Wie de trailer van het komende Holland Festival bekijkt, krijgt een shot artistieke Red Bull. De komende editie – die de maand juni al op 29 mei laat beginnen, aldus festivaldirecteur Annet Lekkerkerker – zit vol met muziek, theater en evenementen. De opvoering van aus LICHT is de grootste productie.

Met de vertoning van de trailer werd maandag de presentatie van de 72ste editie van het Holland Festival ingeluid. Het jaarlijkse evenement is inmiddels bejaarder dan andere eerbiedwaardige Nederlandse instituties als De Nationale Opera, Opera Zuid, de Nederlandse Reisopera en Operadagen Rotterdam, maar biedt niettemin een opwindende, zeer vitale blik op de wereld en de kunsten. Die wereld houdt niet op bij de zuidgrenzen van Europa, is niet exclusief wit en stelt vragen bij verschillen tussen mensen.

Sinds het vertrek van Ruth Mackenzie is er geen vaste artistiek directeur meer. Algemeen directeur Annet Lekkerkerker is eindverantwoordelijk en er zijn ‘associate artists’ die een grote invloed hebben op het programma. Jochem Valkenburg is programmeur muziektheater.

Opera van Stockhausen

Twee grote programmaonderdelen die operaliefhebbers kunnen interesseren zijn Pelléas et Mélisande door De Nationale Opera (DNO) en het monsterproject aus LICHT, dat het festival samen met DNO, het Koninklijk Conservatorium en de Stockhausen-Stiftung produceert. “Het is het grootste project in de geschiedenis van het festival”, stelde Pierre Audi, die te gast was bij de programmapresentatie om te vertellen hoe de voorbereidingen van aus LICHT verlopen.

Audi benadrukte dat de mise-en-espace die hij ontwerpt voor de fragmenten uit LICHT van Karlheinz Stockhausen een collage vormen. “Stockhausen gaf zijn werk over de zeven dagen van de week geen dramatische opbouw mee”, zei Audi. Stockhausen maakte voor alle ‘dagen’ zowel een concert- als een theaterversie.

“Voor het Holland Festival is het overigens ‘business as usual’ om een grote Stockhausen-productie te programmeren”, aldus Audi. In het verleden heeft het festival veel werken van Stockhausen gebracht, waaronder delen uit LICHT die in de Audi-collage terecht zijn gekomen, zoals het ‘Helikopter-Streichquartett’.

Wel bijzonder is het feit dat studenten van het Koninklijk Conservatorium de muziek uitvoeren. Ze studeren er al twee jaar op in een speciaal masterprogramma. Vrijwel alles moet uit het hoofd, vertelde Audi, die benadrukte dat, hoewel LICHT inmiddels veertig jaar oud is, hij zeker niet van plan is een geactualiseerde versie te maken. “Maar de muziek van wat wel de vader van de EDM (electronic dance music) wordt genoemd is anno nu makkelijker uit te voeren dan bij het ontstaan.”

Vierhonderd medewerkers werken mee aan de voorstelling, die zich over drie dagen uitstrekt. De locatie is bekend terrein voor Pierre Audi; hij noemt de Amsterdamse Gashouder zijn “speeltuin”. Hij hoopt op een breed publiek voor het project, maar waarschuwde: “Niet alle kunst is makkelijk.”

Opera van Debussy

In 1902, driekwart eeuw voor Stockhausen zijn zevendagenproject voltooide, ging de enige complete opera van Claude Debussy in première, Pelléas et Mélisande. De Nationale Opera brengt het stuk in een enscenering van Olivier Py, met in de hoofdrollen Paul Appleby en Elena Tsallagova. Dirigent Stéphane Denève leidt het Koninklijk Concertgebouworkest in een productie die zevenmaal te zien is, waarvan eenmaal parallel op een groot scherm in Park Frankendael.

Meer opera komt van het Nilper Orchestra, het enige kamerorkest voor nieuwe muziek in Iran. In de hoofdstad Teheran ging op zondag 24 februari een productie in première met de titel Turan Dokht, gemaakt door World Opera Lab. De Nederlandse regisseur/librettist Miranda Lakerveld en componist Aftab Darvishi tekenen voor deze Iraans-Nederlandse samenwerking. Het hoofdkarakter in de gelijknamige opera van Puccini is een wrede Chinese prinses. In het verhaal van de middeleeuwse Perzische dichter Ganjavi is Turandot de koningin van Turan. De makers willen het titelpersonage uit de opera terugbrengen naar haar Perzische geboortegrond. In de Nederlandse versie zal Ekaterina Levental de hoofdrol zingen.

