Tijdens Operadagen Rotterdam 2019 presenteren twee ondernemende Nederlandse zangeressen hun programma. Florien Hilgenkamp (UNLOST) en Bauwien van der Meer (Fantastic Women) bedachten en produceerden hun eigen voorstelling. Over hoe dat ging en over de verhouding tussen hun artistieke en productionele werk vertellen ze in een tweeluik. In deel 1: Florien Hilgenkamp.

Met Liedhuis – “ik noem het een muziektheatergezelschap” – wil Florien Hilgenkamp liederen “door hedendaagse vingers laten glijden, zodat ze een bijdrage kunnen leveren aan de overlevering van het genre”. Liedhuis, dat vooral locaties zoekt buiten de gebruikelijke concertzalen, bracht op 2 februari 2019 met UNLOST zijn eerste productie in première.

Het filmische concert is gebaseerd op liederen van de Franse componist Olivier Messiaen. Filmmaakster Luciënne Venner schreef het scenario en regisseerde in samenwerking met cinematograaf Tijn Sikken een korte film, die precies is afgestemd op Messiaens liederen. In combinatie met de zang van Florien en de pianobegeleiding door Roberto Guijarro is UNLOST een live muziektheaterstuk.

Winst maken is niet de bedoeling van Liedhuis, maar oprichter sopraan Florien Hilgenkamp voelt zich echt ondernemer. “Dat zit ook een beetje in mijn bloed. Ik kom uit een ondernemersfamilie en houd ervan een eigen toko te runnen. Toen ik klein was, heb ik thuis onder het eten heel wat gesprekken over de zaak van mijn ouders gehoord.”

“Afwachten bestaat écht niet meer”

Hoe is Liedhuis ontstaan?
“Ik was aan het werk met Roberto en we wilden een regisseur inschakelen voor dit programma. Die moet betaald worden en zo ontstond het idee een stichting op te richten. Daarmee kun je met een professioneel beleidsplan aankloppen bij verschillende fondsen voor subsidie. Dankzij de stichting kan ik meer kanten op dan met de eenmanszaak die ik als zangeres ook ben. Het zijn twee aparte winkeltjes. Het begon met een vraag om geld zodat we UNLOST konden realiseren, maar we hebben natuurlijk vooral artistieke ambities.”

Je kunt ook naast de telefoon wachten op aanbiedingen.
“Ik heb niks te klagen, maar afwachten bestaat écht niet meer. Iedereen profileert zichzelf in een soort privécampagne op social media. Dat is echt nodig tegenwoordig. Ik wil in beweging blijven en dingen maken, creatief blijven zijn.”

Hoe was het om een bedrijfsplan te maken?
“Voor dat plan stond de eerste productie, UNLOST, centraal. Ik heb opgeschreven wat mijn speerpunten waren, wat ik met mijn muziektheatergezelschap wil zeggen en wat de marketingplannen waren. Het lastigste waren zaken als pr en marketing. Ik had een goede adviseur en heb zelf door allerlei marketingboeken zitten ploegen. De feedback van één van de fondsen bij een proefaanvraag luidde: ‘Het is allemaal heel waar, maar dit leest als een theorieboek over marketing.’ Daar was ik kennelijk iets te ver in doorgeslagen.

Het makkelijkste was het artistieke deel: dat had ik heel scherp. En naast dat artistieke deel moet je alles heel erg praktisch plannen, zoals de kosten. Voor je kunt beginnen, moet dat helemaal uitgewerkt zijn.”

Wat viel het meeste mee?
“Dat het plan dat ik in mijn hoofd had, goed was. Daar hoefde ik niet veel aan te sleutelen. Ik had verwacht enorm door de mangel te moeten gaan en dat er nog veel meer bij verzonnen moest worden, maar dat was niet zo. De artistieke kern bleef overeind en dat voelde als een aanmoediging.”

