar ligt waarschijnlijk ook het probleem).
Ten slotte, operafossielen herinneren zich nog wel dat in 1998 de schrijver Willem Frederik Hermans uit Amsterdam verbannen werd. Navrant dat we in 2019 het werk opvoeren van iemand die de aanslagen op de Twin Towers (3000 doden) betitelde als “het grootste kunstwerk ooit”.
Nare muziek van een nare man. Een vreselijke uitdrukking dringt zich op: “Dat moeten we niet willen met z’n allen.”
Olivier en Leen Roetman roepen enkele interessante vragen op. Dat dit project volgens DNO-directeur Els van der “ook op financieel gebied nog aandacht behoeft” is een enorme kluit waarmee we het riet in worden gestuurd. Hebben wij, de belastingbetalers die het geld opbrengen, niet het recht om te weten wat de kosten precies zullen worden? Dus, kom op met die cijfers!
En wat is de aanleiding voor en wat is er zo speciaal aan wéér een onvolledige uitvoering? (Alleen minder onvolledig dan al die uitvoeringen van Licht die al geweest zijn.) Moet er niet een zeker verband bestaan tussen de (onverantwoord?) hoge kosten en het aantal mensen dat men hier een plezier mee doet? En stappen we helemaal heen over de walgelijke uitspraken van Karlheinz S. die over de aanslagen van 9/11 zei dat het ging “om het grootste kunstwerk dat er is voor de hele kosmos.” In Hamburg en Bern werden om die reden uitvoeringen afgelast.
Dat hele Aus Licht hoeft van mij niet.
“Hear! Hear!” En voor wie is dit bedenksel in de eerste plaats bedoeld? Juist, voor de bedenkers zelf. Waarom roept zo’n project – mede gelet op de boven geciteerde, uiterst abjecte uitspraak van K.S. – niet meer protest op? Is operaminnend Nederland ingedut of gehersenspoeld?
Even, @Herman en @Pieter K. de Haan. Is K.S` 9/11-standpunt een thema in LICHT? Zo niet: hebben we niet onlangs nog zitten genieten van Parsifal, waarvan de componist toch ook niet om een abjecte uitspraak verlegen was?
Voor de 19e eeuw kan men logischerwijs geen 20e-eeuwse morele maatstaven aanleggen. Het warrig verwoorde antisemitisme van Wagner (Das Judenthum in der Musik) komt voort uit een lange Europese traditie en waarschijnlijk ook uit zijn wrok over de schulden die hij bij joodse bankiers had. Aan de andere kant had hij een behoorlijk aantal joodse vrienden, o.a. Giacomo Meyerbeer.
Voor de 20e eeuw kunnen wij, o wonder, wél 20e-eeuwse maatstaven aanleggen. Islamitisch geïnspireerde aanslagen zijn uiterst actueel, en 9/11, met zijn duizenden doden, kunnen wij met recht als de Moeder aller Aanslagen beschouwen. Ik ben het dan ook met amice De Haan eens dat operaminnend Nederland Stockhausens abjecte uitspraken niet zomaar naast zich neer kan leggen.
Waar haalt Stockhausen trouwens het gore lef vandaan om zich zo uit te laten over de aanslagen in New York? Aus Licht? Licht Aus!
Akkoord, Olivier Keegel, vergelijking gaat ook hier mank. Maar in het (puur hypothetische) geval ik een liefhebber van de muziek van dit dwaallicht was, zou ik over drie jaar zonder scrupules naar de Gashouder gaan. Eventuele ordeverstoorders zouden uiteraard niet op
mijn bijval maar wel op mijn begrip kunnen rekenen, Maarten-Jan Dongelmans.
Geachte heer Kersten, die reactie had ik van deze of gene natuurlijk wel verwacht. Nu ben ik uiteraard bekend met de antisemitische gezindheid van Wagner, maar ik geef toe, dat ik lang niet alle, al dan niet abjecte, uitspraken van hem ken. Kunt u mij er één citeren, waarin hij – zoals K.S. dat heeft gedaan – een terroristische aanslag met bijna 3000 doden en meer dan 6000 gewonden verheerlijkt? Eén ding hebben 9/11 en (Aus) Licht met elkaar gemeen: het zijn beide mega(lomane) projecten.
Geachte heer De Haan: natuurlijk kan ik een dergelijke uitspraak van Wagner niet citeren. Zijn uitspraken zijn, in historisch perspectief gezien, pekelzonden vergeleken met 9/11 verheerlijkende uitingen. Als operaliefhebber heb ik me in de loop der jaren uiteraard een beeld gevormd van het gewicht van zijn antisemitische geschriften. Dat Stockhausen 9/11 `het grootste kunstwerk dat er is voor de hele kosmos` heeft genoemd weet ik pas sinds @Herman dit hier zondag vermeldde. Het zinsverband van dit citaat is mij niet bekend en ik ben er ook niet naar op zoek gegaan. Het gewicht van dit citaat weet ik dus evenmin. Maar zelfs als het niet uit `artistiek` oogpunt (meer dan smakeloos overigens!) maar als 9/11-verheerlijking (uiterst abject uiteraard) bedoeld is, zou dit mijn evt. appreciatie van Licht niet beïnvloeden. Van het Lichtproject
heb ik vanwege het megalomane karakter ervan niet zonder voorhoofdfronsen kennisgenomen maar ik heb me slechts in de discussie gemengd vanwege het woordje `mede` in uw zin (maandag):
` Waarom roept zo`n project -mede gelet op de bovengeciteerde, uiterst abjecte uitspraak van K.S.- niet meer protest op?`
Het is de laatste egotrip van een megalomane en ijdele Intendant, die met geld waarmee waarschijnlijk (bijna) een heel seizoen “gewone” opera’s gefinancierd zou kunnen worden zijn laatste stempel wil drukken.
