Heftig boegeroep bij première Guillaume Tell
Niet de zang of de muziek, maar een verkrachtingsscène trok maandagavond alle aandacht bij de première van Rossini’s Guillaume Tell bij het Royal Opera House. Tijdens de scène brak zo’n luid boegeroep uit dat die stilgelegd moest worden.
Guillaume Tell is de laatste nieuwe productie die het Royal Opera House (ROH) dit seizoen op de planken brengt. De ‘grand opéra’ van Rossini stond al lang op het verlanglijstje van muzikaal directeur Antonio Pappano en zal op zondag 5 juli live in bioscopen in de hele wereld worden vertoond.
Het is echter niet Pappano die na de première op maandagavond in het middelpunt van de belangstelling staat. Alle recensies en reacties openen met regisseur Damiano Michieletto. In de omstreden scène voert hij een actrice op die uitgekleed en gemolesteerd wordt door een groep Oostenrijkse soldaten. Ze gieten champagne bij haar naar binnen, betasten haar met een geweer en dwingen haar om naakt op hun bankettafel te gaan liggen.
Het premièrepubliek reageerde ontzet en brak nog tijdens de scène in boegeroep uit, aldus verschillende recensies. The Independent repte zelfs over een “orkaan van boegeroep, zo luid, zo boos en zo unaniem dat de muziek kopje onder ging en de scène op beschamende wijze stopgezet moest worden”.
De publieksreactie was zo heftig dat operadirecteur Kasper Holten zich na afloop genoodzaakt zag om een verklaring uit te brengen. Daarin licht hij toe dat de scène bedoeld is als ongemakkelijk en de aandacht wil vestigen op de brutale realiteit van de verkrachting van vrouwen in oorlogstijd. Het spijt de directeur dat de scène zo slecht bij de mensen is gevallen.
Michieletto zei in The Guardian dat hij niet van plan is zijn regie aan te passen. De recensent van The Independent denkt daar anders over en verwacht dat de enscenering de komende tijd wel zal worden bijgestuurd.
De auteur
59Reacties
‘Het spijt de directeur dat de scène zo slecht bij de mensen is gevallen’: ja ja, hoe afgestompt of sensatiebelust kun je zijn als je dit niet voelt aankomen? En waar is het einde? Krijgen we nu binnenkort ook ‘de brute realiteit … in oorlogstijd’ van IS te zien, bijvoorbeeld in opera’s met een ‘oosterse’ achtergrond? Hou toch op zeg.
Van de maker die in Amsterdam ‘Il viaggio a Reims’ onherkenbaar totaal ondergeschikt maakte aan zijn eigen ‘leuke’ ideeën. De man zal dus wel een grote toekomst tegemoet gaan, waarin hij nog vaak zal worden geprezen voor zijn vernieuwende, ongemakkelijke en baanbrekende werk.
Pardon, het woord ‘onherkenbaar’ moet natuurlijk weg in mijn reactie.
`…dat de scène bedoeld is als ongemakkelijk en de aandacht wil vestigen op de brutale realiteit van de verkrachting van vrouwen
in oorlogstijd.` Of op de belangen van de wapenindustrie, de gevolgen voor het milieu enz. Jawel, maar het kernwoord is enkel:
a a n d a c h t .
Het loont zeer zeker de moeite om de reacties te lezen van bezoekers van de première. Deze reacties geven een genuanceerder beeld van de productie en de reacties erop tijdens de première. Wat mij bijzonder stoort in de “recensie” in de Guardian is dat er uitvoerig wordt geschreven over de enscenering en de reacties daarop, maar er geen woord wordt gewijd aan het muzikale deel van de voorstelling. Neem me niet kwalijk maar de muziek/zang is toch minstens even belangrijk in een opera. De recensent had er ook voor kunnen kiezen om te schrijven over de geweldige vocale prestaties en minder aandacht te besteden aan de enscenering…..
http://www.roh.org.uk/news/guillaume-tell-join-the-conversation
(Opera) Regisseurs zouden eens wat meer aan de verbeelding kunnen overlaten in plaats van ‘naakt’ en ‘brutaal’ tonen. Het is een belediging voor de intelligentie van het publiek. Zo’n verklaring van de operadirecteur na afloop, goh denk je dan, dus dat was de bedoeling: de brutale realiteit in oorlogstijd tonen. Nooit geweten dat het er zo erg aan toeging! Had ik nu maar geen boe geroepen. Goed dat er een regisseur is dit dit allemaal bloot legt.
