Het jaar 2017 is spannend begonnen voor Lilian Farahani. Ze zingt haar eerste grote operarol in het buitenland. Bij de Opéra national in Nancy is ze vanaf 31 januari Carolina in Il matrimonio segreto. Voor haar een bekende rol, maar in een hele nieuwe omgeving. “Je raakt in een bubbel, waarin alleen nog de productie centraal staat.”

Sopraan Lilian Farahani verblijft sinds een paar weken in Nancy. Tot 9 februari bewoont ze er een appartement midden in het centrum, op honderd meter afstand van het klassieke theater van de Opéra national de Lorraine aan de Place Stanislas. Daar hebben cast en creatief team nog een week om te werken aan Il matrimonio segreto van Cimarosa. Volgende week dinsdag is de première.

Alle gelegenheid om de departementshoofdstad Nancy goed te leren kennen, zou je denken. Maar sightseeing, shoppen of museumbezoek zit er allemaal niet in voor de jonge sopraan. Naast de lange en intensieve repetitiedagen blijft er nauwelijks tijd over. Het ‘huiswerk’ dat ze uit Nederland heeft meegebracht, in de vorm van nieuwe partituren en andere voorbereiding op komende rollen, blijft na een repetitiedag in het theater soms liggen. “Je raakt in een bubbel, waarin alleen nog de productie centraal staat.”

“Het is fijn om in Frankrijk te werken”, vertelt ze, als op een vroege winterochtend de Skype-verbinding is gelegd. “Al merk ik er eigenlijk niet zo veel van.” De operawereld is internationaal; ook in Nederland wordt er tijdens repetities vaak Engels gesproken. In Nancy zijn de mensen van het theater, de kleding en de grime Franstalig, maar de vraag naar de voertaal tijdens de repetities is niet eenduidig te beantwoorden. “In de cast zitten onder meer drie Italianen en een Argentijn. De regisseur gebruikt het liefst haar moedertaal Duits en haar assistent spreekt soms Roemeens met de mezzosopraan. En dan hoor ik soms het Engels van de Amerikaanse assistent-dirigent. Ik merk dat iedereen gewend is om veel te schakelen met talen.”

“Ik kwam trillend op de auditie aan”

Het aanbod voor de rol in Nancy kwam laat, pas eind vorig jaar. Een agente van IMG Artists, dat haar in deze productie vertegenwoordigt, had haar gezien als Carolina in de productie van Il matrimonio segreto die de samenwerkende Nederlandse operahuizen vorig voorjaar op de planken brachten. “Toen die me vroeg, ben ik eerst even haar naam gaan googelen. Ik kon me haast niet voorstellen dat iemand van zo’n beroemd bureau me zou vragen.”

In de overvolle decembermaand werd er nog snel een auditie voor de intendant van het operahuis van Nancy gepland in Parijs. “Ik zat volop in de tournee van Le nozze di Figaro met Opera Zuid, kwam midden in de nacht thuis en nam de volgende ochtend heel vroeg de trein naar Parijs. Daar was in de metro ook nog een explosie. Ik werd bijna onder de voet gelopen en kwam trillend op de auditie aan. Met vier uur slaap en zonder ingezongen te hebben stond ik mijn best te doen om een overtuigende indruk te maken.”

Het lukte, want nu, een maand later, stapt ze iedere dag het theater in het centrum van Nancy binnen. “Het is een prachtig oud, Italiaans theater, met gouden ornamenten en balkons. Inspirerend, en weer heel anders dan de Werkspoorkathedraal in Utrecht, waar ik afgelopen zomer in Don Giovanni stond. Als je denkt aan het operavak, dan zie je zo’n gebouw en zo’n zaal als hier voor je.”

Farahani is al een paar weken dag in dag uit in dat theater aan het repeteren, maar helemaal gewoon is het nog steeds niet. “Af en toe komt de gedachte weer op: ik ga hiér werken”, zegt ze met lichte verbazing in haar stem.

“Ik krijg geen schouderklopje dat ik het al aardig doe”

Deze Matrimonio is anders dan de Nederlandse, maar Lilian Farahani heeft zeker iets aan de bagage van die vorige productie. “De achtergrondinformatie over de scènes, de tekst natuurlijk, de relaties onderling en de hele analyse van de psychologie: die voorbereiding heb ik al gedaan.” Niettemin komt er voor een bekende rol in een nieuwe productie heel wat meer kijken dan een koffer kleding inpakken, de partituur onder de arm nemen en naar Nancy afreizen.

Ze is veruit de jongste in de cast. “Dat was ik wel vaker, maar hier ben ik de jongste én degene met de minste ervaring. Ik ben een beetje de puppy van de groep”, lacht ze. Ze heeft nog niet – zoals de anderen – al heel veel verschillende operahuizen van binnen gezien. Op de vraag hoe het gaat, zo midden in het repetitieproces, komt een afgewogen en openhartig antwoord.

“Hoe het gaat? Goed! Het is heel intens. Ik ben behoorlijk gesloopt. Op veel momenten houd ik mezelf voor: het gaat knallen, het wordt een grappig productie waarmee we succes gaan boeken. Maar over mijn eigen aandeel komt soms nog wel lichte paniek op. Zo’n stem in je hoofd die zegt dat het nog lang niet goed genoeg is. Het is heel dubbel: ik voel veel vertrouwen en sta in een leuke productie met hele aardige mensen, die allemaal heel goed weten waar ze mee bezig zijn. Die collega’s zijn allemaal wat ouder dan ik en trekken op basis van hun ervaring een palet aan kleuren open waar ik met bewondering naar kijk en luister. Dat maakt me soms wel wat onzeker.”

