De eerste Nederlandse cd met liedrepertoire van Jake Heggie komt eraan. Sopraan Lilian Farahani en pianist Maurice Lammerts van Bueren hopen in juni 2019 een opname van twee van zijn liederencycli te presenteren. Het project heeft de zegen van de componist en zal met een crowdfundingcampagne gefinancierd worden.

Eve-Song van de Amerikaanse componist Jake Heggie wordt wegens succes geprolongeerd. Dat succes is alweer vijf jaar oud. In 2013 brachten Lilian Farahani en Maurice Lammerts van Bueren de cyclus tijdens het Festival Classique in Den Haag. De YouTube-video ervan is inmiddels meer dan zesduizend keer bekeken, onder meer door componist Jake Heggie zelf. Hij was vol lof over de uitvoering.

“Hallo wereld, dit is ultiem, dit is onze opname van Eve-Song.” Terwijl Lilian Farahani het zegt, moet ze erom grinniken. Ze zou het willen menen, maar op die toon over haar werk spreken, staat ver af van de manier waarop ze haar vak uitoefent. Ze moet aan de gedachte van een officiële opname en de druk die dat geeft nog wennen. “Het maakt echt veel uit of er een toevallige opname van een optreden online staat of op de radio komt. Dit wordt een cd en dat is definitiever.”

Terwijl pianist Maurice Lammerts van Bueren in aantocht is, vertelt Lilian alvast over de achtergrond van het plan om een cd te maken met werk van Heggie. De componist doet vanuit de Verenigde Staten mee aan het gesprek. “Maurice was mijn pianist/coach op het conservatorium in Den Haag. Het voelde gelijkwaardig en we waren vaak lekker aan het musiceren. De muziek van Jake Heggie kende ik nog niet, het was Maurice die zijn werk introduceerde. Ik werd er meteen door gegrepen en we besloten de cyclus Eve-Song te gaan instuderen.”

De uitvoeringen tijdens het Festival Classique waren een groot succes en meteen was er al de suggestie om een opname te maken. “Dat was geen serieus plan”, herinnert Lilian zich. “Ik voelde me daar toen nog helemaal niet klaar voor.”

Het werk stelt hoge eisen aan de vocale en dramatische kwaliteiten van de sopraan. Jake Heggie zegt over zijn cyclus, gewijd aan de figuur Eva, dat het stuk de verschillende kanten in het karakter van Eva laat zien. “She is many things, like women are many things. Many sides, many characters, many possibilities.”

“Twijfel, dat hoort erbij”

Fast forward: vijf jaar na die eerste uitvoering van Eve-Song is er nog steeds enthousiasme bij het duo. Maurice Lammerts van Bueren, die al dertien jaar muziek van Jake Heggie speelt, had contact met de componist via e-mail en Skype, tot de eerste persoonlijke ontmoeting in Berlijn in de zomer van 2017.

Lilian: “Kort daarna spraken Maurice en ik elkaar en hadden we het weer over het idee van een opname. Maurice zei spontaan dat we die cd nu maar eens moesten gaan maken. Moeten we zeker doen, dacht ik. Ik was enorm gevleid dat Heggie zo positief was, maar ik had ook wel twijfels”. Ze stapte in het project, dat nu echt vorm begint te krijgen.

Lilian pakte de partituur erbij en ging weer studeren. Ze realiseerde zich opnieuw dat het werk van Heggie haar goed ligt. “Maar het is vijf jaar later, ik ben als zangeres vijf jaar verder en ik moest weer op nul beginnen. Bij onze repetities nam ik op wat we deden om een bevestiging te krijgen dat het goed was. Maar dat hoorde ik niet terug. Ik probeerde te reconstrueren wat we toen gedaan hebben, maar dat is niet wat ik nu ben. Het zoekproces was enorm arbeidsintensief, maar ook interessant. Twijfel, dat hoort erbij.”

Jake Heggie drukt de zangeres op het hart om bij het opnemen niet te terughoudend te zijn. “Als je een performer bent met durf, die tijdens een concert haar eigen keuzes maakt, zou het doodzonde zijn als je in de studio ineens voorzichtig gaat doen omdat er een microfoon voor je staat.” Hij is ervan overtuigd dat wat de zangeres diep van binnen voelt en waar ze in gelooft, door het publiek begrepen zal worden.

Blind date

Het duo neemt de cyclus dit najaar op en begin 2019 staat de opname van het tweede stuk, At the statue of Venus, op de planning. Heggie componeerde de ‘musical scene for soprano and piano’ op een libretto van Terrence McNall, die ook de tekst schreef voor Heggie’s beroemdste opera Dead Man Walking.

Lilian legt uit waar de twee cycli over gaan en wat haar inspireerde tot de titel van de cd, Woman, the making of. “Eve-Song gaat over Eva, die in het paradijs wordt gedropt, door God of Adam. Ze maakt een hele ontwikkeling door en treft als enige levende wezen de slang, die haar verleidt de verboden vrucht te eten.” Jake Heggie, die teksten van Philip Littell gebruikte, vult aan: “Eva is geen slachtoffer, ze is sterk en gedreven. Ze heeft vaste overtuigingen, maar is diep geraakt door wat er met haar gebeurd is.”

