Tijdens het Opera Forward Festival gaat Die sieben Todsünden van Kurt Weill in de herkansing. Het satirische muziektheaterstuk wordt op 18 maart live uitgevoerd door een Nederlandse cast met Eva-Maria Westbroek en Anna Drijver in de hoofdrollen. Aangepast aan de huidige mogelijkheden heeft regisseur Ola Mafaalani een ‘mindblowing’ concept bedacht, aldus Eva-Maria Westbroek, die we afgelopen week spraken.

Als we via beeldbellen contact maken met Eva-Maria Westbroek, oogt ze op het WhatsApp-videoschermpje fitter dan fit. Het is op de dag van het interview precies een jaar geleden dat de coronacrisis begon en die raakte ook haar voluit. Ze heeft nauwelijks kunnen zingen, op wat kleine engagementen in Stuttgart en Wenen na, en dat waren steeds maar twee voorstellingen. Ook daarom heeft ze heel veel zin in haar rol in Die sieben Todsünden, komend weekend bij De Nationale Opera.

De sopraan klinkt allerminst als iemand die enorm heeft geleden onder alle beperkingen en de sluiting van de theaters. Integendeel, zegt ze. ‘Ik heb de gedwongen stilte sinds maart vorig jaar goed gebruikt en de tijd genomen om mezelf als zangeres opnieuw uit te vinden. Het was al heel lang eigenlijk te druk. Jaren heb ik tegen een soort van burn-out aan gezeten. Omdat ik zo veel van mijn werk houd, nam ik vaak te veel hooi op mijn vork.’

Door dit coronajaar kon ze bijkomen van die stress en met afstand kijken naar het leven dat ze leidde als internationaal gevraagd sopraan in het grote repertoire van Wagner, Verdi en Puccini. ‘Het ging van trein naar vliegtuig naar appartement, altijd onderweg en druk. Ik heb de afgelopen periode de tijd genomen om te studeren en nu ben ik eigenlijk weer verliefd geworden op mijn vak, mijn werk als zangeres.’

Gevraagd naar wat haar zo fit en enthousiast maakte, wil ze best even ‘evangeliseren’ – ze zegt het met hele lichte ironie – over de methode die ze vond en die zo geweldig helpt. Maar we moeten het eerst hebben over de aanleiding van het gesprek: de online première van Kurt Weills Die sieben Todsünden voor het Opera Forward Festival. ‘Het is zo leuk om aan deze productie te werken. Ola Mafaalani is fantastisch, dirigent Erik Nielsen ken ik uit Duitsland en actrice Anna Drijver, die Anna II speelt, is echt een powerhouse. Het is zo uitdagend om met een goede actrice samen te werken.’

Compleet Nederlands

Het project, dat oorspronkelijk gepland stond voor het Opera Forward Festival van 2020, begon met een idee van artistiek directeur Anthony Heidweiller. Hij zag wel iets in de combinatie van Eva-Maria Westbroek en de muziek van Kurt Weill. Als regisseur werd Ola Mafalaani betrokken bij het idee om een avond rond Kurt Weill te maken. ‘Ik ben me gaan verdiepen in zijn werk en kwam dit stuk tegen. Het leek me gaaf. Ik stelde het voor aan de anderen en die zeiden meteen ja!’

Kurt Weills Die sieben Todsünden (het OFF hanteert de Engelse titel The Seven Deadly Sins) ging in 1933 in première in Parijs, waar het Théâtre des Champs-Elysées de opdracht had verleend aan Kurt Weill en Bertolt Brecht. De twee Anna’s in het stuk, die eigenlijk één persoon zijn, bezoeken zeven steden in Amerika, waar ze een hoofdzonde begaan. Het werk is door heel veel uiteenlopende zangeressen opgenomen, van Teresa Stratas en Anja Silja tot Marianne Faithfull en Jasperina de Jong.

De cast van de voorstelling bestaat naast de twee Anna’s uit een gezin, met vader, moeder en twee zonen. Tenor Marcel Reijans is de vader. De moederrol is – vrij verrassend – geschreven voor een bas en wordt gezongen door Peter Arink. De twee broers zijn bariton Michael Wilmering en tenor Erik Slik.

Een compleet Nederlandse cast is in het grootste operahuis van ons land niet altijd vanzelfsprekend. Westbroek legt uit: ‘De casting is al gedaan voor corona, want we zouden vorig jaar deze productie spelen. Maar een gevolg van corona is wel dat lokale talenten meer gewaardeerd worden. Het gebeurt in alle landen hoor. Wie uit Stuttgart komt, moet eerst furore maken in Berlijn om dan weer in Stuttgart gevraagd te worden.’