Inderdaad Leen Roetman, u slaat de spijker precies op de kop.
Nationaal en internationaal komt er steeds meer weerstand tegen de regisseurs opera, waarin het muzikale aspekt zoals ook Lieneke al schreef, totaal ondergeschikt wordt gemaakt aan de onmogelijke ideeën van weer een ijdele gek, die zonodig de wereldpers moet halen.
Wel moedig van het Londonse premierepubliek om net zo lang boe te roepen totdat de boel stilgelegd wordt. Bravo!!
Beste Maarten-Jan Dongelmans, hoezo “Krijgen we nu binnenkort ook ‘de brute realiteit … in oorlogstijd’ van IS te zien, bijvoorbeeld in opera’s met een ‘oosterse’ achtergrond?”? Wat te denken van het afgehakte hoofd van Jochanaän in “Salome”? Daar maalt toch niemand (meer) om? Overigens, was u het niet, die mij maande om wat betreft de hersentumor van Dmitri Hvorostovsky niet te veel op de zaken vooruit te lopen? Zou dat ook mogen gelden voor deze “Guillaume Tell”? Eerst zien, dan oordelen, zou ik zeggen.
Apologies for writing in English,my written Dutch is not up to your standard of writing!
I was there and ‘de boel werdt niet stilggezet’. Pappano and the orchestra manfully played on, in fact some of the booing continued into the singing that followed.
The Guardian has published two articles on the opera, one is referred to above, the other is the ‘proper review’ by Tim Ashley which mentions the music.
One of the issues was that there had been no warning of the sexually explicit scene and there were children in the auditorium. Ushers were asked to warn the parents (which some heeded and some not).
This gang rape scene was very unpleasant to watch ( although I did not boo) and there was a major disconnect between Rossini’s music and the action on stage.
See for yourselves in the cinema
Beste Pieter K. de Haan, ik denk dat er toch wel een verschil is tussen een bijbels tafereel (Johannes de Doper of Holofernes – mocht iemand ooit Vivaldi’s Juditha Triumphans gaan regisseren) en de realiteit met de beulen en slachtoffers van nu; de meeste nieuwszenders betrachten gelukkig nog wat terughoudendheid. Overigens: ik héb het gezien en er die avond maar het zwijgen toe gedaan. Van vooruitlopen is dus geen sprake.
Een Kijkwijzer voor operavoorstellingen wordt onvermijdelijk. Graag bij de kaartverkoop al duidelijk maken. X-rated: contains explicit scenes of sexual violence.
Ik zag tot mijn grote vreugde op één van de foto’s een kalasjnikov. Toch nog een positief moment, want wat moet je met een opera zonder zo’n ding?
Dit is natuurlijk ‘der alte Sturm, die alte Muh’ die telkens weer de kop opsteekt bij dit soort ensceneringen, of toch alleszins BEPAALDE MOMENTEN uit die ensceneringen, want van de rest van de voorstelling is geen sprake… Laat ik duidelijk zijn, ik vind ook niet dat dingen TE expliciet moeten getoond worden. Anderzijds vind ik ook niet dat het te braaf moet, geweld en ZELFS sexueel geweld mag tot in zekere mate wel gesuggereerd worden, want als men (in het geval van Guillaume Tell) zich niet bewust wordt van de wantoestanden van de bezetting, kan men ook moeilijk begrijpen waarom de Zwitsers op het einde zo opgelucht zouden zijn van bevrijd te zijn… Maar inderdaad niet TE expliciet, het moet ‘kinderen toegelaten’ blijven – al vrees ik wel dat onze kinderen tegenwoordig al wel aan het één en ander gewoon zijn, ze zullen ook niet altijd de kamer uitgestuurd worden telkens er gruwelijke nieuwsbeelden getoond worden… En inderdaad zijn andere bij bepaalde opera’s horende gebeurtenissen even gruwelijk: het afgehakte hoofd van Jochanaan, Tosca die een keukenmes in het hart van Scarpia plant, de ketterverbranding in Don Carlos, Rachel die in de kokende olie geworpen wordt…, maar ja, ik veronderstel dat dat ook op ‘niet te expliciete manier’ kan getoond worden zeker. In alles moet men weten waar men de grens plaatst, niet te braaf, niet te gruwelijk, de moeilijke dunne lijn…
Pardon, ‘die alte Müh’ met ‘¨’
Geachte heer Dongelmans, uit uw (eerste) reactie viel op geen enkele manier op te maken, dat u de voorstelling in Londen had bijgewoond. Zo hebt u niet tegengesproken, dat de voorstelling is stilgelegd (zie de reactie van mijn naamgenote). Hoe dan ook, mijn excuses voor mijn misplaatste kritiek.