Een wereldpremière van Nederlands werk brengt het festival met Eight van Michel van der Aa. Die gaat volgens de programmabrochure “weer een stap verder in de toepassing van virtual reality”. De voorstelling wordt door de bezoekers beleefd via een VR-bril en koptelefoon in de Kleine Zaal van het Muziekgebouw aan ’t IJ. Mezzosopraan Kate Miller-Heidke zorgt voor de door Michel van der Aa gecomponeerde zang. Hij is ook verantwoordelijk voor het script en de regie.

Claron McFadden is te zien in Mitra, volgens de makers een “mix tussen muziektheater, film en installatie”. Eva Reiter en George van Dam componeerden de muziek voor deze productie van Muziektheater Transparant. De teksten zijn gebaseerd op de e-mails die psychoanalytica Mitra Kadivar schreef vanuit het psychiatrisch ziekenhuis in Teheran waarin ze om onduidelijke redenen werd opgesloten. De makers omschrijven Mitra’s strijd als een “indringende, filmische ervaring – een schreeuw vanuit opsluiting en isolement”.

Roomful of Teeth

Het Amerikaanse zangensemble Roomful of Teeth is op het festival te gast voor twee producties. Het achtkoppige gezelschap legt zich volgens hun website toe op onder meer “Tuvan throat singing, yodeling, Broadway belting, Inuit throat singing, Korean P’ansori, Georgian singing”. En dat is nog maar een deel van de technieken waarmee men zingt.

Eén van de leden is bekend in Nederland. De New Yorker Dashon Burton nam in 2012 deel aan het Internationaal Vocalisten Concours in Den Bosch en haalde daar de finale met Bach en Händel. Roomful of Teeth werkt mee aan Triptych, een muziektheatervoorstelling waarin maker Bryce Dessner het werk onderzoekt van de controversiële fotograaf Robert Mapplethorpe.

Een eigen concert geven de acht zangers op 15 juni in het Muziekgebouw aan ’t IJ. Ze brengen dan werken van onder anderen Missy Mazzoli, Ted Hearne en Merrill Garbus. Hoofdmoot van het concert is Partita for 8 voices van Caroline Shaw, die zelf deel uitmaakt van het zangersensemble.

Associate artists

Het Holland Festival werkt voor deze editie samen met William Kentridge – bekend van zijn regie van Lulu bij DNO – en Faustin Linyekula, choreograaf en theatermaker. Van beiden zijn voorstellingen in het Holland Festival te zien. Van Linyekula is onder meer Not Another Diva… te zien, dat hij maakte met de Zuid-Afrikaanse zangeres Hlengiwe Lushaba. Het gaat over de kracht van de diva, maar dan één die ver verwijderd is van de stereotypen.

Divers

Interessant, maar niet makkelijk onder een label te plaatsen, zijn verschillende programmaonderdelen van het komende festival. Zo krijgt Colin Benders (voorheen Kyteman) voor zijn optreden met het Electro Symphonic Orchestra de Grote Zaal van het Concertgebouw tot zijn beschikking. Dat orkest bestaat overigens alleen uit modulaire synthesizers en speakers.

Vanuit Frankrijk is rapper/spoken word artist Abd Al Malik te gast. De film over zijn leven, dat begon in de banlieue van Straatsburg, wordt vertoond. Inmiddels is de artiest geridderd tot de Franse Orde van Kunst en Letteren, wegens zijn verdiensten op het gebied van kunst en letterkunde in de populaire media. Zijn album Dante, dat tien jaar geleden verscheen, was een groot succes in Frankrijk, onder meer door een duet met de toen al 82-jarige Juliette Greco.

Abd Al Malik treedt in Amsterdam op met zijn ‘ritmische rebellie’ Le Jeune Noir à l’épée, waarin hij aan de hand van teksten van Charles Baudelaire en Édouard Glissant vertelt over zijn jeugd en ontsnapping uit de Franse voorsteden.

Hieronder een clip van Dante met Juliette Greco:

In totaal presenteert Holland Festival 64 producties met 139 voorstellingen, concerten en evenementen, verdeeld over 26 dagen. Er zijn 9 wereldpremières, 7 Europese premières en 20 Nederlandse premières. Het festival duurt van 29 mei tot en met 23 juni 2019.

Zie voor meer informatie de website van het Holland Festival.