De Nederlandse tenor Linard Vrielink timmert rustig maar stevig aan de weg. Nog tijdens zijn studie in Berlijn werd hij uitgenodigd voor een rol aan de Berlijnse Staatsoper en daaropvolgend voor de Operastudio. Inmiddels mag hij zeggen dat hij met Sir Simon Rattle en Daniel Barenboim werkt en dat hij onder meer een zeer succesvol debuut in de BBC Proms maakte. In Nederland hebben we hem al een paar keer mogen zien en horen in wat kleinere rollen, maar vanaf 6 oktober is hij op tournee met het Orkest van de Achttiende Eeuw in de (hoofd)rol van Ferrando in Mozarts Così fan Tutte (Zo doen ze het allemaal).

Na de generale repetitie in Alkmaar spraken we in de artiestenfoyer van Theater De Veste. Linard meldt zich stralend en nog steeds, na uren zingen, vol energie.

‘Dat is wel een grote en lange rol hè? Ik denk dat het ook echt de langste rol van Mozart voor een tenor is. Zo veel heb ik nog niet vaak gezongen. Wel bijzonder om dat nu te doen. Het liefste zing ik een echte grote mooie hoofdrol zoals Ferrando. Ik heb best al veel mooie dingen gedaan, met mijn rol in Tristan und Isolde, in Berlijn, Das Paradies und die Peri in de Proms, (lachend) met een heel goede recensie overigens, maar om zo’n rol als Ferrando nu te zingen is toch wel even wat anders.

Concept

We hebben heel erg veel over het concept van deze productie gepraat met elkaar en met regisseur Lisenka (Heijboer Castañón). Het zijn heel erg veel recitatieven en ik heb tijdens mijn studie al heel veel aandacht besteed aan recitatief zingen. Zingen is toch vooral een verhaal vertellen en als je de recitatieven niet verstaanbaar kan zingen, is het niet goed.  Ik heb ooit een week een masterclass van (de beroemde regisseur) Jürgen Flimm gevolgd en dat was letterlijk een week lang, elke dag, alleen maar recitatieven zingen en spelen. Daar heb ik nu echt nog veel aan. Daarbij werk ik met mijn huidige coach (Mark Schnaible) ook aan het gezond blijven zingen. Nooit ook maar iets forceren, niet op kracht iets over proberen te brengen. Ik heb Mark steeds even kunnen raadplegen, even een korte sessie, een zoompje, hij is er altijd voor me! Je moet de recitatieven op de tekst en niet op de klank doen. Spreken, spreken, spreken, maar dan op muziek.

Het was nu wel een beetje moeilijk zingen in deze zaal omdat we in de opstelling van deze repetitie (met een vlakke vloer en een amfitheater tribune) eigenlijk een beetje omhoog zouden moeten zingen om het publiek te bereiken, maar ik dacht dat het niet goed zou zijn om dat te doen omdat de rest van de tournee we wel gewoon met een horizontale hoofdstand kunnen zingen en dat is veel gezonder dan met je hoofd half achterover.

Deze rol van Ferrando is lang en best hoog. Het fijne is dat ik de rol nooit gestudeerd had vóór deze productie. Ik heb dan ook geen fouten ingestudeerd, die soms lastig zijn om er weer uit te krijgen. Ik kon helemaal schoon aan deze Così beginnen.’

Je manier van zingen klinkt echt Italiaans.

‘Echt waar? Gelukkig, dat is ook de bedoeling. Natuurlijk omdat de opera in het Italiaans is, maar ook de manier van zingen probeer ik zo Italiaans mogelijk te doen. Harrie van der Plas, ook een tenor, is mijn oom en van hem heb ik als kind veel afgekeken en geleerd. De Italiaanse manier van zingen is echt de bakermat, de juiste manier van zingen, maar zeg dat maar niet tegen de Duitsers, maar ik vind dat echt en probeer het dan ook zo te doen.