Laten we eerst eens de productie zelf bekijken in de bioscoop voordat we een oordeel vellen…
@Mark-Jan: Ik heb geen reden om te twijfelen aan de waarnemingen van anderen. Ik ga toch niet zondag om 16.00 uur in de snikhitte in een bioscoop zitten om me voor 25 euro te laten beledigen. Ik weet wel leukere dingen om me te vermaken.
Hierbij een verklaring van Alex Beard, Antonio Pappano en Kasper Holten met betrekking tot de reacties op Guillaume Tell
http://www.roh.org.uk/news/guillaume-tell-a-response-to-recent-debate-and-discussion
Nette verklaring. ‘So we have written to ticket holders to make sure they feel properly warned.’
(Gaan ze nu ook kaarten terugnemen als daar om verzocht wordt?)
Ik weet niet welke versie ROH gebruikt maar ik lees in het libretto niet meer dan dat Gesler een bewijs van gehoorzaamheid eist door de Zwitserse vrouwen te dwingen met de soldaten ’te dansen’…
De directie van Pappano en de vocale prestaties zullen u ongetwijfeld een fantastische middag bezorgen. Dus ik neem mijn woorden hierbij terug: gaat u vooral kijken en luisteren. Ik ga op vakantie.
@Pieter K. de Haan: is in orde hoor!
@Pieter K. de Haan: in de consternatie van het moment was mij niet duidelijk of de scène compleet is afgespeeld, de orkestmuziek ging in ieder geval onder het geschreeuw door. Ik zou dat 5 juli alsnog in de bioscoop kunnen zien maar daar heb ik eerlijk gezegd geen behoefte meer aan, te meer ik zondag in Amsterdam van violist Renaud Capucon hoop te genieten. Gewoon met Bruch, zonder regietheater.
OP DE GOEDE WEG
Ik stel de dames en heren regisseurs voor om nu vooral door te pakken: nu ECHTE mishandeling op de Bühne, en wellicht op korte termijn ECHTE DODEN! Yes! En dan uit folkloristisch-nostalgische motieven hier weer ruim baan maken voor de fossiele argumenten als “eerst maar eens zelf kijken, dan oordelen” en “ze schreven helemaal niet over de muziek”.
Even half off-topic: hedennacht hebben kansarmen, discriminatieslachtoffers en jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt theater De Vaillant in Den Haag gekristallnachtiseerd.
Niet over oordelen voordat je het zelf gezien hebt! En ze schreven niet eens over het warme weer!
Amai, DAT heeft lang geduurd!
Kristallnachtiseren wordt vast het nieuwe woord van het jaar.
Ik ben het met een aantal lezers eens dat men eerst de voorstelling in kwestie dient te zien vooraleer men zijn goedkeuring c.q. afkeuring laat blijken. Vaak zijn ensceneringen in het theater minder schokkend (sic) dan sommige recensenten doen geloven en in dit geval moet men de z.g. morele verontwaardiging van een groot gedeelte van het CGarden publiek niet vergeten.
Toegegeven, naaktheid en seks zonder redenen zijn vaak een exkuus voor de regisseur in kwestie om zijn/haar muzikale onvermogen te maskeren en dat gebeurt heden ten dagen helaas veel te vaak.
Toch is het zeker in het geval van G. Tell dat dit geen doetje van een opera is met alleen idylische berglandschappen en blijde boeren/boerinnen op het toneel. Lees eerst het toneelstuk van Schiller zou ik zeggen en dan begrijp je veel meer waar het om gaat: corruptie, een aanklacht tegen machtsmisbruik en opportunisme wat van alle tijden zijn en zeker in de onze!
Moedig van de regisseur die deze aspekten blijkbaar heeft willen tonen aan het publiek, of hij hierin geslaagd is of niet laat ik in het midden, dat moet iedere bezoeker voor zichzelf uitmaken.
En, vergeet niet hoe de reactie van het publiek destijds in Parijs was ten tijde van de première: dit was niet wat ‘men’ van Rossini had verwacht, veel te lang, veel te moeilijk, etc,etc. Was het Prijse publiek ook niet toen teleurgesteld vraag ik mij af?
