De Bayerische Staatsoper in München doopte onlangs een nieuwe enscenering van Donizetti’s opera Lucia di Lammermoor, de derde première van het seizoen. De sterrencast trok veel bekijks, maar maakte de verwachtingen slechts deels waar. Diana Damrau niet meegerekend, want die kreeg iedereen op haar hand.

De vraag naar kaarten was enorm voor deze productie. Publiekstrekker was uiteraard Diana Damrau, die na concertante uitvoeringen in de Münchner Gasteig in 2013 nu voor het eerst bij de Staatsoper te beleven was als de waanzinnige titelheldin in Donizetti’s bekende opera.

De internationaal gevierde zangeres trad met haar optreden in de voetsporen van Edita Gruberova, die in de vorige Lucia-productie in München, van de hand van Robert Carsen, twee decennia lang de lat indrukwekkend hoog legde.

Damrau’s interpretatie was, zoals te verwachten was, fundamenteel anders dan die van haar voorgangster. Haar Lucia bezit aan het begin nog maar weinig van de psychische kwetsbaarheid die de meeste Lucia’s zo typeert. Ze is veel meer een zelfbewuste, levenslustige vrouw, die hard door de intriges van haar patriarchale omgeving getroffen wordt en daar uiteindelijk aan onderdoor gaat.

De Duitse sopraan wierp zich met overgave op deze invulling van haar rol en zette Lucia met grote theatrale intensiteit neer. Vocaal had de zangeres echter tot aan de pauze nodig om op dreef te komen. Zo klonk menige hoge noot in de eerste twee akten wat gespannen, ondanks haar verder onberispelijke coloraturen.

In de centrale waanzinscène verdwenen echter al deze moeilijkheden. Met ingehouden adem volgde het publiek Damrau’s in alle registers fonkelende, technisch uitmuntend beheerste sopraan. Haar optreden in die scène kon geheel terecht op veel bijval rekenen.

Lucia’s geliefde, Edgardo di Ravenswood, was bezet met de Slowaakse tenor Pavol Breslik. De tot publiekslieveling gekroonde zanger gaf met zijn zachte timbre een beeldschone vertolking van Edgardo, maar in mijn ogen was hij over het geheel genomen iets te licht en eendimensionaal. Vooral in de torenscène had ik liever een krachtiger benadering gehoord van de verder sympathieke tenor, die door kostuumontwerpster Julia Kornacka in de stijl van James Dean aangekleed was.

Hetzelfde gold deels ook voor Luca Salsi, die in de voorstelling die ik bezocht inviel voor Franco Vasallo in de rol van Enrico Ashton. Salsi heeft een robuuste, gefocuste bariton, maar in zijn optreden bleef hij te bleek om Lucia’s egoïstische, brute broer geloofwaardig neer te zetten.

Georg Zeppenfeld was mij te kunstmatig in zijn spel als Raimondo en Emmanuele D’Aguanno (Lord Arturo Bucklaw) zat qua stemtype wel erg dicht bij Pavol Breslik. Daardoor verloor het beroemde sextet in de finale van de tweede akte aan kleur. Dean Power (een uiterst dun gezongen Normanno) en Rachel Wilson (Alisa) completeerden het over het geheel genomen wisselvallige zangersensemble.

Dat de vonk niet echt oversprong deze avond, lag echter in de allereerste plaats aan de enscenering van de jonge, Poolse regisseur Barbara Wysocka. Zij verplaatste het op Walter Scotts roman gebaseerde verhaal naar het Kennedy-tijdperk in Amerika, een tijd net voor de vrouwenemancipatie.

Het droeg mijns inziens niets bij aan het begrip van de opera en ontnam veel grootsheid aan de tragedie. Ik kreeg het idee dat het regieteam koste wat kost de oorspronkelijke tijd en locaties van de opera wilde vermijden, enkel om des actualiserings wille.

Centraal op het toneel stond de hele avond lang een akoestisch voordelig ontworpen hal (ontwerp: Barbara Hanicka), waarin Wysocka zich van alle regietheaterclichés bediende die je de afgelopen decennia op de Duitse tonelen kon zien: sigarettenrokers, gedoe met pistolen, een vuilnisbelt, veel theaterbloed, zinloze projecties en een oldtimer. Het effect was niet alleen saai en ongeïnspireerd, maar het stond ook diametraal op Donizetti’s muziek en Salvatore Cammarano’s libretto.

Door deze setting kwam het creëren van de juiste, spookachtig-romantische atmosfeer geheel voor verantwoording van het Bayerische Staatsorchester, dat onder Kirill Petrenko ongekend fijn en kleurrijk speelde, en het Staatsopernchor, dat fantastisch ingestudeerd was door Stellario Fagone. Zij lieten horen wat op het toneel niet te zien was. Bijzondere vermelding verdiende daarbij de door Sascha Reckert bespeelde glasharmonica, die Lucia’s waanzin op fenomenale wijze muzikaal uitdrukte.

Het publiek trakteerde het zangersensemble op een royaal applaus, waarbij Diana Damrau vele ovaties kreeg. De meningen over de enscenering bleken ver uit elkaar te lopen. Zelf betreur ik het dat men wederom de kans heeft laten liggen om zo’n meesterwerk als Lucia di Lammermoor voor zichzelf te laten spreken.

Zie voor meer informatie de website van de Bayerische Staatsoper.