Haar moeder was sopraan, haar vader leek in alles op Rigoletto. Lisette Oropesa heeft van beiden wat: een prachtstem van haar moeder, een meer dan gewone fascinatie voor Verdi’s opera vanwege haar vader. Vanaf 9 mei zingt de Cubaans-Amerikaanse de rol van Rigoletto’s dochter Gilda in Amsterdam. Een emotionele ervaring. “Ik moet oppassen dat het me niet te veel wordt.”

Lisette Oropesa is verzot op Amsterdam. Ze was er in juni 2014 voor het eerst om bij De Nationale Opera Nannetta te zingen in Falstaff en keerde in maart 2015 terug om bij de NTR ZaterdagMatinee Gilda te vertolken. “De mooiste stad ooit!” zegt ze. “Het is me heel goed bevallen daar, en dat is niet in alle plaatsen zo. Eerlijk, ik zou er zo naartoe kunnen verhuizen. De stad heeft veel meer sfeer dan New York, waar ik nu woon. Alleen begreep ik in het begin niets van de taal.”

Het enthousiasme waarmee Oropesa van wal steekt, is typerend voor haar – op het toneel en daarbuiten. Ze is opgewekt en praat honderduit, en haar gezicht vonkt van het plezier dat ze heeft in haar vak en haar leven. Hoe kan het ook anders: de 33-jarige sopraan is haar carrière op de top van de berg begonnen.

Marathon

Oropesa werd geboren in New Orleans en groeide op in Baton Rouge, als dochter van Cubaanse emigranten. Haar moeder, Rebeca Oropesa, was een veelbelovende sopraan, maar besloot op haar 21e, toen Lisette geboren werd, om haar carrière op te geven voor haar gezin. “Ze was een veel betere zangeres dan ik”, zegt Oropesa. “Eén van haar vriendinnen zingt nu in het koor van de Metropolitan Opera en die heeft het tegen mij altijd over een Violetta die mijn moeder ooit in Louisiana zong. Iedereen sprak daar destijds over, dat het een ‘legendarisch’ optreden was.”

Juist vanwege het talent van haar moeder wilde Oropesa in eerste instantie niet aan de zang. “Ik wilde niet doen wat mijn moeder deed. Daarom ging ik fluit spelen. Ondertussen zong ik wel altijd in de kerk. En thuis probeerde ik mijn moeder vaak te imiteren.”

Toen Oropesa wilde gaan studeren aan de Louisiana State University deed ze zowel voor fluit als zang auditie. “Ze zeiden tegen me: ‘Je fluit goed, maar je stem is nog veel beter. Dat talent is groter. Je kunt er meer mee verdienen en verder in komen.’ Ik heb toen eerst heel veel gehuild, want ik had zo hard gestudeerd op de fluit! Maar nu ben ik ‘happy as hell’ dat ik verder ben gegaan met zang.”

Oropesa won na haar studie in Baton Rouge de National Council Auditions van de Metropolitan Opera en werd opgenomen in het Young Artists Program van het operahuis. Eén van de eerste dingen die ze te horen kreeg, was dat ze echt moest afvallen, voor een betere look en een betere conditie. Ze nam die raad ter harte, begon met haar man Steven te hardlopen en verloor bijna dertig kilo. Inmiddels loopt ze marathons.

Al na één jaar in het programma maakte ze haar Met-debuut, onder James Levine in Idomeneo, en daarna volgden vele andere rollen, waaronder Susanna in Le nozze di Figaro, Lisette in La rondine, Amore in Orfeo ed Euridice, Miranda in The Enchanted Island, Nannetta in Falstaff en als hoogtepunt tot nu toe Gilda in Rigoletto. In totaal zong ze meer dan honderd voorstellingen bij de Met.

Nar

Voor veel Europese operazangers is een optreden bij de Met de hoogste eer. Voor Oropesa is het andersom. “Alle Amerikanen willen in Europa zingen”, zegt ze. “Daar komt opera vandaan. Het is er prestigieuzer. En veel grote dirigenten komen nooit naar de Verenigde Staten. Natuurlijk is de Met heel goed en heel internationaal, maar grote zangers moeten simpelweg naar Europa.”

Dat ‘uitvliegen’ lukt Oropesa goed. Haar agenda heeft zich de afgelopen jaren steeds meer gevuld met optredens buiten New York. Sinds seizoen 2014/2015 heeft ze zelfs helemaal geen Met-optredens meer op haar programma staan; pas in december dit jaar keert ze er terug voor Gretel in Hänsel und Gretel.

