Ching-Lien Wu neemt op donderdagavond 22 april met een uitvoering van Brahms’ requiem afscheid als artistiek leider van het Koor van De Nationale Opera. Drie van haar zangers blikken terug op de zeven jaren onder haar leiding. ‘Ze blijft hameren op de dingen die ze belangrijk vindt.’

Ching-Lien Wu, opgeleid in Taipei en Lyon, nam in september 2014 de leiding van het Koor van De Nationale Opera over, nadat ze een jaar eerder met L’amour des trois oranges haar DNO-debuut had gemaakt. Bij haar aantreden zat het koor al twee seizoenen zonder vaste chef. Wu kwam uit Genève, waar ze dertien jaar het koor van het Grand Théâtre de Genève had geleid. Daarvoor had ze de koorleiding in Nantes, Toulouse en Straatsburg.

Het operakoor was ook voor haar komst een hoofdrolspeler bij DNO, maar onder Ching-Lien Wu werd een ‘wereldniveau’ bereikt, adus het Amsterdamse operahuis. Producties als Prins Igor, Nabucco, La forza del destino, Tannhäuser, Lohengrin en Parsifal waren, mede door de inbreng van het koor, grote successen. In 2016 werd het koor door Opernwelt onderscheiden als beste operakoor ter wereld, in 2019 volgde een nominatie voor een International Opera Award.

Op 26 april gaat Ching-Lien Wu als ‘Chef des choeurs’ aan de slag bij de Opéra national de Paris. Om haar afscheid in te lijsten, staat Wu op 22 april samen met haar koor in het Concertgebouw om Ein deutsches requiem van Brahms uit te voeren. Het koor wordt vergezeld door twee pianisten, een paukenist en de solisten Adela Zahariaen en Huw Montague Rendall.

Place de l’Opera vroeg drie koorzangers van DNO naar hun ervaringen met Ching-Lien Wu.

Jorne van Bergeijk, bariton

Bij het koor sinds 2019

Eerste ontmoeting ‘Ik zag Ching-Lien voor het eerst toen ik moest voorzingen, maar de eerste echte ontmoeting volgde later, bij de derde herneming van Die Zauberflöte. Die productie was voor mij extra bijzonder, omdat ik al heel lang naar de opera ging en dus vanuit de zaal heel vaak gezien had wat Ching-Lien met het koor deed. Ik was behoorlijk zenuwachtig, want ik kwam net kijken en had enorm veel indrukken. Zij stelde me heel erg gerust en liet me op mijn plek voelen.’

Grootste kracht ‘Ching-Lien heeft een enorm werkethos. Ze doet keihard haar best om precies die klank uit het koor te halen die ze in haar oren heeft zitten. Ze ziet de mogelijkheden en zet alles op alles om dat te bereiken. Ze is niet zo’n imposante verschijning – dat zei ze zelf eens in een interview – maar als ze begint te werken doet ze dat volledig teniet.’

Mooiste herinnering ‘Ik herinner me goed een productie waarin de dirigent iedere voorstelling iets anders deed. Het was lastig om op zijn slag te zingen. Soms gaf hij wel onze inzetten aan, soms niet. Ching-Lien nam ons apart en gaf eerlijk toe: dit is niet te volgen. Ze nam daarna de inzetten met ons door en gaf tips hoe we het konden aanpakken. Dat vond ik bijzonder. Doordat ze toegaf dat het niet aan ons lag, voelden we ons erg gesterkt.’

Johanna Dur, alt

Bij het koor sinds 1998

Eerste ontmoeting ‘Ik ontmoette haar al in 2002 bij een productie van Götterdämmerung in Genève. Ik was soliste, zij was koordirigent. Ik merkte meteen hoe pittig zij was, met al die mannen in Götterdämmerung.’

Grootste kracht ‘Wat ik enorm in Ching-Lien waardeer, is haar doorzettingsvermogen. Ze blijft hameren op de dingen die ze belangrijk vindt. Dingen als de eindmedeklinkers samen zingen en crescendo’s. Soms moesten we iets tot vervelens toe herhalen, maar het werd er beter van. Doordat zij niet losliet, bereikten we een hoger niveau.’

‘Wat ze ook altijd deed, was het geven van notes voor voorstellingen. Ze liet niet toe dat je als routineuze zanger binnenkwam en je werk ging doen. Dat heeft bij mij de grootste verandering teweeggebracht. Ik doe dit werk al 45 jaar, dan ga je al snel op je stoel zitten met een gevoel van: vertel mij eens iets nieuws. Bij haar was dat niet mogelijk. Ze heeft me veel gereedschap aangereikt om beter te gaan zingen.’