Niemand wil het zien/horen omdat het zulke mooie muziek is, de muziek is vreselijk. Ze komen hooguit voor de kick van “erbij geweest zijn”…Cirque du Soleil elementen zullen dat niet kunnen verdoezelen.
Om geld te besparen gaan ze samenwerken met de conservatoria zodat ze gratis zangers zullen krijgen die het voor de eer en “erbij geweest zijn” mee (moeten) doen, maar die er niets aan hebben op hun CV terwijl ze er erg veel tijd in moeten steken.
Wat een dom plan.
PS
Correctie: K.S.` gewraakte uitspraak werd hier al eerder, op 22/12,
aangehaald door Olivier.
Op http://www.petities24.com/signatures/geen_stockhausen staat inmiddels een petitie waarin De Nationale Opera wordt gevraagd enkele vragen te beantwoorden en het project te heroverwegen.
Frankfurter Allgemeine Zeitung
Sep. 25, 2001
Monstrous Art
Julia Spinola
Four concerts featuring music by the German avant-garde composer Karlheinz Stockhausen have been cancelled, following the composer’s distasteful, tactless comments concerning the terrorist attacks on New York and the Pentagon. The concerts were to have formed the thematic focus of the Hamburg Music Festival, which started last Saturday and continues through this Saturday.
Asked at a press conference on Monday for his view of the events, Stockhausen answered that the attacks were “the greatest work of art imaginable for the whole cosmos.” According to a tape transcript from public broadcaster Norddeutscher Rundfunk, he went on: “Minds achieving something in an act that we couldn’t even dream of in music, people rehearsing like mad for 10 years, preparing fanatically for a concert, and then dying, just imagine what happened there. You have people who are that focused on a performance and then 5,000 people are dispatched to the afterlife, in a single moment. I couldn’t do that. By comparison, we composers are nothing. Artists, too, sometimes try to go beyond the limits of what is feasible and conceivable, so that we wake up, so that we open ourselves to another world.”
Asked by a journalist whether he equated art and crime, Stockhausen replied: “It’s a crime because those involved didn’t consent. They didn’t come to the ‘concert.’ That’s obvious. And no one announced that they risked losing their lives. What happened in spiritual terms, the leap out of security, out of what is usually taken for granted, out of life, that sometimes happens to a small extent in art, too, otherwise art is nothing.”
Before the press conference was over, Stockhausen had already distanced himself from these comments, a spokeswoman for the Hamburg Music Festival said. On Tuesday, the composer formally apologized for his remarks, explaining that he simply wanted to remind people of the role of destruction in art. Stockhausen asked the forgiveness of anyone who felt hurt by what he said at the press conference.
In a circular letter sent out by e-mail, the Italian playwright and Nobel laureate Dario Fo also stated his opinion on the attacks: “Big speculators joyfully splash about in an economy that lets millions of people die every year in misery. What are 20,000 dead in New York by comparison? … Regardless of who carried out the massacre, this violence is the legitimate daughter of the culture of violence, hunger and inhumane exploitation.”
While Fo’s statement is evidence of a cynical anti-Americanism, Stockhausen’s words appear as the monstrous result of radical artistic egocentrism. To the victims of terrorism, both the composer’s mental descent into hell and the aging left-wing writer’s stale, calculating spite must seem like hideous mockery.Sep. 18, 2001
Heb zo-even de petitie ondertekend waarop Otto ons opmerkzaam maakte. Dank ook aan Rudolph Duppen voor bovenstaand krantenartikel, waarvan ik na mijn ondertekening kennis mocht nemen. K.S. mag dan van een `grenzeloze genialiteit` zijn (ik citeer de artistiek directeur van het HF), ik blijf hem een dwaallicht vinden.
Heel goed, deze verhelderende bijdrage van Rudolph Duppen.
In België dringt deze kwestie ook door http://operagazet.be/nieuws/#stockhausen
In Brussel wist een opera insider mij te vertellen dat in Amsterdam een oorspronkelijk geprogrammeerde, kostbare Contes d’Hoffmann vervangen is door Tristan (coproductie) om aldus geld te sparen voor Aus Licht.
Pierre Audi en zijn megaplan (artikel van Roland de Beer in de Volkskrant februari 2016) http://www.volkskrant.nl/theater/pierre-audi-en-zijn-megaplan~a4242262/
Ja, Leen, dat was destijds een voorpublicatie van de hagiografie Mens en Mythe door Roland de Beer. (Heb mij altijd afgevraagd: welke mythe?) Er staat een zin in het artikel die wij heel goed moeten onthouden:
“Omdat Audi op een megaplan broedt dat na zijn realisering geen overtreffende trap meer zal dulden.”
