Maandagavond was de laatste avond van mijn Berlijnse operaseizoen. De opera op het programma was Massenets Werther, in een concertante uitvoering in de Philharmonie, met de manschappen van de Deutsche Oper. Plus twee gasten. Met dank aan één van die gasten, Ekaterina Gubanova, werd het een heerlijke avond.

Ik had Werther nog nooit gezien. Op een of andere manier was het nog nooit op mijn pad gekomen. De roman had ik wel gelezen, toen ik een jaar of veertien was. Toen vond ik het wat saai. Weer zo’n houd-van-me-of-ik-breng-mezelf-om-monoloog waar zovele zelfbeschouwende schrijvers uit die tijd in leken te verdrinken. Een verhaal met bovendien maar weinig actie, dus – zo dacht ik – geen veelbelovend werk voor op het toneel.

Wat dat laatste betreft, had ik gelijk. Maar dan was er ook nog Monsieur Massenet…

Zoals er vanavond gezongen en gespeeld werd, viel de opera in twee stukken uiteen. Het eerste deel was zo oninteressant als ik gevreesd had. Sterker nog, het toch al karig gevulde huis werd na de pauze nog leger. Onder meer de mensen aan beide zijden naast mij en de vier man voor mij keerden niet meer terug. Maar ze vergisten zich. Want vanaf de derde akte begon het vuur opeens te branden.

Ik weet het niet zeker, maar volgens mij neem je Werther alleen in je programma op als je een bepaalde tenor in de etalage wilt zetten. Dat leek zeker vanavond het idee. Vittorio Grigolo werd in het programma en in de foyer hevig gepromoot door zijn platenlabel. Goed, als dat is hoe ze hem willen verkopen… Zelf denk ik dat hij wel wat meer waard is dan in de markt te worden gezet als een soort Franstalige Bocelli.

Ik ben al heel lang een Raymond Amade-adept en dus moet je voor mij Massenet op een bijzondere wijze behandelen. Mr. Grigolo deed dat behoorlijk goed. Hij kwam met grote ernst en kracht door het verlangende gezucht en gesteun in de eerste twee akten. En hij werkte zo hard! Hij stopte alles wat hij had in de buitensporige emoties van de held en steeg op vigoureuze, heldere wijze op naar de hoge noten.

In de derde akte was hij echter een andere man. Waarom? Omdat die akte helemaal de ‘leading lady’ toebehoort. En op dat moment bloeide de avond open als een bloem. Werthers geliefde Charlotte, die in de eerste helft amper een kans krijgt, heeft het hele eerste gedeelte van deze akte voor zichzelf en dat was de magnifieke mezzosopraan Ekaterina Gubanova wel toevertrouwd. Haar rijke, glorieuze stem en haar emotionele expressie schakelden de voorstelling naar een hogere versnelling en toen de held eindelijk weer verscheen, had hij iemand van formaat om met en tegen te spelen.

Het is de schuld van de librettisten dat Werther onredelijk lang stervende is en dat dat gepaard gaat met ‘Oh, ik ben dood’ (hij) en ‘Ahhh’ (zij), maar daarvoor waren er gelukkig momenten van echt sentiment, en beide artiesten vertolkten die momenten voortreffelijk. Zij op natuurlijk wijze, hij enigszins ‘ingestudeerd’.

De rest van de cast bestond vooral uit ‘meezingers’. Markus Brück (Amtmann) was onberispelijk, maar mijn favoriet was Siobhan Stagg als de 15-jarige Sophie, een frisse, heldere soubrette met een heerlijke persoonlijkheid, die de verfoeilijke entrees en exits van een concertante uitvoering beter dan de anderen vormgaf. Vraag: waarom liet ze haar partituur niet gewoon liggen op de lessenaar waar ze telkens weer naar terugkeerde?

Jörg Schörner gaf weer één van zijn verrukkelijke ’tenor-sketches’ als Schmidt, maar John Chest – nog zo bewonderenswaardig als Billy Budd – schoot volume tekort en klonk wat kelig als Albert.

Het orkest onder Donald Runnicles beleefde een geweldige tijd met de prachtige muziek van Massenet en het Kinderchor (een specialiteit van het huis) zong op werkelijk prachtige wijze.

Dus aan de toeschouwers die in de pauze naar huis gingen: dat was nogal dom. Je miste een wonderbaarlijk optreden van Ms. Gubanova en het beste van Massenets partituur…

Ik ben blij dat ik deze opera in een concertante versie zag, in plaats van geënsceneerd. Het gaat allemaal om die twee mensen, de rest is onbeduidende decoratie. Hoe dan ook: ik heb de opera nu een keer gezien (of beter: gehoord) en ik kan zeggen: hoe het verhaal ook is, de derde akte is geweldig. Zeker als Ms. Gubanova het zingt.

Werther is op donderdag 19 juni nog één keer te horen in de Philharmonie in Berlijn. Zie voor meer informatie de website van de Deutsche Oper Berlin.