Een ding is zeker: G. Tell is de eerste volwaardige romantische opera waar niet louter ‘entertainment’ word geboden maar waar de donkere natuur van de mens an sich zonder opsmuk wordt getoond.
Wellicht heeft de regisseur dit duidelijk willen laten zien en of hij hierin is geslaagd is natuurlik een kwestie van opvatting en verwachtingen van het publiek.
Ik zou zeggen: ga erheen indien mogelijk en oordeel zelf!
Klopt! Een beoordeling zegt vaak meer over het publiek (of individuen) dan over het getoonde (wat op zich niet verkeerd is en zelfs normaal, vermits iedereen oordeelt vanuit zijn individuele smaak en principes). Ikzelf heb het niet gezien, dus kan ik niet weten wat ik erover zou gedacht hebben. Misschien zou ik het ook (te) choquerend gevonden hebben, misschien niet…
Dat fossiele “eerst zien dan oordelen” argument is weliswaar pure kul als het om dit soort extremiteiten gaat, maar het heeft een valse schijn van redelijkheid waar sommigen zich dermate krampachtig aan vastklampen dat deze dwaalgedachte niet lijkt uit te roeien. Als het over politiek gaat is de onhoudbaarheid van de redenering wel breed doorgedrongen. In het Zuid-Afrika van de Apartheid kon je ook nog overal horen “je moet er geweest zijn om erover te kunnen oordelen”; dat standpunt lijkt wel algemeen verlaten en werkt nu alleen nog de lachlust op. Moeten we qua opera blijkbaar nog even op wachten. Tja, al die media, het is niet bij te houden!
Onsmakelijke taferelen zijn niet nodig om te bewijzen of illustreren dat dit “geen doetje van een opera is”, ze zijn een onmiskenbaar zwaktebod en een belediging voor de (intelligentie van) het publiek. En deze regiseursstrapatsen hoeven absoluut niet eerst BEZOCHT te worden om ze te kunnen beoordelen. Er zijn video’s, artikelen, recensies etc. die je exact vertellen wat zich hier afspeelt: een nieuw onsmakelijk hoofdstuk in het treurige verhaal dat regietrash heet.
Ik las een scherpzinnige bijdrage op Slipped Disc van John Borstlap. Ik citeer: “Contemporary stage directors don’t seem to understand that opera is an art form, i.e. things are stylized, i.e. removed from reality to show the inside of reality in terms of artistic experience. When we can enjoy quite some exciting reality on the TV news nowadays, opera should provide an antidote, not a mere repetition of the same. In fact, all that offensive stuff is extremely, abyssmally, disgustingly oldfashioned – and it is about time stage directors retire and grow vegetables or some other more civilized occupation.”
Spot on! Of moeten we het hem eerst HOREN zeggen?
°geeuw°
Iedereen die deze site volgt weet het nu wel: als je meent iets te berde te kunnen brengen over opera, wacht je dan voor Olivier Keegel. M.n. liefhebbers of kenners, die er anders over denken dan hij, of die de nuance zoeken, worden door hem als regel in scherpe bewoordingen weggezet als nitwits. Zij, die ook maar iets positiefs durven te ventileren over wat door hem als regietrash wordt beschouwd, doen er goed aan dekking te zoeken. Als hij een enkele keer op zijn nummer gezet wordt houdt hij zich even stil, maar komt vervolgens, op een hem passend moment, weer volledig opgeladen terug. Als ik pleit voor “eerst zien, dan oordelen” wordt dat door hem als een “fossiele” opvatting, vergelijkbaar met, over Zuid-Afrika, “je moet er geweest zijn om erover te kunnen oordelen”, gediskwalificeerd. Appels met peren vergelijken, noem ik dat. De heer Keegel etaleert zich enkel en alleen, op autoritaire, belerende, neerbuigende, om niet te zeggen kwetsende, manier als dé eigenaar van het grote gelijk, waar geen enkele discussie over mogelijk is: buitengewoon irritant langzamerhand!
Mijn financiële middelen zijn beperkt. Ik moet keuzes maken. U kunt waarschijnlijk alles EERST zien, en dan oordelen. Ik niet. Ik behoor niet tot uw (inkomens)klasse of tot de redactie van Operamagazine (helaas geen vrijkaarten). Ik oriënteer mij op het aanbod middels deze fantastische site. En besluit dan wel of niet te gaan kijken. Wist u dat als ik een opera in Amsterdam wil gaan zien, mij dat ten eerste al 25 euro aan reizen kost.