Tja, als je er niet in slaagt een regisseur aan te stellen die een opera volledig verpest, zoals in Amsterdam zo vaak gebeurt, dan kies je voor een “voorstelling” met non-muziek waar ook (bijna) niemand op zit te wachten. Audi ten voeten uit. Gelukkig is zijn vertrek aanstaande…
Wat mij bevreemdt is dat van Licht slechts 3 dagen concertante uitvoeringen in Nederland zijn geweest: Samstag (1984), Montag (1988) en Dienstag (1992). Er gaat 25 jaar voorbij en er wordt geen dag van Licht meer uitgevoerd… Het programmeren van bijna de gehele Lichtcyclus lijkt nu geen ander doel te hebben dan het vertrek van Pierre Audi luister bij te zetten opdat in zijn naam operageschiedenis kan worden geschreven.
Geachte heer Siebers, alhoewel er met uw formulering iets misgegaan lijkt te zijn is uw mening overduidelijk. Wat mij daarom verbaast is, dat u de petitie nog niet getekend hebt. Of hoort u bij diegenen, die dat alleen maar geanonimiseerd durfden te doen?
Velen van ons zullen lid zijn van de Vereniging Vrienden van de Nationale Opera en juist als vrienden moet je elkaar de waarheid kunnen en durven zeggen, nietwaar?
Geacht heer De Haan,
Ik zal de petitie nog tekenen en niet geanonimiseerd.
Met mijn bijdrage is niets misgegaan al is mijn eerste zin wel moeilijk leesbaar. Wat ik bedoeld heb te zeggen is dat Audi veelal regisseurs aanstelt die de opera, laat ik voorzichtig zijn, geen recht doen. Nu er. Iets anders gevraagd wordt kiest hij voor de vreselijke muziek van Stockhausen.
Geachte heer Kersten, daar ben ik het geheel mee eens. Maar voor wie de opmerking/vraag bedoeld is, ontgaat me. De Vereniging Vrienden van de Nationale Opera – die ik zo’n 30 jaar geleden nog heb helpen behoeden voor een scheuring – staat overigens op het punt zich op te heffen, waarna men nog slechts op individuele basis vriend van DNO kan zijn. Dat heet helaas om meerdere, m.n. personele, redenen onontkoombaar te zijn. Daarmee gaat iedere mogelijkheid om invloed uit te oefenen op het beleid van DNO verloren. Dat is minder erg dan het lijkt, want de invloed van de vereniging was toch al minimaal. Zo is mij enkele jaren geleden tot mijn stomme verbazing gebleken, dat (het bestuur van) de vereniging zelfs geen enkele inbreng had in de samenstelling van het vriendenabonnement.
Geachte heer Siebers, uw bedoeling was mij, zoals gezegd, geheel duidelijk. Toch dank voor uw nadere uitleg.
Amsterdam, 1 januari 2017
Geachte heer Audi,
In bijlage treft u een petitie aan die geverifieerd ondertekend is door 50 -en op Facebook ondersteund is door 150- muziekliefhebbers, muziekjournalisten, operaliefhebbers, operarecensenten, professionele operazangers en zangeressen en andere professionele musici.
In de petitie worden bezwaren uiteengezet tegen de voorgenomen productie van “Aus Licht”, een selectie uit het werk “Licht” van Karlheinz Stockhausen. Onze zorgen betreffen (het waarom van) de keuze van dit megaproject, de financiële implicaties ervan en de persoon van de componist Karlheinz Stockhausen.
Wij kunnen begrip opbrengen voor een verdiende grootse afsluiting van het intendantschap van de heer Audi, maar wij vermoeden dat hier extraproportionele kosten worden gemaakt ten gerieve van een relatief kleine doelgroep, met de nadruk op “extraproportioneel”. De algemene gedacht is: er kan zoveel beters met dit geld gedaan worden. Ons verzoek is dan ook om de details van de financiering aan het publiek bekend te maken, zodat een ieder zich een gefundeerd oordeel kan vormen.
Bovendien lijkt het ons ongewenst dat in deze tijd van terroristisch aanslagen de persoon van Stockhausen centraal komt te staan. Zijn uitspraken over 9/11 zijn op zijn minst dubieus, en waren destijds aanleiding voor de huizen in Hamburg en Bern om deze uitvoeringen te annuleren. De Frankfurter Allgemeine zei er destijds dit over:
Asked at a press conference on Monday for his view of the events [sc. 9/11], Stockhausen answered that the attacks were “the greatest work of art imaginable for the whole cosmos.” According to a tape transcript from public broadcaster Norddeutscher Rundfunk, he went on: “Minds achieving something in an act that we couldn’t even dream of in music, people rehearsing like mad for 10 years, preparing fanatically for a concert, and then dying, just imagine what happened there. You have people who are that focused on a performance and then 5,000 people are dispatched to the afterlife, in a single moment. I couldn’t do that. By comparison, we composers are nothing. Artists, too, sometimes try to go beyond the limits of what is feasible and conceivable, so that we wake up, so that we open ourselves to another world.” (Sep. 25, 2001)
Om bovengenoemde en in de petitie aangevoerde redenen verzoeken wij u vriendelijk het project te heroverwegen, en een openbaar antwoord te formuleren op de vragen en opmerkingen die in deze petitie verwoord staan.
Met de beste wensen voor het nieuwe jaar en hartelijke groet,
Olivier Keegel (opsteller van de petitie)
bijlagen – petitie
– lijst van ondertekenaars (geverifieerd) & FB likers
Beste Olivier, kunnen wij als bezoekers van deze site de petitie die hier in bijlage wordt gepresenteerd ook te zien krijgen?
Ruth Mackenzie (directeur HF) gaat LICHT in Amsterdam niet meer meemaken. Ze vertrekt na het HF van 2018 naar Théâtre du Châtelet in Parijs…
Uit Het Parool: “In 2015 zei Mackenzie in een interview met Het Parool dat ze ‘haar hele leven naar haar functie bij het Holland Festival had toegewerkt’ en dat ze hier ‘nog lang hoopte te blijven’, want “het Holland Festival is een van the best jobs in Europe!”
Jazeker, Maarten-Jan. (Als Jordi het goed vindt.)
—————————————————
GEEN “AUS LICHT” VAN KARLHEINZ STOCKHAUSEN
In 2019 wordt in Amsterdam onder de naam “Aus Licht” een selectie uit het werk LICHT van Karlheinz Stockhausen uitgevoerd. Het megaproject is een samenwerking van De Nationale Opera, het Holland Festival en het Koninklijk Conservatorium Den Haag. De Nationale Opera verklaarde er trots op te zijn een van de belangrijkste producenten te mogen zijn bij het realiseren van dit project.
Ondergetekenden hebben ernstige vraagtekens bij dit project. Hun zorgen betreffen de keuze van dit megaproject, de financiële implicaties ervan en de persoon van de componist Karlheinz Stockhausen.
DE KEUZE
Licht bestaat uit 7 opera’s, die op de dagen van de week zouden moeten worden uitgevoerd. Talloze operahuizen hebben al 1 van de 7 opera’s uitgevoerd, en ook in Amsterdam is er weer een selectie gemaakt. Het project is dus niet uniek in de zin dat het volledige werk wordt uitgevoerd, het is slechts een minder onvolledige uitvoering. Wij vragen ons af hoeveel opera- en muziekliefhebbers een plezier gedaan wordt met dit ontoegankelijke werk van Stockhausen, dat weliswaar zijn interessante aspecten heeft, maar het overgrote deel der muziek- en operaliefhebbersliefhebbers muzikaal tegen de haren instrijkt. Deze piepknormuziek is zodanig georganiseerd dat het slechts door het menselijk oor/brein van een aantal muzikaal bevoorrechten, en hen die zich daartoe rekenen, kan worden “begrepen” en gewaardeerd. Om even het geheugen op te frissen: https://youtu.be/bvvuYPXMK_8 Uiteraard is bezoekerskwantiteit geen criterium voor repertoirekeuze, maar zijn er aan dit principe niet ook grenzen gesteld indien er sprake is van een dergelijk kostbaar en veelomvattend project dat slechts een select gezelschap zal aanspreken? (In margine: Veel operaliefhebbers stellen zich bovendien de vraag of het geld niet beter gebruikt had kunnen worden om een hiaat in het beleid van DNO weg te nemen dat al 25 jaar lang een gapend gat is in de programmering, namelijk het structureel verwaarlozen van het verismo-repertoire.)
DE FINANCIËLE IMPLICATIES
Ondergetekenden zouden graag een concreet antwoord ontvangen op de volgende vragen:
1) Welk bedrag is gemoeid bij deze productie? Uit welke “pot” is dit bedrag afkomstig?
2) Is de financiering 100% rond? Indien niet, wat is de stand van zaken?
3) Wat zijn de verliezen c.q. gevolgen bij het niet rondkomen van de financiering?
4) Op hoeveel bezoekers mikt de organisatie?
–
KARLHEINZ STOCKHAUSEN: Aanslagen op de Twin Towers “het grootste kunstwerk dat er is voor de hele kosmos.”
Wij begrijpen dat “Aus Licht” een prestigieus afscheidscadeau is voor de afscheid nemende intendant Pierre Audi, wiens verdiensten boven alle twijfel verheven zijn. Niettemin kunnen wij niet de ogen sluiten voor de politieke realiteit. Wij leven in een hectische tijd waarin al dan niet verijdelde terroristische aanslagen aan de orde van de dag zijn en samenlevingen ontregelen. In hoeverre is het dan wenselijk dat het werk wordt uitgevoerd van Karlheinz Stockhausen die de gruweldaden van 9/11, De Moeder aller Aanslagen met zijn duizenden doden, bestempelde als “het grootste kunstwerk dat er is voor de hele kosmos.” Deze walgelijke uitspraak van Stockhausen was voor Hamburg en Bern indertijd al reden genoeg om de uitvoeringen af te gelasten.