De rol van Gilda in Rigoletto reist altijd met Oropesa mee. Als het niet als te zingen partituur is, dan is het wel in haar hart. Want de opera neemt een speciaal plekje bij haar in, vanwege haar inmiddels overleden vader.

“Mijn vader was gehandicapt. Hij had musculaire dystrofie, waardoor hij mank liep en later in een rolstoel terechtkwam. Hij was heel grappig en maakte veel nogal harde grappen. Dat was zijn manier om met zijn situatie om te gaan. Een echte nar dus. Achter die grappen zat een soort verscheurdheid. Hij had zijn ex-vrouw en dochter achtergelaten in Cuba en dat plaagde hem. Richting ons als kinderen was hij verder heel strikt en heel beschermend. Allemaal exact zoals Rigoletto.”

“Toen ik voor het eerst kennismaakte met Verdi’s opera was ik wekenlang depressief. Ik huilde en huilde… Ik weet nog goed dat ik op YouTube een productie met Cornell MacNeil als Rigoletto zag. In de slotscène stond hij bij de lijkzak, denkend dat het de hertog was, tot hij plotseling in de verte ‘La donna è mobile’ hoorde. De verwrongen, vreselijke uitdrukking die toen op zijn gezicht verscheen, kan ik niet meer vergeten. Toen ik dat zag, dacht ik: ik weet niet of ik met deze opera kan omgaan. Het is te tragisch.”

Oropesa stapte uiteindelijk toch over de emotionele drempel heen en zong de rol in april 2013 bij de Met. Haar vader speelde zeker een rol in haar interpretatie. “Ik probeer hem in Rigoletto te zien, omdat hij zo hetzelfde was. Al moet ik oppassen dat het me niet te veel wordt. Maar ik kan me bijvoorbeeld heel goed inleven in de liefde van Gilda voor haar vader. Die moet in mijn ogen enorm zijn. Ze hebben soms even een korte discussie, maar al heel snel komen ze terug bij hun liefde voor elkaar.”

Kinderachtig

Iemand anders die Oropesa hielp bij haar vertolking van Gilda (en vele andere rollen) was de beroemde sopraan Renata Scotto. “Zij heeft me alles geleerd, kan ik wel zeggen. We hebben veel aan Gilda gewerkt en zij zei altijd: Gilda zit in je hart. Ja, ze wil vrij zijn, mensen ontmoeten, iets beleven en ontdekken, maar uiteindelijk is ze heel teder en gaat het altijd weer om dat hart.”

Gilda is in Oropesa’s ogen dan ook vooral jong en naïef. “Ze is niet volwassen en ik denk dat je ervoor moet waken om haar te volwassen te spelen. Gilda is onschuldig en eerlijk. Als haar vader alleen nog maar wraak wil, geeft ze zichzelf steeds meer aan de hertog. En dan doet ze haast iets kinderachtigs: ze offert zich voor hem op. Dat is iets van een tiener. Volwassenen doen dat niet; die hebben te veel meegemaakt en snappen dat dat geen goed idee is. Zelf beseft ze dat pas als ze in de armen van haar vader sterft en zegt: het is mijn schuld.”

Dat slot blijft Oropesa “vreselijk deprimerend” vinden. Maar toch ook ijzersterk. “Vooral als je veel contrast aanbrengt tussen het begin en het einde. Hoe meer onschuld en levenslust je in het begin toont, des te hartverscheurender is het einde. Je wilt niet dat dat meisje sterft. Dat is de sleutel voor Gilda, denk ik. En eigenlijk voor alle tragische karakters uit opera’s.”

Tenoren

Niet alles draait om Gilda bij Lisette Oropesa. De sopraan zingt ook Mozart-rollen als Konstanze, Pamina en Susanna en belcantopartijen als Marie in La fille du régiment, met uitstapjes naar opera’s als Les Indes Galantes en Hamlet.

Over alles is ze even enthousiast. “Er zijn eigenlijk geen vreselijke rollen. Ieder stemtype heeft verrukkelijke muziek. Al moet ik toegeven dat ik vaak wel jaloers ben op tenoren. Die krijgen alle glorie en hun partijen zijn altijd mooier. In Lucia di Lammermoor denk ik na de tenoraria vaak: dát wil ik zingen. En hetzelfde heb ik in L’elisir d’amore. In een ander leven zou ik graag nog eens Nemorino zingen!”

Lisette Oropesa zingt van 9 mei tot en met 5 juni tien keer Gilda in Amsterdam. Zie voor meer informatie de website van De Nationale Opera.

Hieronder de aria ‘Caro nome’, gezongen door Oropesa bij het Teatro Real in Madrid, 2015.