Fijn werken

Met Manoj Kamps, de dirigent, is het heel fijn werken, De tempi zijn allemaal precies goed, maar ik zou nog best wat meer dynamische verschillen willen maken en bijvoorbeeld het tweede deel van mijn eerste aria (‘Un aura amorosa’) zo zacht mogelijk willen zingen, maar we hadden echt te weinig tijd om aan die details te werken.  Maar de live concerten brengen altijd magie met zich mee, dus er kan nog veel gebeuren! We hebben ook veel vrijheden gekregen in de versieringen in de herhalingen en op een goed moment hebben we  zelfs een hoge C overwogen aan het slot van de tweede aria (‘Tradito scernito’), maar vond het toch beter en stijlvoller om dat niet te doen!

Maar het was best een pittige repetitieperiode, ook omdat mijn collega, de bariton Drew Santini, die Guglielmo zingt, lange tijd ziek was. Dat is echt vreselijk voor hem en dat wil je niet!  Maar voor mij ook lastig om al die scenes en duetten zonder hem te moeten repeteren. Gelukkig is hij nu weer helemaal beter! Maar het is sowieso een heel zware productie omdat we allemaal constant zichtbaar voor het publiek zijn. Daardoor moet je dus de hele opera geconcentreerd zijn en in je rol.’

Afwijkende enscenering?

Nog even meer over deze productie. Jullie hebben veel aan het regie concept gewerkt, maar het is toch bij het zien een vrij ‘normale’ Così fan tutte’ geworden met wat kleine afwijkende dingen in de enscenering. De zangers lopen over een stellage rond het orkest of staan soms zelfs tussen de musici en het orkest is speciaal gekleed, zal ik maar zeggen. Despina neemt wat zinnetjes van Don Alfonso over. Er zijn ook een paar inhoudelijke aspecten die anders zijn, zoals het feit dat het lijkt dat de vrouwen van meet af aan weten wat het spel is; de afgesloten weddenschap om te zien of ze wel trouw aan hun vriendjes zijn. Daarmee lijkt de angel wel uit stuk gehaald.

‘ Ja, eigenlijk wel. Er zijn wel een paar dingen die anders zijn. We hebben bijvoorbeeld een aantal aspecten bewust weggelaten zoals de vermommingen, want de vriendinnen weten wie we zijn, de hele opera lang. Toch wordt het dan onduidelijk wie wanneer meegaat in het spel en wanneer de verwarring toch echt is. Zijn ze oprecht diepbedroefd als de mannen ten strijde moeten trekken, of spelen ze dat? Worden ze echt verliefd op de andere mannen of doen ze maar alsof? Het is misschien niet helemaal duidelijk, maar het kan ook zijn dat je juist als publiek ziet hoe iedereen zijn eigen waarheid creëert.  Maar je wit toch dat het publiek aan het eind van de opera benieuwd is hoe het afloopt, wie er voor wie kiest. Daar is de opera toch wel op gebaseerd. In onze productie is dat een beetje onduidelijker. Als ze op het eind gaan trouwen is het niet duidelijk wie er met wie gaat trouwen, wie voor wie gekozen heeft. ‘

We zien als publiek een spel, waarin niemand eerlijk lijkt te zijn en iedereen juist elkaar bewust voor de gek houdt. Het slot, wat ik niet zal verklappen, is dan wel heel leuk gevonden en wordt de titel van de opera iets dat ook op ons, het publiek kan slaan.

‘Inderdaad. In deze productie is het verschil tussen spel en werkelijkheid niet duidelijk. Het zou zelfs zo maar kunnen dat de vrienden voor elkaar kiezen. En verder is er niet zo veel revolutionair anders. (Guglielmo draagt een rok, Dorabella af en toe een pak, Don Alfonso een sluier en Fiordiligi een broek), maar het is geen specifieke ‘gender fluid’ productie of zo. Het is wel een productie die vragen oproept.’

Rattle en Barenboim

Inmiddels heb je een aantal opmerkelijke debuten gemaakt en je werkt niet met de minste dirigenten.

 Ja, ik heb nu een aantal keren met Sir Simon Rattle gezongen. Met hem zong ik Das Paradies und die Peri van Schumann in de BBC Proms in de Royal Albert Hall in Londen, gelukkig met succes want ik kreeg hele mooie recensies. Ik zing ook Arbace in Idomeneo met hem in München en ik heb onder leiding van Daniel Barenboim in Tristan und Isolde gezongen.

Het is fijn om in grotere huizen kleine en middelgrote rollen te zingen en ik maak mij debuut in Glyndebourne als Jonathan in Saul , maar grote rollen zingen is natuurlijk leuker. Je moet vooral ook slim zingen, weten wat je wel en niet kunt op dit moment.

Ik zou in de komende vijftien tot twintig jaar graag meer Frans repertoire willen zingen. De tenorpartijen in Le postillion du Lonjumaeu, Lakmé, Minjon, Romeo dat soort rollen, maar ik vind wat ik nu te doen krijg ook heel fijn. Mozart is mijn ding nu en ik geniet er elke dag opnieuw van.’

Componist

Vorige week sprak ik met twee collega’s van je, Paul McNamara en Hugo Kampschreur, over het vak en over interesses naast het zingen. Hoe is dat bij jou?

‘ Ik heb naast het zingen een grote passie voor het componeren. Ik schrijf veel en graag. Eerder dit jaar is de eerste CD met werk van mij verschenen; ‘Moments of  Vision’. Die CD is voor een vocaal (klassiek) mannen kwartet. Daarnaast ben ik bezig om yoga instructeur te worden en, (schaterlachend) Wim Hof* natuurlijk!  Maar zingen komt op de eerste plaats, is de basis van alles.’

En dan wordt Linard weggeroepen voor de zogenaamde ‘notes’  de op-en aanmerkingen van de dirigent en regisseur naar aanleiding van de generale repetitie. En even energiek als hij binnenkomt rent hij weer weg. Bij de deur zwaait hij en strooit wat hand kussen. Een vrolijke, bruisende, open tenor op weg naar een wereldcarrière, die hij op zijn eigen wijze invult. Zo doet hij het; Così fa Linard!

Voorstellingen

Così fan tutte met het orkest van de Achttiende Eeuw onder leiding van Manoj Kamps, in de regie van Lisenka Heijboer Castañón en dramaturgie van Willem Bruls is te zien op 6 oktober in het Concertgebouw in Brugge, op 7 oktober in Groningen, op 12 oktober in Nijmegen, op 13 oktober in Den Haag, 14 oktober in Rotterdam, 17 oktober in Amsterdam en 18 oktober in Utrecht. In de mooie cast verder Katharine Dain, Josy Santos, Claron McFadden, Drew Santini en Henk Neven. Alle details zijn te vinden in onze agenda.

Linard is na deze serie van Così fan tutte op 23 maart 2024 terug in Nederland als hij in de NTR Zaterdag Matinee de rol van Janek in de Zaak Makropulous van Janáček zal zingen. Hij zingt in mei met het Residentie Orkest Beethovens Negende symfonie en hij komt in juni naar Amsterdam bij De Nationale Opera voor meer Beethoven als hij Jaquino in Fidelio zal zingen.

Als u niet zolang wilt wachten kunt u Linard horen in Berlijn en München. Alle werken en data vindt u op zijn eigen website.

*Voor wie niet weet wie Wim Hof is.

Verder lezen, luisteren en kijken

In 2021 kwam Linard Vrielink aan het woord in een podcast van François van den Anker.

Linard Vrielink zingt Cuius animam uit het Stabat Mater van Rossini in 2019.

Een korte indruk van Moments of Vision