“Scenisch pik ik de dingen snel op, daarin zit niet zo veel twijfel. Alles wat de dirigent van me vraagt, begrijp ik heel goed, maar soms moet ik na een aanwijzing net wat langer dan de collega’s zoeken naar het vocale resultaat. Hij verwacht dat we op tijd voor de première op topniveau zijn. Het grootste gevecht met mezelf is nu dat ik uitgedaagd word, dat ik op mijn ervaring vertrouw, maar dat ik ook dingen aanneem van een dirigent die bijvoorbeeld bij de Wiener Staatsoper heeft gedirigeerd en dat niveau als zijn uitgangspunt neemt. Ik krijg geen schouderklopje dat ik het al aardig doe, hij wijst vooral op waar het beter moet.”

Er is de eerste weken onder leiding van assistenten gewerkt en sinds een paar dagen zijn regisseur Cordula Däuper en dirigent Sascha Goetzel aanwezig. “De big bosses zijn er nu en dan moet alles toch net weer anders dan in de weken daarvoor. De druk is ook voor hen groot. Er komt een pianogenerale, straks komt het orkest erbij en kort daarna is de première.”

Ze weet precies wat nodig is om te presteren: “Je moet je vrij en zeker voelen en op sommige momenten is dat nog niet zo. Ik stel me open voor kritiek en laat me zo optillen naar een hoger niveau.”

Ze zit in een spannend proces, maar de gedachte dat dat evengoed geldt voor haar collega’s, is een geruststelling. “Eén van de zangeressen vertelde me gisteren dat ze ’s nachts letterlijk wakker ligt van de angst haar tekst te vergeten en vanwege haar zorgen over de hoge tempi. We hebben allemaal bevestiging nodig, maar ik weet inmiddels dat zoiets vooral bij jezelf ligt. Het idee dat je er mag staan, dat moet in je hoofd zitten en dat is er bij mij nog niet volledig. Maar er is nog even tijd tot de première!”

“Het is heerlijk om op het toneel te staan met mensen die alles wat je in een scène geeft oppikken”

Haar twijfels brengt de zangeres eerlijk onder woorden, maar als de interviewer voorzichtig informeert naar het ‘Farahani-fire’, klinkt er weer strijdbaarheid vanuit Nancy. “Ik heb gisteren een paar klappen opgevangen. De dirigent gaf wat aanwijzingen, maar heeft nog niet gezien hoe we de laatste weken aan bepaalde scènes gewerkt hebben. Op een gegeven moment dacht ik: tot hier en niet verder, ik ga wat assertiever zijn en in plaats van alleen te volgen hem af en toe ook vertellen wat we eerder in het repetitieproces al hebben ontwikkeld.”

Ze realiseert zich dat het er allemaal bij hoort als je op internationaal niveau wilt presteren. “Als je beter wilt worden en jezelf serieus neemt, moet je voortdurend een gevecht aangaan.” Het zou ook anders kunnen, stelt ze laconiek: “Een bord voor mijn kop lijkt me soms handig. Maar dit gezoek hoort erbij.”

In die zoektocht naar de hoogste kwaliteit valt er ook veel te genieten, zegt ze met nadruk. “Mijn collega’s zijn erg aardig. En het is heerlijk om op het toneel te staan met mensen die alles wat je in een scène geeft oppikken en dat met hun input teruggeven. Ze verrassen me vaak. Iedereen gunt elkaar de ruimte.”

Zoals dat gaat in de wereld van reizende operazangers is de sfeer open en amicaal. “Je bent binnen een paar dagen vrienden op Facebook, maar heel persoonlijk wordt het niet. De bariton, Riccardo Novaro, woont hier ook in huis. Soms koken we samen en voeren dan hele gesprekken. Op het podium kijken we beiden met dezelfde humor naar wat er gebeurt. We hebben regelmatig van die high five-momenten bij het werken.”

“Ze zijn er groots mee omgegaan”

De weg naar de productie in Nancy kende hindernissen. In de agenda stond voor deze maand al een tournee gepland van het programma Wiener Melange, samen met Ernst Daniël Smid. “Afspraak is afspraak, daar hecht ik grote waarde aan, maar er was ook die unieke kans voor een rol in het buitenland.” Ze had het er een paar dagen heel moeilijk mee, legde haar dilemma voor aan het theaterbureau DommelGraaf dat de tournee organiseerde en kreeg de ruimte om die kans in Nancy te pakken. “Ze zijn daar echt groots mee omgegaan. Daar ben ik ze erg dankbaar voor!”

Ze sloot een druk 2016 af met een nominatie en uiteindelijk een tweede plek voor de Schaunard Award. Haar optreden met Michael Wilmering in Podium Witteman werd bekroond als beste vocale optreden van het jaar en er was het Nieuwjaarsconcert met het Nederlands Blazers Ensemble. “Juist nu, in het diepe gesprongen in het buitenland, waar mensen me niet kennen, is het gevoel dat er in Nederland een soort vangnet is van vrienden, collega’s en publiek heel prettig.”

Met een opgewekte lach in haar stem besluit ze: “Ik ben nu hier en ik ga mijn uiterste best doen, maar ik kan altijd nog naar huis.”

De voorstellingen van Il matrimonio segreto vinden plaats in de Opéra national de Lorraine in Nancy. Zie voor meer informatie de website van het theater.