Kan De Nationale Opera, dit overwegende, volhouden “trots” te zijn om de belangrijkste producent van “Aus Licht” te zijn?
Om bovengenoemde redenen, die van muzikaal-inhoudelijke, financieel-technische en morele aard zijn, hebben ondergetekenden ernstig bezwaar tegen de voorgenomen uitvoering van Karl-Heinz Stockhausen.
Wij vragen het Holland Festival, het Koninklijk Conservatorium Den Haag en met name de belangrijkste producent, De Nationale Opera, de voorgenomen uitvoering van Stockhausens “Aus Licht” ernstig te heroverwegen.
Dank Olivier!
Wat een geluk dat Wagner voor zijn Ring uiteindelijk alleen van Ludwig II afhankelijk was. Als hij alle bovenstaande vragen eerst had moeten beantwoorden voor hij de Ring had kunnen maken, dan was die er misschien wel nooit gekomen.
Als we alle kunstenaars met betwistbare uitspraken op de index gaan zetten, dan zal er heel wat repertoire afvallen. Ik heb niet zo’n behoefte aan dergelijke censuur.
Overigens vind ik de uitspraken van Stockhausen zeer interessant. Ze zijn misschien niet zo fijngevoelig. Als je van mening bent dat een kunstwerk altijd iets positiefs is, dan snap ik dat je aanstoot neemt aan die uitspraak. Maar gezien het feit dat dezelfde personen gruwelen van de muziek van Aus Licht, neem ik aan dat dat alleen al voor deze lieden bewijst dat een kunstwerk niet louter positief is.
Aan de man zit ongetwijfeld meer dan een steekje los, maar dat maakt zijn werk niet bij voorbaat slecht of oninteressant.
De 9/11 argumenten worden er alleen maar bijgesleept uit afschuw over de muziek.
Het hele project hoeft van mij niet zo nodig. Ik heb wat gesnuffeld op internet en ik kan niet zegen dat de muziek – of misschien is het beter te spreken van de volgorde der noten – mij aanspreekt. Dan doe je wat je in zo’n geval doet: gewoon niet gaan. De duiding van meneer Stockhausen van de aanslag in New York en de dood van zovele mensen, komt op mij even ongevoelig als arrogant over. Maar een lijst van verboden werken of uitgesloten componisten? Liever toch niet. Wie gaat dan beslissen wie of wat daarop komt te staan en waarom en en sta je er voor altijd op, of kun je ook weer eens van die lijst af (na betoond berouw bijvoorbeeld) of als de maatschappelijke opvattingen keren? Het is misschien een beetje vergezocht, maar naast het begrip dat ik heb voor de hartenkreet van meneer Keegel, ik zie toch ook enig risico in zijn betoog tot heroverweging.
Als dat werk van Stockhausen dan zo interessant of goed is, hoe komt het dan dat we al 25 jaar geen deel uit Licht in Nederland gehoord hebben?
Correctie. Na enig speurwerk kom ik erachter dat het deel Freitag november 2001 in Carré is uitgevoerd. Wie was erbij?
zie NRC https://www.nrc.nl/nieuws/2001/11/07/stockhausen-na-de-storm-weer-in-de-zon-7564186-a99122 en Trouw (“Buitenaardse muziek jaagt publiek weg”) http://www.trouw.nl/tr/nl/4512/Cultuur/article/detail/2493693/2001/11/12/Buitenaardse-muziek-jaagt-publiek-weg.dhtml
Ik laat de Wagner-“parallel” uit piëteitsoverwegingen maar even onbesproken. We moeten tenslotte lief voor elkaar zijn. Wat mij wel van het hart moet: mensen, LEES toch eens! Niemand heeft ooit een “lijst van verboden werken of uitgesloten componisten” ter sprake gebracht of wenselijk geacht. Niemand heeft ooit het verlangen uitgesproken om “kunstenaars met betwistbare uitspraken op de index te gaan zetten”.
Is het niet bizar? “Wat het Holland Festival eind jaren negentig om financiële redenen niet lukte, daar slaagde de Matinee op de vrije zaterdag uiteindelijk wél in: zaterdag vond in Koninklijk Theater Carré de Nederlandse première van Stockhausens opera ‘Freitag’ uit de mega-cyclus ‘Licht’ plaats.” (zie link van mij boven)
Dus wat eind jaren negentig het HF met 1 deel al niet lukte, moet nu met een hele cyclus financieel wel gaan lukken. Inmiddels is door de bezuinigingen een ravage aangericht in de kunstwereld, en wie niet bij de top hoort, kan bijna niet rondkomen. Dat weerhoudt die top er niet van dure projecten van de grond te willen tillen. Om Maarten Brandt en Thea Derks en andere vakgenoten te plezieren…
Eigenlijk is het ongehoord en een klap in het gezicht voor al die andere gezelschappen en musici in de kunst- en muziekwereld, want zoals u weet gaat het project LICHT vooral studenten van het Koninklijk Conservatorium gratis inzetten.
Ik vind het een grote schande!!
Dankzij de petitie is er inmiddels (bescheiden) internationale aandacht voor de geplande uitvoering van Aus Licht.
http://slippedisc.com/2017/01/dutch-raise-a-petition-to-stop-stockhausens-licht/
De door Jan de Jong aangehaalde link naar Slipped Disc kan ik van harte aanbevelen, al was het alleen maar om de hilarisch komische maar zeer rake observaties van John Borstlap.
De Nederlandse anti-petitionisten zijn inmiddels via het pad “ad hominem” en “machteloze, onbeholpen verwoorde woede” afgedaald naar het drijfzand van onverholen beledigingen en scheldpartijen. Een beter bewijs voor de validiteit van de petitie is nauwelijks denkbaar…
Internationale aandacht: http://www.forumopera.com/breve/une-petition-contre-les-operas-de-stockhausen.
En nog een: http://www.limelightmagazine.com.au/news/petition-cancel-stockhausen%E2%80%99s-licht Iedereen heeft zo’n beetje zijn zegje gedaan, maar De Nationale Opera hult zich in stilzwijgen.
Sorry hoor, maar is er iemand hier die denkt dat dno zijn plannen gaat wijzigen omdat een handjevol mensen die waarschijnlijk toch niet naar de productie zullen komen een petitie hebben onderschreven?
@Robert: Nee hoor, dat denk ik ook niet, Dat laten we aan de Stockhausen-Stiftung zelf over! Grote kans dat die zelf roet in het eten gaan gooien, zeg maar het Licht gaan uitdoen, zoals ze in Basel bij de opvoering van Donnerstag op het laatste moment geprobeerd hebben:
“Wenn jedoch, wie nun mit der Inszenierung des Theater Basels geschehen, wichtige szenische Hinweise Stockhausens in der Partitur ignoriert und dadurch Handlungen sinnentstellend verfälscht oder verdreht werden, kann und darf die Stockhausen-Stiftung für Musik dies nicht unkommentiert stehenlassen.”
Er is al 8 uur van de 29 uur muziek geschrapt…..zeg maar “ignoriert”.
Precies, Leen Roethart, de spijker op zijn kop.
het wordt hog tijd voor een petitie dat Aus Licht compleet wordt uitgevoerd en niet in een verkorte versie.
Dat zou toch een prachtig resultaat zijn van deze storm in een glaasje water. En dat allemaal omdat een operaliefhebber boos is dat DNO geen verismo-opera’s opvoert. Want dat is de werkelijke aanleiding van de actie. Met Stockhausen heeft het allemaal niet zoveel te maken.
excuses Leen Roetman voor het verhaspelen van de naam. Ik vind het altijd erg slordig als anderen dat doen. En nu doe ik het zelf.
Beste meneer de Jong,
Dat begrijpt u verkeerd. De petitie is niet gestart omdat er mensen zijn die niet van Stockhausen houden, noch omdat ze boos zijn dat er geen verismo gespeeld wordt bij DNO. Dat zijn beide bijzaken.
De werkelijke reden is dat we ons afvragen hoe het mogelijk is dat een gigantisch duur project als dit in een tijd waarin om financiële redenen (geld uit dezelfde pot) gerenommeerde en minder gerenommeerde gezelschappen ten gronde gaan (denk aan toneelgroep De Appel) doorgang kan vinden. Vooral omdat het maar een zeer select groepje publiek zal zijn die deze voorstellingen zal gaan bezoeken.
Groet,
Wiebke
Niet meneer De Jong tegenspreken, Wiebke. Die weet weinig, maar één ding heel zeker, nl. Hoe Het Zit !
Ach, mijnheer Keegel, ik heb louter het hoofdbestanddeel uit de eerste bijdrage aan deze discussie gememoreerd: boosheid over wel Stockhausen en geen verismo.
DNO zou ook mij een plezier doen om eens een verismo-opera op het repertoire te zetten, maar naar verluidt (zie de discussie op Slipped Disc) is er bij de Nederlandse theaters geen belangstelling om deze opera’s in te kopen omdat men denkt dat er geen publiek is.
Héél akoord wat betreft verismo opera’s (en vele andere !) die nooit gespeeld worden hoewel er de laatste jaren wel vele zeldzame opera’s weer worden bovengehaald (maar inderdaad niet in de Nederlandse Opera). En dat daar inderdaad meer mensen staan op te wachten dan op Stockhousen…
Maar wat betreft zeker te weten “Hoe Het Zit”…zo ken ik er nog!
@Robert: de petitie zal in elk geval extra aandacht genereren, met haar hoofdbestanddeel -financiële implicaties- aanleiding voor Kamervragen kunnen zijn en mogelijk vergelijkbare plannen in de toekomst voorkomen. Dacht ik zo.
De leiding van DNO heeft zich nooit merkbaar wat aangetrokken van (de wensen en/of de reacties van) het publiek en het zou me verbazen als dat nu – enkel en alleen op grond van een door 51 mensen, voor een substantiëel deel ook nog anoniem, ondertekende petitie – wél zou gebeuren. Naar mijn gevoel zal het project alleen worden afgeblazen als men de financiering daarvan niet rond krijgt. Daar hoop ik dus maar op.
Plus je voldoening je niet als een mak lam ter slachtbank te hebben laten leiden.