“Ik heb zelf nog nooit zoiets gedaan, maar At the statue of Venus, het tweede werk op de cd, gaat over een jonge vrouw die een blind date heeft. We volgen al haar gedachtes, terwijl ze staat te wachten op een man. Ze bekritiseert zichzelf: wat zal hij denken, heb ik wel de juiste kleren aan, misschien vindt hij me niks, hoe ziet hij eruit? Oh, wat een knappe man, denkt ze. Laat het hem zijn. Maar die man loopt door. Het is de mindfuck van de moderne vrouw.”

“Toen we die twee stukken in overleg met Jake Heggie als combinatie hadden gekozen, realiseerden we ons dat er een overkoepelende verhaallijn in zit: de wording van de moderne vrouw. Vandaar de titel Woman, met als ondertitel: the making of.” De twee cycli laten de transitie horen van een zelfverzekerde Eva, die naakt is in het paradijs, en Rose, in het tweede stuk, die opgedoft is, maar onzeker. “Uiteindelijk”, stelt Lilian, “gaat het over de liefde.”

“De partituur is het begin, niet het einde”

Maurice Lammerts van Bueren is aangeschoven. Hij is al sinds dertien jaar een ambassadeur van het werk van Jake Heggie. Diens opera’s Dead Man Walking, The Great Scott en It’s a wonderful life zijn overal ter wereld opgevoerd, maar hebben de Nederlandse podia nog niet bereikt. “Jake informeerde laatst in een e-mail of ik hem nog niet zat was”, vertelt de pianist lachend. “Dat is absoluut niet het geval!”

De twee hebben regelmatig overleg met de componist over wat er in de partituur staat voor de sopraan en de piano. “Jake is nogal scheutig met aanwijzingen over pedaalgebruik. Daar zit vaak een idee achter over resonanties in de klank. Ik speel het zelf graag wat transparanter.”

Heggie geeft de uitvoerders ondanks die aanwijzingen veel vrijheid. “De partituur is het begin, niet het einde”, zegt de Amerikaan, die zichzelf weliswaar als echte operacomponist ziet, maar niettemin veel heeft bijgedragen aan het liedrepertoire. Hij schreef voor bekende zangers als Jamie Barton, Nathan Gunn en Kiri Te Kanawa. Over het idee dat Maurice en Lilian nu zijn werk op cd gaan zetten – het wordt wereldwijd de tweede opname – is hij “superthrilled”. “Make it your own”, is zijn boodschap aan hen.

“Jake is fan, hij vindt Lilian een fantastische sopraan”, zegt Maurice met enige trots. Lilian wordt vertegenwoordigd door het impresariaat IMG Artists en staat op de sopranenpagina letterlijk naast Renée Fleming. “Dat verbaasde Jake niks”, aldus Maurice.

Van haar kant heeft Lilian sympathie voor de Amerikaan. “Heggie componeert voor en over geëmancipeerde vrouwen. Ik heb het gevoel dat hij heel erg aan onze kant staat, aan de kant van de vrouwen en aan de kant van de zangeressen. Ook in dat opzicht mag ik hem graag.”

Crowdfunding

De tijd dat platenmaatschappijen met contracten wapperden om zangers naar een opnamestudio te lokken is al lang voorbij. Maurice vertelt hoe het nu gaat. “Zefir Records investeert in het project en we betrekken het publiek actief bij het tot stand komen van de cd met een crowdfundingcampagne op Voordekunst. Daar staan ook de tegenprestaties voor donateurs. Ik heb gemerkt dat de liefhebbers het leuk vinden om vanaf het begin mee te kunnen kijken en te helpen bij het project. We zullen iedereen die helpt regelmatig op de hoogte houden.”

Nu er uitgebreid gerepeteerd is en de eerste opnames gemaakt worden, groeit het vertrouwen van Lilian in het idee om de cd echt te gaan maken. Er zijn onlangs foto’s gemaakt voor de campagne en de cd-hoes. Maurice is ook fotograaf; hij heeft inmiddels een naam opgebouwd in de Nederlandse muziekwereld.

Lilian pakt haar telefoon en toont wat voorbeelden van de fotoshoot. Ze laat de foto zien die vermoedelijk als hoesfoto zal fungeren. “Mijn doel met die foto’s is een verhaal vertellen. De ene keer zijn het rauwe, naakte scènes, de andere keer is het speels, angstig of agressief, afhankelijk van welk aspect van het verhaal we willen uitlichten. Natuurlijk zit er een bepaald element van glamour in de foto’s, maar ik wil voorkomen dat mensen denken: oh, weer Lilian in een andere pose… Ik ben Eva. Ik ben Rose. Ik ben ‘de vrouw’… En toevallig ben ík het.”

Zie voor meer informatie over de cd de pagina op Voordekunst.