Het Verdi-jaar begon zaterdagavond in het Luzerner Theater met La Traviata. Een productie met een interessante invalshoek van regisseur Lorenzo Fioroni, voor wie het libretto en de partituur niet in steen gebeiteld stonden. Een groot succes ook voor het jonge ensemble van het operahuis, dat alle rollen optimaal wist te bezetten.

In Zwitserland staat Luzern op dit moment sterk in de belangstelling. De belastingpolitiek beleeft er momenteel een omkeer. In de afgelopen jaren probeerde men door middel van belastingverlagingen bedrijven en investeerders naar het kanton te lokken. Die manoeuvre leverde echter weinig op. Sterker nog, het leidde tot lege kassen. Daarom zijn er nu strenge bezuinigingen aangekondigd, die alle velden treffen, van overheid en sociale zorg tot onderwijs en natuurlijk cultuur. Doel is om zo’n 170 miljoen frank in twee jaar te sparen.

Een ijskoude wind, die men zaterdag ook in het Luzerner Stadttheater kon voelen en die ook over de nieuwe productie van La Traviata blies. Op het eerste gezicht zou je zelfs geloven dat het door Werner Hutterli uitgewerkte decor onder bezuinigingsdruk gebouwd werd: het is niets meer dan een frame met houten platen, die een provisorische indruk maken.

Toch wordt al snel duidelijk dat deze kaalheid functioneel is voor het centrale idee van de Tessiner regisseur Lorenzo Fioroni. Hij vertelt ons het verhaal van de buitenstaander Violetta in een samenleving die menselijk en moraal verarmd is. Een samenleving los van een historisch tijdperk, waarin de vrouw een seksobject is, bijna een opblaaspop.

De kostuums van Sabine Blickenstorfer illustreren die toestand overduidelijk. Ze voorziet de vrouwen van glitter en uitvergrote borsten en achtersten en maakt ze zo karikaturen van de mannelijke seksfantasieën.

Violetta is hierbij geen individu, maar meer een vervangbare pop. Is ze nog de hoofdrolspeelster in het grote nieuwjaarsfeest (zoals Fioroni met enige vrijheid tegenover het libretto de eerste akte ensceneert), in de tweede akte wordt ze volledig buitengesloten, waarna ze tijdens het feest bij Flora haar centrale rol weer inneemt.

We zien daardoor twee keer eenzelfde soort scène, met obscene grappen en champagnevrolijkheid, alleen is er de tweede keer een ‘double’ van Violetta aanwezig, terwijl de ‘echte’ Violetta, ongeschminkt en in jeans en trui, aan de rand van het toneel naar het gebeuren kijkt. Hoe leeg en onecht was haar leven tot dan toe! En hoe leeg en onecht is het geluk dat deze samenleving zichzelf oplegt. Een ‘Ermahnung zur happiness”, zoals Adorno in Minima Moralia de moeheid van het valse genot definieert. Precies dat ervaart Violetta.

Hiermee slaagt naar mijn idee een in de kern interessante uitvoering, ook al is Fioroni niet geheel immuun voor de wellicht overbodige trend van surrealistische, vervreemdende regie-ideeën – iets wat hem tijdens de première de sympathie van enkele conservatieve toeschouwers kostte. Maar goed, het is bekend dat zelfs een kleine ingreep in een stuk sommig publiek kan irriteren.

Los hiervan was de muzikale kant van de avond van een volledig solide niveau. Onder leiding van de jonge chef-dirigent van het Luzerner Symphonieorchester, James Gaffigan, klonk de partituur van Verdi opvallend vitaal. En het jonge ensemble van het huis toonde zich in beste vorm, met goed tot optimaal bezette hoofdrollen.

Svetlana Doneva was een stemzekere Violetta, met alle hoge en lage noten in huis. Carlo Jung-Heyk Cho begon de avond, naar aanwijzing van de regie, schuchter en terughoudend, maar groeide later uit tot een scenisch en vocaal driftige en meeslepende Alfredo.

Sterk was de Flora van de Ierse Carolyn Dobbin, met wie het operahuis een zeer interessante mezzosopraan heeft gewonnen dit seizoen. De Amerikaanse bariton Todd Boyce slaagt er ondanks zijn leeftijd in een volledig rijpe vader Germont neer te zetten.

Zeer bijzonder is de Annina van Dana Marbach, die in een geweldig en tegelijk curieus duet met Violetta in ‘Addio del passato’ te horen is. Eén van de origineelste momenten van de gehele voorstelling. Of de 200-jarige Verdi deze nieuwe interpretatie toegestaan zou hebben? Beluisterenswaardig was het in elk geval wel.

Alle bezuinigingsplannen wederstaand beweegt het Luzerner Theater zich op een gezond en aantrekkelijk niveau, dat niet enkel voor Midden-Zwitserland interessant is…

Zie voor meer informatie de website van het Luzerner Theater.