Een eerste preview op het festival ‘Dag in de Branding’ in Den Haag http://www.dagindebranding.nl
Sympathieke bescheiden programmering met ook aandacht voor Varèse.
Gezien alle enthousiaste bijval voor Stockhausen elders op het web, zal dit festival binnen de kortste keren uitverkocht moeten zijn… Misschien zou ik daar eens mijn Licht moeten opsteken!
PAUL KORENHOF LAAT ZICH UIT OVER PETITIE
(nu DNatO nog?)
Paul Korenhof vraagt zich in Opus Klasiek af of hij al degenen die het opnemen voor de programmering van het Stockhausen-opus niet vooral mensen zijn die hij zelden of nooit in Het Muziektheater aantreft. Verder benadrukt hij nog eens, wat ik zelf ook al verscheidene keren heb aangevoerd, namelijk dat de petitie tegen ‘Aus Licht’ niet gericht is tégen Stockhausen alswel tegen de programmering van diens werk binnen het repertoire en het budget van De Nationale Opera. In de afgelopen dertig jaar is niets of hooguit een enkele serieuze opera in Het Muziektheater te zien geweest van componsten als Rossini, Bellini, Donizetti, Ponchielli, Cilea, Giordano, Mascagni, Leoncavallo, Auber, Meyerbeer, Gounod, Massenet of Offenbach.
DNO brengt, aldus Korenhof, voor een slordige 24 miljoen subsidie per jaar niet eens 50 ‘normale’ voorstellingen ten behoeve van het normale, belastingbetalende operapubliek, terwijl bij veel voorstellingen het presenteren van een befaamde beeldende kunstenaars of een ‘opmerkelijke’ regisseur belangrijker leek dan het gekozen werk.
Korenhof: “In dit landschap lijkt een groots Stockhausen-project niet op zijn plaats. Wat voor argumenten ook worden aangevoerd,
– het is géén kerntaak van DNO om spraakmakende educatieve projecten i.s.m. wie dan ook op te zetten;
– het is géén kerntaak van DNO om Nederland als cultuurland internationaal op de kaart te zetten;
– het is wèl een kerntaak van DNO om de operacultuur in Nederland te bevorderen en het Nederlandse publiek te voorzien van een aantal voorstellingen waarvan aard en omvang in overeenkomst is met de hoogte van de ontvangen subsidie.”
Wat Stockhausen betreft, gaat Korenhof verder, kan je je afvragen of diens modernisme inmiddels niet flink achterhaald is: “Het plotselinge enthousiasme voor deze componist doet mij een beetje denken aan al die tieners van vijftig jaar geleden, die nu met bloeddrukpillen en een rollator naar een concert van de Rolling Stones gaan.”
Lees het zelf op https://www.opusklassiek.nl/forum/topic/petitie-tegen-aus-licht-van-karlheinz-stockhausen-door-de-nationale-opera/
DNO geeft maar een beperkt aantal voorstellingen per seizoen, allicht komen dan lang niet alle belangrijke operacomponisten aan de beurt. DNO heeft wel degelijk werk van Verdi en Puccini nog niet lang geleden uitgevoerd. Wel vaak in ergerlijke ensceneringen, dat ben ik met u eens, maar de muziek is in de meeste gevallen behoorlijk uitgevoerd. Ook Rossini was aanwezig in het Muziektheater.
Wie weet wat de toekomst zal brengen…protest van operaliefhebbers omdat er teveel Mascagni, Leoncavallo, enz. wordt uitgevoerd? er komt tenslotte een nieuwe intendant. Misschien wel iemand die verzot is op de componisten op het verlanglijstje van de heer Korenhof.
Mevrouw Anna, u heeft niet goed gelezen of niet goed begrepen wat Paul Korenhof bedoelt. Leest u het artikel waar de link naar verwijst nog eens rustig over. Dan zult u zien dat Korenhof helemaal niet beweert dat Puccini en Verdi niet uitgevoerd worden.
Uw opmerking “DNO heeft wel degelijk werk van Verdi en Puccini nog niet lang geleden uitgevoerd.” raakt kant noch wal.
Het is, zoals Korenhof aangeeft, “géén kerntaak van DNO om Nederland als cultuurland internationaal op de kaart te zetten”. Waar over de gehele wereld opera’s als Adriana Lecouvreur, L’amico Fritz, Andrea Chénier en Fedora regelmatig opgevoerd worden, komt “Amsterdam” sinds de opening van het Muziektheater in 1986 tot het verbijsterende lijstje:
Adriana Lecouvreur: 0 keer
L’amico Fritz: 0 keer
Andrea Chénier: 0 keer
Fedora: 0 keer
De Nationale Opera is als de dierentuin zonder olifanten, nijlpaarden, leeuwen en tijgers, waar nu een torenhoge uitkijktoren gebouwd gaat worden om het park “op de internationale kaart te zetten”.
Leuke beeldsprrak, mijnheer Olivier. Verder slaat uw tekst nergens op.
