Bij het Internationaal Vocalisten Concours gaat het bijna altijd over zang, de stem en het vak. De persbijeenkomst van afgelopen vrijdag stond in dat teken, met informatie over het komende liedduoconcours. Er was ook nieuws te melden over IVC 2.0, de uitbouw van de website, die nu een wereldwijde online ‘International Vocal Community’ heeft.

De IVC Summer School Belcanto, met twaalf deelnemende jonge zangers, eindigt dit weekend. De volgende editie van het Internationaal Vocalisten Concours (IVC), gewijd aan het lied, begint op 20 november. Genoeg dus om te vertellen voor IVC-directeur Ivan van Kalmthout, wiens verhalen vrijdag werden afgewisseld met fraaie zang van mezzosopraan Yajie Zhang, begeleid door pianist Hans Eijsackers. De Chinese won de grote prijs van het IVC in 2017.

Belcanto zingen op je negentiende, dat blijkt mogelijk, want zo jong was één van de deelnemers aan de Summer School, die afgelopen week werd gehouden in Den Bosch. De oudste van de twaalf was 33, vertelde Van Kalmthout, die voorspelde dat verschillende jonge talenten terug zouden kunnen keren op het grote concours in 2020.

De talenten werkten een week lang aan het belcantorepertoire, dat veel breder is dan alleen het bekende rijtje componisten Bellini, Rossini en Donizetti. De drie masters, die tijdens de persbijeenkomst aan het woord kwamen, benadrukten dat in hun bijdrage. Nelly Miricioiu, in 1979 deelnemer aan het IVC, toonde zich enthousiast over de leergierigheid van de deelnemers, iets wat ze niet overal aantreft als ze masterclasses geeft. “Niet een goede stem wint concoursen, maar een stem van iemand die graag wil blijven leren”, aldus de sopraan.

De Argentijnse tenor Raúl Giménez had voor het antwoord op de vraag wat belcanto voor hem betekende maar vier letters nodig: “todo”, alles! Zijn medemaster dirigent Giuliano Carella zei het zo: “Belcanto begon veel eerder en eindigde later dan we denken. Ik vind Cavalleria rusticana ook een voorbeeld van belcanto.” Carella benadrukte dat het orkest in belcanto niet zomaar een ondersteunende rol heeft ten dienste van de vocale kunsten. “Luister maar naar Rossini; elk onderdeel van de zang zit óók in het orkest.”

De drie masters stelden unisono dat wie de belcantotechniek leert, een basis legt voor letterlijk elke andere vorm van klassieke zang, en dat de toepasbaarheid van de kennis in deze zomerschool veel groter is dan alleen in het werk van de bekende drie componisten.

IVC-kennis

Directeur van Kalmthout kon nieuwe stappen melden in de digitale projecten die het IVC onderneemt. De website is sinds kort uitgebreid met een forum, de International Vocal Community. Het virtuele ontmoetingspunt voor de zangwereld heeft drie thema’s: Passion, Inspiration en Connect & Share. Kennis en ervaring kunnen op die manier gedeeld en beschikbaar gemaakt worden voor iedereen die beroepsmatig of als amateur met zang bezig is. Inschrijven is gratis.

IVCtv is de bundeling van opnamen van activiteiten van het IVC, zoals concoursfinales en masterclasses. Complete sessies, zoals die met Dame Kiri te Kanawa in Amsterdam in 2018, zijn terug te kijken, maar de grootste innovatie in de manier waarop het materiaal wordt aangeboden is een zoekfunctie. Wie bijvoorbeeld meer wil weten over ademhaling, vindt onder het trefwoord ‘breath’ clips van mastersessies over dat thema. Ook onderwerpen als communication, diction en interpretation zijn op de manier te bestuderen.

Voor het komende concours kwam een recordaantal aanmeldingen binnen

Er is nog veel te doen, aldus Van Kalmthout. Een dikke zestig uur masterclassopnamen ligt nog op de plank om toegankelijk gemaakt te worden. Naast opnamen brengt het IVC steeds meer live-uitzendingen. Via een livestream op onder meer Facebook is toekijken bij het IVC mogelijk voor kijkers vanuit de hele wereld. De afgelopen week waren enkele masterclasses over het belcanto op die manier te volgen. Wie een vraag had, kon die op de Facebookpagina stellen en kreeg antwoord in de livestream.

53ste IVC

Een speciaal aan liedduo’s gewijd concours, begonnen als een noodgreep toen er problemen met de locatie waren, is nu een volwaardig onderdeel van het IVC-pakket. Voor het komende concours, waar zangers samen met hun eigen pianist aan deelnemen, kwam een recordaantal aanmeldingen binnen. Daarom zullen niet twaalf maar veertien duo’s deelnemen aan het concours in Den Bosch. Ze worden beoordeeld door een jury van bekende namen uit de wereld van het lied, onder wie Thomas Oliemans, Graham Johnson en Dame Felicity Lott, die de jury voorzit.

Jard van Nes, IVC-laureaat in 1978, zal ook deel uitmaken van de jury. Ze was aanwezig bij de persbijeenkomst en stelde dat lied en opera niet zo veel van elkaar verschillen. Voor beide vormen heb je dezelfde techniek nodig, aldus de mezzosopraan, maar de schaal is verschillend. “In lied kan de betekenis van één woord in de tekst de sfeer volledig doen veranderen.” De interactie tussen zanger en pianist is bepalend, en talenkennis is een belangrijke succesfactor. Nu leerlingen niet meer vanzelfsprekend Duits en Frans op school krijgen, moet er in het zangonderwijs veel worden ingehaald. Talenkennis is matig en de uitspraak vaak “sloppy”, vond Van Nes.

Meteen na de persbijeenkomst ging vrijdagmiddag de Summer School Belcanto verder, in de zaal en op Facebook in de livestream. Master Nelly Miricioiu stapte energiek het podium op en gaf, voor de eerste leerling aantrad, nog even aan waar het in de belcantoweek, maar eigenlijk ook het in het bestaan van het IVC om draait: “Wij maken geen stemmen, God doet dat. Het is aan ons om ze te ontwikkelen.”

De Summer School Belcanto wordt vanavond, zaterdag 7 september, afgesloten met een presentatieconcert in het Theater aan de Parade in den Bosch. Het komende IVC-concours voor liedduo’s begint op 20 november. Zie voor meer informatie de website van het IVC.