Channa Malkin presenteert deze maand haar eerste cd: Songs of Love and Exile, een album met Sefardische liederen en een liederencyclus van Castelnuovo-Tedesco. Het repertoire raakt aan de biografie van de jonge sopraan en haar duopartner, gitarist Izhar Elias. “Het is voor onze ziel geschreven.”

Als ik Channa Malkin in Amsterdam tref voor een gesprek over haar eerste album, heeft ze net 30 voorstellingen van Händel goes Tinder achter de rug, waarvan 23 volledig uitverkocht. De productie was onder meer te zien op het rondreizende theaterfestival De Parade, op het buitenfestival Wonderfeel en op het Grachtenfestival.

Händel goes Tinder is een gezamenlijk initiatief van Malkin en violiste Anastasia Kozlova, of beter gezegd: de OperaBitches. De sopraan lacht: “Michael Diederich, die het script en de regie heeft gemaakt, heeft ons in zijn telefoon opgeslagen als ‘OperaBitches’. Die naam hebben we overgenomen.”

Malkin en Kozlova hebben de afgelopen drie jaar aan de voorstelling gewerkt. Centraal staan vrouwelijke personages uit Händel-opera’s, die doorgaans niet veel geluk in de liefde kennen. Aan de hand van aria’s en vioolsonates wordt de zoektocht naar ware liefde beschreven. “Het is een theaterstuk”, zegt Malkin. “Kozlova moedigt mij aan om op Tinder te gaan. Vervolgens zie je, via Tinder, allerlei dates.”

Malkin noch Kozlova zit op Tinder. “Maar in onze omgeving wordt het veel gebruikt, met wisselend succes”, vertelt de sopraan. “Op dit moment is Tinder de manier waarop mensen elkaar ontmoeten. Maar de liefde blijft hetzelfde, of het nu 1750 is of 2019.”

De reacties op de afgelopen reeks voorstellingen waren enthousiast, juist ook bij jong publiek, vertelt Malkin. Eén en ander heeft ertoe geleid dat de productie volgend jaar zelfs naar de prestigieuze Internationale Händel-Festspiele in Göttingen mag (29 mei 2020). Voor die gelegenheid wordt het Nederlandse script in het Engels vertaald, met Duitse boventiteling. “We willen graag vaker met de voorstelling naar het buitenland.”

Spaans, Joods, Arabisch

Tussen alle voorbereidingen op Händel goes Tinder door werkte Channa Malkin aan haar eerste cd. “Dat was iets wat ik heel graag voor mijn dertigste gedaan wilde hebben”, vertelt ze. “En dat is net gelukt.”

Het idee voor het programma ontkiemde toen Malkin van haar moeder een boek kreeg met nagenoeg alle Sefardische liederen, verzameld door de Nederlands-Joodse zanger Chanah Milner. Deze liederen ontstonden in de grote Joodse gemeenschap die in de middeleeuwen in het door de Moren bezette zuiden van Spanje en Portugal woonde. De muziek combineert Spaanse, Joodse en Arabische elementen. De tekst is in het Ladino, een mix van oude Spaanse dialecten en het Hebreeuws.

Sefardische liederen werden van generatie op generatie overgeleverd, maar dan alleen de tekst en de melodie. Channa Malkin en Izhar Elias zetten de afgelopen jaren steeds meer Sefardische liederen op hun concertprogramma’s, in eigen arrangementen en in bewerkingen van met name twintigste-eeuwse componisten. “Vaak zeiden concertbezoekers dat ze juist door deze liederen het meeste geraakt werden”, zegt Malkin.

Voor de cd Songs of Love and Exile kozen Malkin en Elias de liederen waar ze persoonlijk het meeste bij voelen. Verder voegden ze er een moderner werk aan toe: The divan of Moses-Ibn-Ezra van Mario Castelnuovo-Tedesco (1895-1968), een Italiaanse componist die naar Amerika vluchtte toen fascistisch Italië zijn muziek verbood.