Bovendien, wat is er tegen om je een oordeel te vormen op basis van andere waarnemingen? Of vindt u dat we maar moeten stoppen met recenseren? DNO probeert toch ook publiek te lokken met loftuitingen in de media? Ook maar verbieden?
Ik zie Olivier Keegel meer als de Cicero van het regietheater. En Carthago is uiteindelijk wel verwoest door de Romeinen……
Pieter K. de Haan kom in mijn armen! (figuurlijk dan!) U verwoordt EXACT wat ik (en waarschijnlijk velen) ook al lang denken ! Mijn dag kan niet meer stuk! (ZELFS mr Keegel kan hem niet meer verbrodden!)
Overigens; voortaan zullen we gezellig thuisblijven en enkel nog produkties beoordelen op grond van recenties! Gemakkelijk toch! Kosten en moeite bespaard… 🙂
@Loesje: Excuseer, maar bedoelt U niet Cato (“Carthago delenda est”)?
@beste stefan: wat is dat nu voor flauwe reactie? Wat is er op tegen om op basis van recensies en meningen van anderen, zoals die van jou, te beoordelen of ik de portemonnee ga trekken of niet? Valt me tegen zo’n reactie. Of bedoel je te zeggen: ach al de commentaren die ik hier post, ook een mening, lees ze vooral niet.
@Roetmans: Was dat nu niet duidelijk dat dit een allusie (ironisch wel te verstaan) was op de bewering van dhr Keegel dat “eerst zien en dan oordelen” een “fossiele” redenering zou zijn en dat men volgens hem er niet “moet bij geweest zijn om te kunnen oordelen”.
Sorry als het flauw overkwam of tegenviel; ik denk dat U de betekenis ervan niet begrepen hebt…
Het is overigens niet het feit op zich dat dhr Keegel tegen regietheater is dat zo ergert. Dat is immers zijn goed recht. Hij is zeker in de verste verte niet de enige die zo denkt. Mijn vader bv was daar ook nogal tegen. En er zijn zeker produkties waar ikzelf ook niet over te spreken ben – persoonlijk dan EN na eerst gezien te hebben (!). Neen, wat vooral vreselijk stoort is (zoals dhr De Haan terecht opmerkt) de permanente manier waarop hij andersdenkenden belachelijk maakt (fossiele beweringen, klapvee enz…) en de vaak vergezochte (en, sorry, vaak belachelijke) vergelijkingen hij daarbij gebruikt (Zuid-Afrika, de slager en de karbonaatjes enz…). Sorry voor mijn misschien wat misplaatste euforie, maar ik ben blij dat iemand anders het ook eens opmerkt.
@Roetmans: Na (nu pas) uw repliek van 00 32 gelezen te hebben begrijp ik een beetje uw reactie. Weet dat mijn repliek van 09 22 bedoeld was als een rechtstreekse reactie op dhr Keegel, zonder uw bovenvermelde repliek gelezen te hebben…
Overigens (en hierna ga ik echt ophouden met zagen!) heb ik absoluut niets tegen recenties. Anders zou ik deze blog niet volgen. Als men niet de mogelijkheid heeft een produktie bij te wonen, kan dat een goed idee ervan geven. Heeft men die produktie wel gezien, kan dat een idee geven hoe iemand anders erover denkt… Zolang men er rekening mee houdt dat het een subjectieve mening van één bepaald iemand is… En dat het hoe dan ook moeilijk is aan de hand van die ene (of zelfs meerdere) mening zich een beeld te vormen hoe (in dit geval) expliciet of gruwelijk een bepaalde scene weergegeven is. Het is dan ook dubieus enkel aan de hand van één of enkel subjectieve impressies een groot eindoordeel erover te vellen… Als IK de mogelijkheid heb een voorstelling bij te wonen (live maar zelfs ook op TV of in de cinema) geldt mijn oordeel (hoe ondeskundig op sommige vlak dan ook) als de enige die voor me telt (wat me natuurlijk niet belet belangstelling te hebben in die van anderen en ik zeg ook niet dat die mening van anderen me ook nooit onbewust beinvloedt…). Natuurlijk, als ik een voorstelling niet kan zien-en financien spelen daar inderdaad ook een rol in- kunnen recenties, zoals ik zei altijd interessant zijn…
Maarten-Jan Dongelmans: Wat betreft ID,let maar op! Gisterenavond is er bij de première van Die Entführung in Aix in de regie van Martin Kusej extra beveiliging ingezet vanwege een onthoofdingsscene en het slachten van een geit…..