Hilarisch

Voor het Opera Forward Festival van 2020 stonden zes voorstellingen van Die sieben Todsünden gepland. Iets dergelijks zou voor deze editie ondenkbaar zijn. ‘De Nationale Opera zag dat met de avondklok en de besmettingscijfers niet lukken en besloot dat het een stream zou worden. Daarvoor heeft Ola Mafaalani een heel mooi concept bedacht. Over streams ben ik zelf meestal niet heel enthousiast. Het kijken op een scherm is een heel andere ervaring dan in een theater te zitten. Maar wat Ola heeft verzonnen, is echt mindblowing.’

‘Je wordt als kijker in het verhaal getrokken door een cameraman die onderdeel is van de productie. Hij rent als een soort oorlogsfotograaf achter ons aan en zoomt in op onze gezichten. Het wordt echt een live filmoperaervaring. Geen plakken-knippen, het is een voorstelling die we live spelen. Dat is voor ons zangers ook heel prettig. Er is heel hard gewerkt aan de detaillering van de productie. Tijdens de voorstelling wordt er ter plekke een schilderij gemaakt door André Joosten.’

Kurt Weill componeerde de muziek voor zijn vrouw, Lotte Lenya. Zij heeft een heel ander geluid dan de vocaal zeer geschoolde stem van Eva-Maria Westbroek. ‘Wat Lotte Lenya doet vind ik geweldig, maar zo kan ik het niet. Ik doe het met mijn stem en probeer er zo veel mogelijk de emotie in te leggen die ik voel. De humor en de taal van het stuk zijn geniaal. Het is hilarisch.’

De hoofdrollen in Die sieben Todsünden zijn voor twee vrouwen: Anna I, zangeres, en Anna II, oorspronkelijk danseres. Dat was een wens van één van de opdrachtgevers van Kurt Weill, Edward James. Zijn vrouw, een danseres, leek sterk op Lotte Lenya. Westbroek zegt daarover: ‘In de tekst zeg ik: ‘Wir sind eigentlich nicht zwei Personen.’ Je kunt ons zien als twee zussen of als twee delen van dezelfde persoon.’

‘Het is naast de satire best dramatisch, met het geweld dat de vrouwen zichzelf en elkaar aandoen en de verbeelding van hoe het voor vrouwen was in die tijd – dat je jezelf moest verkopen en niet te veel jezelf mocht zijn. Het zijn universele thema’s voor vrouwen. Zo heel veel is er niet veranderd sinds die tijd.’

Wim Hoffen

Regisseur Ola Mafaalani en actrice Anna Drijver komen beiden niet uit de wereld van opera en muziektheater, maar de samenwerking gaat uitstekend, zegt Westbroek. ‘Ola is een ontzettend creatieve denker, echt een kunstenaar. Als regisseur houdt ze je bij de les. Ze ziet het heel scherp als je even inzakt of de energie niet klopt. Dat brengt je op een hoger level en versterkt je focus. Ola is heel muzikaal. Dat heb ik wel vaker ervaren met toneelregisseurs, die soms meer weten van muziek dan sommige operaregisseurs. Anna Drijver gaat iedere repetitie voor goud. Het is heel inspirerend om zo dicht op een acteur te zitten die zich helemaal geeft.’

Waar het enthousiasme en de energie vandaan komen waarmee Eva-Maria Westbroek over haar werk vertelt, is duidelijk: corona gaf haar ruimte om bij te komen en Kurt Weill maakte de muziek die tot dit project in het Opera Forward Festival leidde. Maar er valt in het gesprek nog een naam, die van Wim Hof. Ze legt uit: ‘Mijn man Frank van Aken kreeg afgelopen jaar corona en ik zocht naar manieren om zijn herstel te versnellen. Zo kwam ik op Wim Hof, ‘The Iceman’, van wie ik inmiddels – hij weet het zelf niet – enorm fan ben. We hebben een online cursus gedaan, nemen koude douches en oefenen elke dag de ademhaling. We zijn helemaal gaan ‘Wim Hoffen’. Ik klink nu vast als een evangelist, maar het heeft me zó goed gedaan. Ik voel me echt tien of vijftien jaar jonger.’

De livestream van Die sieben Todsünden tijdens het Opera Forward Festival is op donderdag 18 maart op de website van het festival te zien. De stream is gratis, maar het is wel nodig om je vooraf te registreren. Het digitale ‘festivalterrein’ gaat om 18.00 uur open, de stream begint om 20.05 uur.