Kreeg je veel afwijzingen?
“Ongeveer fiftyfifty. We hebben hard ons best gedaan en veel binnengehaald. Daarnaast hebben we een crowdfunding gedaan op Cinecrowd, een platform voor filmprojecten. Zonder dat zou het echt niet gelukt zijn. Dankzij de gulle gevers hebben we 100 procent van de doelstelling gehaald. De campagne liep 33 dagen en dat was echt moeilijk. Je bent er in die tijd fulltime mee bezig: steeds nieuwe content bedenken en updates geven via social media. Iedere dag keek ik naar de groei van het bedrag, dat was echt zenuwslopend. Tijdens het Nederlands Filmfestival stonden we in de picture op bioscoopschermen en ik zag op Utrecht CS een installatie waar ons project ook voorbijkwam. Er was veel aandacht voor.”

Vind je crowdfunding aan te raden?
“Het is heel kwetsbaar: je gooit iets in de wereld en dan hoop je dat mensen het leuk vinden en er geld voor over hebben. Ik moest echt een drempel over om geld te vragen, al waren de reacties meteen enthousiast. ‘Daar wil ik wel geld aan besteden’, hoorde ik vaak. Zo creëer je ook een publiek. Het ging ons om de financiering, maar de betrokkenheid is heel belangrijk.”

Je hebt een project, je hebt geld, maar hoe kom je aan optredens?
“Dat was eigenlijk de eerste stap. Als je bij fondsen een aanvraag doet, willen ze weten waar je gaat optreden. Ze letten onder meer op de spreiding over het land. Ik heb zo’n driehonderd pitchmailtjes gestuurd met een korte versie van ons plan naar programmeurs in heel Nederland. Dat leidde snel tot een lijstje met data en dat kon mee met de aanvragen.”

“Als het niet meteen lukt, ga ik een eind fietsen”

Met UNLOST reis je naar de zalen. Heb je een ‘rider’ gemaakt met je wensen?
“Jazeker, er is een technische specificatie van wat er in het theater nodig is. Roberto, de pianist, heeft het liefst een vleugel, maar in de zalen waar wij spelen is die er niet altijd. Dan volstaat een piano. Omdat het een filmisch concert is, willen we ook graag op filmfestivals spelen en in theaters waar het klassieke publiek niet komt. De film voor de voorstelling staat op mijn laptop in hoge kwaliteit en die gaat altijd mee.”

Krijg je hulp?
“Liedhuis heeft een bestuur waarvan de leden advies geven en meedenken, ook over het artistieke deel. Dat is heel waardevol. Mijn vroegere zangdocente Charlotte Riedijk is voorzitter; ze is een geweldig klankbord. Op dieptepunten, als het even niet meezit, heb ik contact met haar. Charlotte is een goede zangeres en ze heeft daarnaast heel verfrissende, artistieke ideeën.”

Op 19 mei sta je met UNLOST bij Operadagen Rotterdam geprogrammeerd. Hoe ontstond dat contact?
“Ik heb in het jongtalentenproject van Operadagen gezeten en ook al eens met het programma Rabbits at top speed op het festival gestaan. Het is pas over een paar weken, maar nu al is de complete versie van UNLOST – we doen ook een korte met alleen het filmische concert – één van de vier vooraf uitverkochte voorstellingen. In de aanloop doen we wat huiskamerconcerten en een optreden in een koffietent.”

Hoe houd je het organisatorische en artistieke werk in balans?
“Ik moet heel erg oppassen om niet te veel tijd aan het zakelijke te besteden. Je ziet overal kansen en dan gaat er weer een mail uit. Ik plan het in: twee uur lang werken, en dan zingen. Achter mijn laptop zit ik vaak met een gejaagd gevoel en als ik ga zingen moet ik weer even uit mijn hoofd en in mijn lijf komen. Als dat niet meteen lukt, ga ik een eind fietsen en dan voel ik weer waar de ‘drive’ ligt.”

UNLOST is op 19 mei te zien tijdens Operadagen Rotterdam. Meer informatie over Liedhuis vindt u op www.liedhuis.nl.

Lees ook deel 2 van deze tweeluik: ‘Ondernemend: Fantastic Women op ODR 2019‘.