Mooiste herinnering ‘Prins Igor, met dat enorm zware a-capellakoor. Het was een muzikaal hoogstandje, maar het lukte ons alleen om het zo te zingen doordat Ching-Lien altijd vasthield aan de hoogste kwaliteit.’

‘Ooit zei een dirigent tegen me: ‘Als ik in de repetities 110 procent verlang, krijg ik op de bühne 95 procent. Als ik minder verlang, krijg ik minder op de bühne.’ Onderweg verliest hetgeen je ingestudeerd hebt altijd wat aan kracht, bijvoorbeeld door de acties die je op het toneel moet uitvoeren. Bij Ching-Lien was dat verlies bijna niet merkbaar.’

Jeroen de Vaal, tenor

Bij het koor sinds 2015

Eerste ontmoeting ‘Dat moet de eindronde van mijn auditie zijn geweest, maar dan heb je niet echt contact. Later heb ik haar natuurlijk beter leren kennen. We hadden ontzettend goed contact. Ik heb Frans gestudeerd, dus in de wandelgangen hadden we vaak gesprekjes in het Frans. Ik zing parttime in het koor en doe voor de rest solowerk. Daar was ze heel relaxed in. Ze stimuleerde het dat je jezelf bleef ontwikkelen.’

Grootste kracht ‘Ze is perfectionistisch en heel professioneel. Ze gaat tot het gaatje, ook als iedereen eraf ligt. Ze heeft gebouwd aan onze koorklank, ook als dat niet makkelijk was. Ze was altijd trouw aan de muziek en zorgde ervoor dat we als koor heel flexibel waren. Als de maestro die de productie zou leiden arriveerde, konden we alle kanten op. Ze bereidde het koor gewoon supergoed voor. Het is voor mij wel een schok dat ze weggaat. Ik zag het niet aankomen.’

Mooiste herinnering ‘De double bill van Pagliacci en Cavalleria rusticana. Ching-Lien moest in die productie ook het toneel op, om een klein koortje achterin te dirigeren. Dat deed ze gewoon. Ze kwam prachtig dirigerend en acterend op.’

Brahms

Met Ein deutsches Requiem van Brahms neemt Ching-Lien Wu officieel afscheid; een paar dagen later gaat ze al in Parijs aan de slag. Het is qua repertoire een bijzonder uitstapje voor de operazangers van het koor. ‘Na het gebrek aan kilometers door de coronacrisis is Brahms een stevig werk’, zegt Jeroen de Vaal. ‘De uitdaging is vooral dat we veel kleiner moeten zingen dan in het theater. Met de begeleiding van twee piano’s en pauken is het bijna kamermuziek. Ik vind het heel fijn en geniet er erg van.’

‘Het was in het begin wel onwennig’, zegt Jorne van Bergeijk. ‘Ik heb in het repetitieproces gemerkt dat we echt een operakoor zijn. Maar het is magisch hoe Ching-Lien het voor elkaar krijgt om ons klein te laten zingen, alsof we allemaal een demper op ons gezicht hebben. En dat niet even, maar het hele stuk door. Dat dwingt ze af. Afgelopen vrijdag repeteerden we het werk voor een publiek van 350 mensen, onderdeel van een test. Het was zó stil in de zaal. Heel bijonder om dat, na zo’n lange tijd zonder publiek, weer eens te voelen.’

Johanna Dur beaamt dat Brahms voor een operakoor een uitdaging is. ‘Het is een pittig werk, dat heel veel concentratie vraagt. Bovendien staan we op afstand van elkaar, dat maakt het ook moeilijker’, zegt ze. ‘Het is Ching-Liens afscheid, maar ik zie het ook als ons afscheid, met haar en voor haar. We hebben zo’n volle samenwerking gehad – je ging telkens voor het volgende project – dat het afscheidsmoment best plotseling komt. Ik zal haar en haar energie enorm missen. Ik denk dat ik volgende week wel even als een hondje in haar bureau ga snuffelen om te zien of ze er nog is.’

De uitvoering van Brahms’ requiem begint om 20.30 uur. Een digitale ticket kost 12,50 euro. Zie voor meer informatie de websites van De Nationale Opera en het Concertgebouw.