De jonge sopraan Asmik Grigorian staat momenteel sterk in de belangstelling. Na haar debuut tijdens de Salzburger Festspiele van 2017 als Marie in Wozzeck staat de hele wereld voor haar open. In Nederland, waar ze op 2 juni Chrysothemis in Elektra zingt, is ze nog betrekkelijk onbekend. Een portret.

Asmik Grigorian stamt uit een typisch ‘Sovjet-gezin’, met een Armeense vader en een Litouwse moeder. Ze werd geboren in Vilnius. Haar vader is de twee jaar geleden overleden tenor Gegam Grigorian, bij veel operaliefhebbers bekend van plaatopnamen onder Valery Gergiev. Haar moeder is sopraan Irena Milkevičiūtė.

Grigorian studeerde aanvankelijk piano en koordirectie, maar richtte zich vanaf 1999 op een zangstudie, die ze in 2006 succesvol afsloot met een masterdiploma. In 2004 debuteerde ze als Desdemona in Otello bij de opera van Batumi in Georgië. In 2005 volgde haar eerste officiële optreden in Vilnius als Violetta in La traviata. Met deze rol had ze ook veel succes in Jerevan (Armenië) en Riga (Letland). Talrijke optredens in St. Petersburg (Mariinsky) en Moskou (Bolshoi) volgden.

Zeemeermin

Vier jaar geleden maakte ik voor het eerst kennis met deze ‘jugendlich dramatische’ sopraan, toen ik in de Komische Oper Berlin een voorstelling van Rusalka bezocht. De titelfiguur werd hierin voorgesteld als zeemeermin die op het toneel omgebouwd wordt tot mens.

“Bij Grigorian had ik direct een associatie met Evelyn Herlitzius: hoe kan er zo veel schitterend geluid komen uit zo’n tenger lijfje?”, schreef ik destijds. “Grigorian bleek niet alleen een fantastische sopraan, ze kon ook fenomenaal acteren. Dat werd allengs duidelijk toen ze moest ‘leren lopen’ na haar operatie. Met schitterende mimiek en enorme lenigheid gaf ze een stukje toneel ten beste dat deed denken aan een combinatie van Chaplin en Bambi die voor het eerst op het ijs komt te staan.”

Bij de Komische Oper vertolkte Grigorian daarna nog de rol van Tatjana in Jevgeni Onjegin. In een interview sprak ze liefdevol over haar personage, dat volgens haar zo ongeveer in de startblokken staat om verliefd te worden op elke man die het huis als gast betreedt. “Eigenlijk ben ik wat ‘te zwaar’ voor deze rol, maar door mijn stem wat lichter te maken, lukt het toch wel.” Dat bleek: haar Tatjana was een doorslaand succes.

Hieronder de briefscène in deze productie, met daaronder het interview:

Bij Opera Vlaanderen trad Grigorian op als Judith in Hertog Blauwbaards burcht en als Rachel in La Juive. Met name in die laatste rol maakte ze grote indruk.

Concertant was Grigorian te horen bij de NTR ZaterdagMatinee in het Concertgebouw als Marie in Wozzeck, inmiddels één van haar paraderollen. Basia Jaworski schreef destijds op deze website: “Het was de eerste keer dat ik Asmik Grigorian live hoorde en ze heeft niet alleen mijn hart gestolen, maar ook mijn kijk op de opera veranderd. Opeens was het niet meer Wozzeck met wie ik meevoelde, maar de door hem vermoorde geliefde. Opeens realiseerde ik me dat Berg, ondanks dat hij zich met zijn hoofdfiguur identificeerde, het meeste met Marie had. Haar personage had hij weliswaar onderbelicht, maar hij gaf haar de mooiste muziek. Het slaapliedje, bijvoorbeeld, dat ze in de eerste akte zingt: zo mooi en zo ontroerend. (…) Onvoorstelbaar eigenlijk hoe mooi en lyrisch Grigorian haar stem, zelfs bij het grootste orkestgeweld, wist te laten klinken.”

Veristische heldin

Toen ik er vorig jaar lucht van kreeg dat Grigorian in Stockholm de titelrol in Giordano’s weinig gespeelde opera Fedora zou gaan vertolken, regelde ik onmiddellijk een tripje naar de Zweedse hoofdstad. In mijn recensie schreef ik: “Asmik Grigorian speelde Fedora bij wijlen als een tijgerin met klinkende stem, maar wisselde dat af met een prachtig portret van een onzekere, vertwijfelde vrouw. Met hoogoplopende emoties zette ze een ware veristische heldin neer. Haar sterfscène was van een heftigheid die deed denken aan Magda Olivero’s vertolking van de rol. Schitterend gespeeld en zo mogelijk nog beter gezongen.”

Rusalka, Violetta, Marie, Rachel, Fedora: een indrukwekkende serie hoofdrollen, die echter slechts het topje van de ijsberg vormen. Alles bijeen heeft Grigorian inmiddels zo’n vijftig rollen ingestudeerd, waarmee ze zichzelf als het ware overal inzetbaar heeft gemaakt. “Zolang ik een stem heb die waar nodig door een orkest kan snijden, zijn er veel rollen die ik aankan.” Zodoende heeft ze altijd volop werk, maar kan ze tegelijkertijd erop aansturen regelmatig thuis in Vilnius te zijn bij de kinderen, of dicht bij huis in Stockholm of Oslo.

Meer Verdi

Tijdens de Salzburger Festspiele van 2017 had ik een ontmoeting met Grigorian, voorafgaand aan haar optreden als Marie in Wozzeck, geregisseerd door William Kentridge. Uiteraard memoreerde ik hoezeer ik onder de indruk was geweest van haar Fedora, waarop zij me toevertrouwde dat haar vader ooit had gezegd dat ze de perfecte Adriana (in Cilea’s Adriana Lecouvreur) zou zijn. Daar valt nauwelijks aan te twijfelen. Ik kijk er in elk geval naar uit.

Verder spraken we over haar toekomstsplannen. Naast rollen uit het Russische repertoire, zoals Tatjana en Tamara in The Demon van Anton Rubinstein, Puccini (Manon, Cio-Cio-San) en Marie wil ze zich meer richten op Verdi. Met name Elisabetta in Don Carlo is een rol die ze graag zou vertolken. Verder natuurlijk Wagner, waarvoor haar stem bij uitstek geschikt lijkt. Senta heeft ze al eens gezongen en Elisabeth in Tannhäuser zou een volgende stap kunnen zijn. Kundry (Parsifal) is haar al eens aangeboden, en niet in het eerste de beste huis, maar dat dat kwam nog te vroeg.

Op mijn vraag of er vanuit Amsterdam nog geen belangstelling is geweest, wist Grigorian mij te vertellen dat er al diverse malen contacten waren geweest tussen De Nationale Opera en haar agent, maar “dat het nooit uitkwam”. Voorlopig moeten we het dus doen met haar eenmalige optreden tijdens de komende NTR ZaterdagMatinee, als ze Crysothemis zingt in Richard Strauss’ Elektra.

Bij die eerste Strauss-rol blijft het overigens niet: deze zomer staat Grigorian aangekondigd als Salome in een nieuwe productie tijdens de Salzburger Festspiele. Ik kijk ernaar uit.