Zou er iemand verontwaardigd zijn geweest als Audi eens 1 deel van Licht had willen vormgeven? Wat hij nog nooit heeft gedaan? 28 jaar directeur van de opera en nooit Stockhausen. Nu Audi vertrekt moet er op het laatste moment nog een statement gemaakt worden.
Tja, mijnheer Roetman, misschien had hij dat eens moeten doen. Dat zou zeker beter zijn geweest, en ook meer in de lijn van de verwachtingen, aangezien Pierre Audi al zo jong gegrepen was door de muziek van Stockhausen.
De latere delen had hij dan kunnen brengen in verschillende seizoenen. Gespreide kosten had dat ook opgeleverd. Daar heeft u een punt en ik geef u gelijk.
Overigens, mijn achternaam is Minis. Ik doe nooit iets anoniem, de naam was op een of andere manier weggevallen.
De brief met de petitie is nu een week geleden afgeleverd. Hot op sociale media, bekendheid in USA, Frankrijk, Engeland, Duitsland en zelfs Australië. Inmiddels hebben zich ook de door sommigen zo vurig gewenste “grote namen” positief over de petitie uitgelaten, onder anderen Paul Korenhof en John Borstlap.
Een reactie, al dan niet openbaar, van De Nationale Opera is niet ontvangen. Ook geen ontvangstbevestiging.
Het Lets Radio Kamerkoor is in het land en brengt dinsdag Stockhausens ‘Stimmung’ (voor 6 vocalisten) in de Laurenskerk Rotterdam. Ik ga luisteren. Ik wil dat wel eens horen. Ik ben nieuwsgierig.
Ik ben benieuwd of al die vooraanstaande musicologen die juichen bij het vooruitzicht van 21 uur Licht zich nu ook in het publiek bevinden…
Het Lets Radio Kamerkoor doet ook een stuk van de Letse gitarist.componist Matıss Cudars (1991): Bollingen Tower (2016) voor 8 stemmen en gitaar.
“Volgens kenners is het Lets Radio Koor niets minder dan het beste koor ter wereld. In Letland is zingen namelijk een nationale sport. Meer dan honderd koren schijnen alleen al in de hoofdstad Riga actief te zijn. En slechts de beste zangers komen terecht in het Lets Radio Koor. ‘Het is om stikjaloers op te worden’ (de Volkskrant).”
Voor meer concerten in Nederland van het Lets Radio Kamerkoor zie http://radiokoris.lv/en/concerts
Ik heb dit magnifieke koor onlangs gehoord in de Doelen met een prachtig programma van Part en MacMillan, mooi begeleid door het Riga strijkorkest. Het koor heeft een prachtige klank, er zijn nog individuele stemmen hoorbaar, zij presenteren zich als een klanklaboratorium, daarom kunnen zij ”Stimmung” van Stockhausen aan, daarin wordt boventoonzang (en meer…) gevraagd. Het stuk is het eerste in de westerse klassieke muziek waarin dit wordt gevraagd en gebruikt; ook de manier waarop het stuk is opgebouwd vind ik ronduit fascinerend…een ”model” begint een frase (van klanken, gemurmel…gepraat, raadselachtige teksten, godennamen.., en de andere zangers pikken dit op, net zolang zij zich er comfortabel in voelen, daarna gaat het stokje over naar de volgende zanger enz… bijzonder en in zijn soort baanbrekend. Stockhausen is misschien zo verkeerd nog niet…misschien moeten we die strenge dogma’s die vaak tussen het genieten gaan staan vergeten en de muziek en klanken voor zich laten spreken…en het meerder malen beluisteren, en er iets over lezen, zo ontstaat een verdieping, zelfs bij rare/moeilijke muziek. En wat zal dit schitterend klinken in de al even schitterende akoestiek van de Laurenskerk. Ga er eens naartoe!
Ongelooflijk knap hoe het Lets koor ‘Stimmung’ in de Laurenskerk ten gehore bracht. Bijzondere ervaring om deze meditatieve muziek eens te horen. Muziek die eindeloos kan doorgaan….(‘de tijd is opgeheven’). Deze uitvoering duurde net niet te lang voor mij (zo’n 40 minuten).
Iedereen die straks 21 uur LICHT gaat meemaken: heel veel plezier … en sterkte!
Voor wie eens een deel uit Licht wil horen:
Insomnio brengt a.s. donderdag (!) 11 mei om 21 uur
Donnerstag (uit: Licht) Zweiter Akt: Michaels Reise (solistenversie)
https://www.tivolivredenburg.nl/nl/agenda/detail/4851/Michaels_Reise_aus_Licht_Insomnio
Geachte heer Keegel, zeker nooit iets over de petitie vernomen?
Voor wie er zelfs geen geld voor over heeft:
Stockhausen zonder toegangsprijs in Utrecht op de a.s. “culturele zondag” (?) op Pinkstermaandag in Theater Kikker.
Voor wie de uitvoering van Insomnio in TivoliVredenburg op 11 mei heeft gemist, zie hier een herkansing. Ik was onder de indruk van het expressieve en poëtische karakter van de uitvoering.
Ga gewoon eens luisteren!
hier de link met meer info: http://www.culturelezondagen.nl/zondag/2017/utrecht-centraal/programma/item-4174