Het Theater an der Wien waagt zich in december aan een bewerking van Wagners magnum opus Der Ring des Nibelungen. Het Weense operahuis herschikt het ‘Bühnenfestspiel für 3 Tage und einen Vorabend’ tot een trilogie. Marcel Beekman zingt de rol van Mime.

Een paar jaar geleden werd er een poging gedaan om Wagners tetralogie terug te brengen tot een versie die op één dag kon worden gespeeld: de zogenoemde Colon Ring, een zeven uur durend theaterstuk waarin door grove ingrepen ongeveer de helft van Wagners werk was verwijderd. De herinnering aan deze blamage ligt bij menig wagneriaan nog vers in het geheugen en het nieuws dat er opnieuw een ingekorte versie in de maak is, stemt dan ook niet op voorhand gerust. Evenwel, aan het project van het Theater an der Wien is een grondige voorbereiding voorafgegaan en voor de detailuitwerking en de repetities wordt ruim de tijd genomen. Wat staat ons te wachten?

Een team bestaande uit regisseur Tatjana Gürbaca, dirigent Constantin Trinks en dramaturg Bettina Auer heeft Wagners materiaal zo herschikt dat er drie werken zijn ontstaan waarin de subjectieve kijk van één van de hoofdpersonen van de tweede/derde generatie het uitgangspunt vormt. We kijken terug door de ogen van achtereenvolgens Hagen, Siegfried en Brünnhilde.

Deze terugblik sluit op zich goed aan bij de manier waarop de tetralogie tot stand is gekomen: van achter naar voren. Daarbij zijn de nodige overlappingen opgetreden, veelal in de vorm van vertellingen die eveneens een terugblik als vorm hebben.

Ik heb zelf eens onderzocht of de verhaallijn van Die Walküre essentieel is voor het begrip van het geheel. Verrassend genoeg is dat niet het geval. Alles wat in het libretto staat is óf herhaling van Das Rheingold óf het wordt in een later werk naverteld. Dat biedt uiteraard aanknopingspunten voor een inkorting van Wagners tekst, zonder dat er aanwijsbare breuken ontstaan.

In de toelichting op de trilogie stelt Gürbaca: “In deze Trilogie wordt onderzocht in hoeverre de handelwijze van de (groot)vadergeneratie – Wotan en Alberich – het levend van hun nakomelingen bepaalt. Hoe de jongeren niet kunnen ontkomen aan de gevolgen van de daden van de ouderen en aan de schuld die zij daardoor op hen hebben geladen. Hoe meer ze zich verzetten en proberen hun eigen levensloop te bepalen, des te meer ze verstrikt raken in hun kennelijke lotsbestemming.”

“Om dit naar voren te brengen, wordt de geschiedenis van de Ring vertelt vanuit het perspectief van de ‘slachtoffers’. Elk van de drie delen begint met de uiteindelijke catastrofe, te weten de dood van Siegfried, zoals oorspronkelijk ook Wagners opzet was. Vervolgens wordt teruggekeken aan de hand van de herinneringen van Hagen, Siegfried en Brünnhilde.”

De eerste opera van de trilogie is getiteld Hagen. De titelrol wordt vertolkt door Samuel Youn, die recent een uitstekende Holländer was in de oerversie van Der fliegende Holländer bij het Theater an der Wien, vorige week te zien bij Euroscoop.

De tweede opera heet Siegfried en Daniel Brenna ‘heißt der Held’. De Nederlandse karaktertenor Marcel Beekman zal de rol van Mime vertolken in de delen Hagen en Siegfried. Ingela Brimberg, een overtuigende Senta in de oerversie van Der fliegende Holländer, neemt de titelrol in het slotstuk van de trilogie voor haar rekening: Brünnhilde.

De Ring Trilogie gaat op 1 december in première met het openingswerk Hagen. Siegfried volgt op 2 december, Brünnhilde sluit de cyclus af op 3 december. De cyclus wordt daarna tot en met 31 december driemaal herhaald.

Zie voor meer informatie de website van het Theater an der Wien.