“De muziek is geschreven op teksten van de elfde-eeuwse dichter Moses Ibn Ezra”, vertelt Malkin. “Hij was een bekende filosoof uit Granada, maar moest vluchten naar Noord-Spanje. Daar heeft hij zich nooit thuis gevoeld. Tedesco grijpt in zijn muziek terug op zijn Joodse achtergrond, maar gebruikt een heel ander klankidioom. De liederen klinken meer als Britten dan als Joodse volksmuziek.”

Gemis

Rode draad door het cd-programma van Malkin en Elias is een gevoel van heimwee, een diep verlangen naar een vaderland dat buiten bereik ligt. Dat is iets waarmee beide musici zich kunnen identificeren. Elias komt uit een familie van Iraakse Joden die na omzwervingen in Israël terechtkwamen. Malkin stamt af van Asjkenazische Joden uit Oost-Europa. Haar vader komt uit Georgië, haar moeder uit Oekraïne. Ze ontmoetten elkaar in de jaren zeventig in Israël en bouwden daarna samen een nieuw leven op in Nederland.

“Ik ben zelf geboren in Amsterdam, maar mijn familie woont in Israël en de Verenigde Staten”, zegt Malkin. “Ik ken het gevoel dat een deel van je hart ergens anders ligt. De Nederlandse cultuur is voor mij vertrouwd, maar mijn familie woont ver weg en dat was als kind een gemis. Dat gevoel spreekt uit de liederen. De muziek voelde daarom meteen vertrouwd. Het is voor onze ziel geschreven.”

“Met onze cd willen we dit gevoel van heimwee overbrengen”, vervolgt Malkin. “Het is typerend aan het Joods-zijn, maar tegelijk iets universeels. Denk aan alle vluchtelingen op dit moment. Veel mensen zullen zich hiermee kunnen identificeren. Los daarvan is het repertoire ook puur muzikaal gezien de moeite waard.”

Zwanger

Malkin en Elias namen hun cd op in Studio Steppenwolf van de Russische pianist Slava Poprugin. “Hij is zelf een fantastisch musicus en heeft geweldig goede oren”, zegt Malkin. “Het was heel leerzaam om met hem te werken. Ik had weleens eerder een opname gemaakt, maar niet van een hele cd. Je wordt er echt kritisch van. Je gaat heel anders luisteren en hoort allerlei dingen die je in een concert niet zouden opvallen.”

Malkin was een paar maanden zwanger tijdens de opname. Dat hielp. “Tijdens mijn zwangerschap snapte ik de werking van mijn ademsteun pas echt, omdat ik het voelde. Dat hoor ik wel vaker van vrouwen. Na de geboorte ging dat gevoel weg, maar nu ik weer in vorm ben, kan ik het makkelijk terughalen.”

Ook emotioneel hielp de zwangerschap in het opnameproces. “Ik vond een diepere emotionele laag in mezelf. Een zwangerschap is zo veel groter dan je carrière dat je makkelijker kunt loslaten en meer vertrouwen hebt: het komt wel goed. Ik ging meer af op intuïtie dan op controledrang en perfectionisme. Het heeft me veel gegeven. En dat is gebleven. Ik kijk op een andere manier naar mijn werk.” Ze voegt lachend toe: “Als je in staat bent een kind eruit te persen, is een concert geven heel makkelijk.”

Songs of Love and Exile is uitgebracht bij Brilliant Classics. Channa Malkin en Izhar Elias presenteren het album op 22 september tijdens een concert in de Amstelkerk in Amsterdam. Zie voor meer informatie en het bestellen van kaarten Ticketkantoor.nl. Zie voor meer informatie over Channa Malkin en haar concerten in het nieuwe seizoen www.channamalkin.com.

Hieronder een lied van de cd, live uitgevoerd in Rotterdam: