Première Neuenfels’ Finta weggeboed
Met de première van de door Hans Neuenfels grondig bewerkte Mozart-opera La finta giardiniera beleefde de Staatsoper Berlin zaterdagavond een dieptepunt in het huidige seizoen. Het boegeroep was overweldigend.
Pas toen ik daadwerkelijk voor het Schiller Theater in Berlijn stond en de enorme poster van Mozarts La finta giardiniera zag, begon me te dagen wat me te wachten stond. ‘Neufassung des Librettos von Hans Neuenfels’, viel er te lezen.
Even ter herinnering: Neuenfels presenteerde onlangs een Zauberflöte bij de Komische Oper met nieuwe teksten, die in het bijzonder betrekking hadden op zijn vrouw, actrice Elisabeth Trissenaar, die de hele avond verhalen en nog meer verhalen stond te vertellen, te midden van een enscenering waarin de toverfluit een gigantische penis was.
De productie was een enorme flop en werd afgelopen zondag vervangen door een nieuwe Zauberflöte van de nieuwe intendant van het operahuis, Barrie Kosky.
Een dag voor die première, op zaterdag 24 november, probeerden de goeie ouwe Neuenfels en zijn vrouw Elisabeth het nog een keer, nu bij de Staatsoper en met een andere Mozart-opera, de uit 1775 stammende ‘Die Gärtnerin aus Liebe’, hier hertaald als ‘Die Pforten der Liebe’ (de deuren van liefde). Mijn alarmbellen begonnen te rinkelen toen ik dat in grote letters zag staan, maar toen was er al geen weg meer terug.
De Staatsoper – niet voor niets het meest gesubsidieerde huis van Berlijn – bracht ons de ‘sterrennaam’ van Annette Dasch in de rol van Sandrina. Maar om het wat bot te zeggen: haar Mozart-zang was een verre, verre echo van de zang van Helen Donath of welke andere belangrijke Mozart-zanger, van heden en verleden, dan ook. Hoewel Dasch een heerlijke présence heeft, klonk haar stem vermoeid, zonder openbloeiende hoogte en gevoel voor legato. Kort gezegd: een sterrenoptreden was het niet.
Hetzelfde gold voor de rest van de cast, die op het niveau van een goede studentenproductie zat, niet op dat van een ‘Opernhauptstadt-première’. Tenorino Joel Prieto was een ultralicht klinkende Belfiore, Stephan Rügamer een erg niet grappige Podestà, Aris Argiris een Nardo met intonatieproblemen, Regula Mühlemann een sexy Serpetta die in haar aria’s de show echter niet wist te stelen en de Bulgaarse sopraan Alexandrina Pendatchanska (die zich nu Alex Penda noemt) een visueel verblindende Arminda in een witte bontjas, die echter glansloos zong.
Dat alles werd echter overschaduwd – of veroorzaakt, afhankelijk van hoe je ernaar kijkt – door de enscenering. Het stuk werd door Neuenfels in een zwarte box geplaatst, met twee ‘vertellers’: Markus Boysen als de graaf en Elisabeth Trissenaar als de gravin.
Dit extra ’toneelstuk-binnen-de-opera’ sneed weinig hout en was in zichzelf niet erg interessant. Het was een constant gezeur over seks, seks en meer seks, met frases als ‘Sandrina, du Spermapüppchen’ en rondslingerende megadildo’s. Bovendien liet Neuenfels hier alle recitatieven voor wijken, zodat het eigenlijke verhaal van Finta volledig onbegrijpelijk werd.
Sommigen zullen misschien zeggen dat het verhaal sowieso niet interesssant is. Maar als je Mozart en zijn librettist Giuseppe Petrosellini niet vertrouwd, waarom zou je de opera dan überhaupt opvoeren? Waarom geen concertante voorstelling, zodat we simpelweg van de muziek kunnen genieten?
Los van dat: zelf vind ik het verhaal zo slecht nog niet. Ik heb in Zürich en Salzburg zeer overtuigende en amuserende producties van de opera gezien. Omschrijvingen die niet opgaan voor Neuenfels’ regie.
Toen de regisseur op het toneel verscheen, brak het publiek uit in een bijna unisono boegeroep. En eenzelfde lot viel zijn vrouw te beurt. Want hoewel ze een goede actrice is, was ze in deze Mozart-context simpelweg een ergernis.
Het enige hoogtepunt was voor mij de mezzosopraan Stephanie Atanasov als Ramiro. Haar timbre deed denken aan Frederica von Stade in haar gloriedagen. Haar aria’s klonken als klassieke Mozart en haar stem had de glans die je mag verwachten bij zo’n première. Een glans die de Staatskapelle Berlin onder Christopher Moulds slechts nu en dan demonstreerde.
Hoe vervelend ik het ook vind om te zeggen: deze Finta is een allround ramp. Het rijst bij mij de vraag waarom intendant Jürgen Flimm Neuenfels alles liet doen wat hij deed. Waarom stopte niemand hem toen hij zei dat hij de opera geheel wilde herschrijven, à la Zauberflöte?
Aangezien Mozart helemaal niet zo moeilijk is om te casten, zeker niet als je de Staatsoper Berlin heet, markeert deze productie een dieptepunt in het huidige seizoen.
La finta giardiniera – Die Pforten der Liebe is nog driemaal in december en driemaal in april 2013 te zien. Zie voor meer informatie de website van de Staatsoper Berlin.
De auteur
8Reacties
Ik was ook bij deze premiere en kan zeggen dat de weergave in dit artikel over de ontvangst van de productie zwaar overdreven is. Zeker klonk er het nodige boegeroep voor Hans Neuenfels, maar ook veel bravo, en ik zou zeggen dat het half om half was. Voor zijn vrouw heb ik welgeteld één boeroeper gehoord.
De productie was anders maar werd zeker niet zo slecht ontvangen als de heer Clarke hier wil doen geloven.
In navolging van mijn vorige bericht wil ik er ook nog op wijzen dat Annette Dasch tijdens de laatste repetitieweek ziek was en ook de generale repetitie niet kon zingen. Dit werd voor de voorstelling medegedeeld (door Neuenfels zelf, overigens) en eerlijkheidshalve had dat ook in dit artikel vermeld moeten worden.
It was also mentioned that Dasch was perfectly well again, so there were no excuses for mediocre singing. And compared with the cheering for the ZAUBERFLÖTE onm Sunday, I would say you can call this FINTA on Saturday a production not greeted with enthusiasm.
After having not sung for a week, you can hardly expect a singer to be at the top of his/her form again right away, and even though Annette Dasch was well enough again to perform, it does not imply that she was going to be at the top of her vocal strength. If she would have been, there would have been no reason for an announcement in the first place.
I am not necessarily a fan of Dasch, but I feel it is not fair not to mention this background.
The reactions to this production were divided, as could have been expected. But that is something else than the unanimous disapproval as described in this artice.
I think “een bijna unisono boegeroep” includes the fact that not everyone booed (obviously you didn’t, as someone involved with the production, as you told my partner who sat next to you). – I had no problem with Dasch’s stage presence and acting, I just thought the stage production itself and this particular new version plus the mediocre singing all made for a sad evening. One friend left in the interval, bored out of her mind, another booed because he was furious that he spent 92 Euros for his ticket … and nearly every German newspaper reported on the only so-so musical presentation. I’m sure you read that too.
You clearly mistake me for someone else. I only spoke to one person next to me and she was definitely not your partner.
La Finta Giardiniera is, mits zorgvuldig bezet en inziniert, een heerlijk stuk Zie de oude opnames met Helen Donnath of Jessye Norman. De produkties in Zurich en Salzburg enige tijd terug waren gewoon goed en waar voor je geld! Dat ik 90 euro heb betaald voor een soort eindexamenstuk middelbare school met jongens en meisjes met lullige Tshirts en fluffy broeken, die als maar heen en weer aan t rennen waren, mevrouw Dasch, hoewel aangename Praesenz, had een stem als een verlegen kip (ze had niet gereperteerd vanwege een ziekte, so what? dat heeft toch weinig te maken met de kwaliteit van een stem ooit Elsa heeft kunnen singen in Lohengrin.) Het bejaarde echtpaar kende ik niet uit het libretto , irritant geschreeuw over de vogel Phoenix -my god wat een diepgang- en had naar mijn smaak meer met de Rosenkavalier te maken dan met Mozarts klucht. Wat een draak van een stuk heeft deze Neuenfels hier gepresenteerd, saai ook nog. Tenorino Joel Prieto (flinterdun stemmetje) en Dasch in een plexiglazen zerk op t einde, elkaar steek opnieuw elkaar doodstekend…t was gewoon niet het niveau dat je zou mogen verwachten voor een kaartje van 90 euro. Ik heb voor t eerst in mijn leven met volle borst boe geroepen, t luchtte enorm op..
‘Inszeniert’, heißt es auf deutsch.