Met de programmering van een nieuw seizoen lijkt de Nederlandse Reisopera definitief af te rekenen met coronastilte en pandemiebeperkingen. De afgelopen periode waren de activiteiten van het Enschedese operahuis onvermijdelijk beperkt tot de regio, maar met onder meer twee pocketopera’s, de barokopera Giulio Cesare van Händel en (alsnog) de première van Bruid Te Koop! wordt er vanaf 2 oktober weer gereisd door Nederland.

Nina Hiddema, voorheen lid van de Raad van Toezicht bij de Reisopera en sinds augustus algemeen directeur ad interim, was bij de perspresentatie van de plannen voor 2021/2022 zowel trots als opgelucht. Trots op wat er in de tijd van de coronamaatregelen toch was doorgegaan en opgelucht ‘dat het feit dat we hier zijn en een programma presenteren betekent dat we weer kunnen doen waar we als Reisopera voor bedoeld zijn: het maken van mooie opera’s’.

In maart 2020 moest op de dag van de generale repetitie de productie van Bruid Te Koop! worden stilgelegd. De activiteiten vanaf dat moment waren met name op kinderen/jongeren gericht en hadden een sterk educatief karakter. De campingtour afgelopen zomer met Magelone & Peter, een muzikale short story gebaseerd op de liederencyclus van Brahms, in combinatie met de kindervoorstelling Hans en Grietje bereikte veel verraste campinggasten.

De Reisopera organiseerde tweedaagse schoolprojecten met De wereld van Peer – verwijzend naar Peer Gynt – waar scholieren heel dicht op de muziek konden komen. Hiddema herinnert zich van één van de repetities een jongetje uit groep 1 of 2, dat gebiologeerd naar de musici stond te kijken. ‘Ik weet zeker dat hij over twintig jaar zich deze eerste theaterervaring nog herinnert’, aldus de directeur.

Het eigen kinderkoor moest stoppen met samen zingen, werkte door via Zoom-sessies en kan sinds kort weer repeteren. Vóór corona geplande producties werden omgezet tot videoprojecten. De jaarlijkse Meezing Messiah werd een Meezing Hallelujah!, geheel online met 600 deelnemers. Dit jaar hoopt de Reisopera weer een echt zaalevenement in Carré te organiseren.

Zichtbaarheid

Op de vraag of de Nederlandse Reisopera niet te weinig zichtbaar was in de coronaperiode en de aandacht wel erg sterk richtte op educatie, kinderen en de directe regio, antwoordde Nina Hiddema: ‘Educatie is wel degelijk onderdeel van onze opdracht, dus dat hebben we gedaan. Voor mij als recent aangetreden directeur is het lastig de vraag te beantwoorden over onze keuzes. Maar: waren we in verwarring en overvallen door de coronacrisis? Ja! We hebben geen grote producties gemaakt, dat was een keuze. We wilden de grote opera’s echt live doen en wellicht waren er momenten geweest, bijvoorbeeld in september vorig jaar, dat we die hadden kunnen spelen. Maar dat is achteraf praten.’

‘Natuurlijk nemen we de lessons learned mee naar een volgende periode, al hopen we zeer dat zoiets zich niet meer zal voordoen’, vervolgde Hiddema. ‘Maar we hebben niet stilgezeten. We hebben gezorgd voor onze zzp’ers, gezorgd dat onze technici aan het werk bleven. Dat was allemaal misschien minder zichtbaar, maar het was wel heel belangrijk.’

Pocketopera’s

Josef Fuchs, adjunct directeur artistieke zaken, kondigde twee pocketopera’s aan die het seizoen van de Reisopera openen. De pocketopera’s – met klein ensemble en solisten in een verkorte versie – worden gespeeld in middelgrote zalen, die een ander publiek bereiken dan de grotezaalvoorstellingen.

La bohème, ooit de eerste pocketopera, wordt hernomen. Nieuw is een bewerking van La traviata door Dorike van Genderen. Ze verbindt het verhaal van de courtisane Violetta met dat van Lili Elbe, die als man in de jaren dertig als eerste een geslachtsveranderende operatie onderging. Van Genderen vertelde dat Violetta in deze versie een transvrouw is. Ook zij krijgt bezoek van de vader van Alfredo, die de relatie van zijn zoon met haar afwijst. Violetta sterft uiteindelijk aan haar vijfde operatie. ‘Het mag geen trucje zijn’, aldus Van Genderen over haar keuze voor het verhaal, dat ze als ondertitel ‘Worden wie je werkelijk bent’ meegaf. De hoofdrol in La traviata zal worden gezongen door Aylin Sezer.

Regisseur en dirigent

In coproductie met de Internationale Händel-Festspiele Göttingen gaat op 22 januari 2022 de barokopera Giulio Cesare in Egitto van Händel in première. George Pretrou, die eerder Siroe, re di Persia bij de Reisopera dirigeerde, zal ditmaal zowel de directie als de regie doen. Hij zegt over zijn concept, een mix van het oude Egypte en de Roaring Twenties: ‘It’s an adventure!’ Countertenor Nicholas Tamagna zingt de hoofdrol.

Bruid Te Koop! gaat alsnog de theaters in, vanaf 4 april 2022. Bij enkele voorstellingen wordt audiodescriptie uitgetest, zodat ook blinden en slechtzienden de opera kunnen beleven. Ed Spanjaard dirigeert, in de hoofdrollen zingen solisten die sinds de afgelaste première in maart 2020 nog beroemder zijn geworden bij een groot publiek, zoals Laetitia Gerards, die in Wie is de Mol zit, en Francis van Broekhuizen (in vrijwel alle andere programma’s). Ook tenoren Mark Omvlee en Denzil Delaere van de oorspronkelijke cast werken weer mee aan de tournee.

Drie perspectieven

De virtualrealityopera Orphée | Amour | Eurydice is een initiatief van Robin Coops, die samenwerking zocht met Avinash Changa van WeMakeVR. Coops realiseerde zich na een verbroken relatie dat niet alleen hij, maar ook z’n ex een verhaal heeft. Hij was al langer bezig met de opera Orfeo ed Euridice van Gluck en vroeg zich af: we horen altijd de stem van Orphée, maar wat wil Euridice, wíl zij wel terug?

De titel geeft aan dat er drie perspectieven zijn in het verhaal, waaruit het publiek kan kiezen. VR wordt ingezet als één van de middelen. ‘Het is geen techniek, maar voor ons is het nodig om het verhaal te vertellen zoals wij dat willen’, aldus de makers, die zullen werken met een tekst van Hélène Vrijdag. De voorstelling wordt gespeeld door onder anderen Lucas van Lierop, ex-lid van De Nationale Opera Studio, die als zanger/gitarist in de rol van Orfeo te zien is.

Het complete seizoensprogramma vindt u op de website van de Nederlandse Reisopera, die overigens binnenkort vernieuwd zal worden.