Sorry, ik bedoel natuurlijk ‘wat betreft IS’
Kijk, ik bedoel maar.
Volgens mij heeft de festivalleiding in Aix ingegrepen en twee scènes gecensureerd, waaronder de scène met de afgehakte hoofden in plastic zakken. Hoe walgelijk kan walgelijk zijn? De walgelijke Kusej wordt in walgelijkheid naar de kroon gestoken door de walgelijke festivalleiding die uit angst voor de walgelijke islamofascisten de walgelijkheden van Kusej op walgelijke wijze censureert.
Oeps, nu lees ik hierboven ineens dat ik hier geen mening over mag hebben, omdat ik de in plastic zakken verpakte hoofden niet zelf gezien heb! [PS: de vergelijking tussen het “je moet er geweest zijn” van Zuid-Afrika en het “je moet er geweest zijn” van de opera klopt als een bus. Alleen maar “appels en peren!” en “belachelijk!” roepen zonder argumentering is niet bepaald sterk.]
‘Je moet er geweest zijn’: het doet mij als historicus denken aan de opmerkingen vanuit het grote publiek dat je alleen over ‘de oorlog’ kunt schrijven als je hem zelf hebt meegemaakt. Pure kul. Vaak is afstand tot het onderwerp een voorwaarde om er helder over te kunnen schrijven/oordelen.
Er is niemand die expliciet gezegd heeft dat men geen mening MAG hebben (stel U voor!) over wat men niet gezien heeft! Wel dat men er dan een beter beeld van heeft, om erover te oordelen. Maak er a.u.b. geen karikatuur van!
Een zak met afgehakte hoofden is inderdaad walgelijk, maar dat is het afgehakte hoofd van Jochanaan dan ook, meestal nog flink bebloed en dat dan ook nog gekust wordt! Kan het walgelijker? Maar oeps! (hoe kon ik het vergeten?) dat MAG natuurlijk, want het staat zo in het libretto, nietwaar?
Ik durf er mijn hoofd op wedden (om even binnen dezelfde beeldspraak te blijven) dat, moest ‘Salomé’ nu nog gecreeerd moeten worden, er, ook binnen deze colonnen, een hoop mensen ‘schande’ en ‘walgelijk’ zouden roepen (zoals waarschijnlijk ook destijds bij de creatie gebeurd is). Maar ja, ‘Salomé’ behoort nu éénmaal tot het vaste repertoire, men is het zo gewoon, en dan mag al wat meer, nietwaar? (Voor de goede verstandhouding: ikzelf heb absoluut niets tegen ‘Salomé’…)
Beste Stefan, het zal wel naief zijn, maar ja, het staat in het libretto. Ik neem aan de heren Strauss en co. Bepaalde bedoelingen daarmee hadden, dat is ook het verhaal
Eigenlijk is hierboven alles al gezegd, ik begrojp alleen niet waarom suggestie van , in dit geval , een verkrachting noet voldoende zou zijn. Kan zelfs veel krachtiger zijn.
Zie bioscoopfilms, 2 uur lang bloed doet moj niks meer, bij Hitchkock Gil ik het uit, bij wijze van, maar je ziet niks.
Ik bedoel maar…
Ik ben het eens dat een suggestie vaak beter is dan het expliciete tonen van… (ik ga ook niet speciaal naar de opera om horror te zien!) Ik wil alleen maar zeggen dat expliciet tonen van horror bepaalde mensen veel minder schijnt te choqueren als dat reeds in het libretto staat dan wanneer exact hetzelfde door de regisseur is ’toegevoegd’…
Ik denk dat het pas echt choquerend wordt wanneer de (‘horror’)toevoeging van de regisseur muziek en libretto in de weg gaat zitten …
Horror ’toevoeging’ moet uiteraard muziek en libretto niet in de weg zitten (maar dat doet het niet altijd – en dat hangt ook af van een voor ieder subjectieve beoordeling, nadat men het gezien heeft (!) ). Maar los daarvan is horror altijd horror, een afgehakt hoofd is een afgehakt hoofd en wie daardoor gechoqueerd raakt, raakt daar altijd van gechoqueerd of het nu deel uitmaakt van het libretto of zogezegd dat libretto tegenspreekt…
Op de bioscoopvertoning van de Londense “Guillaume Tell” heeft op deze site tot nu toe niemand gereageerd, maar ja, het nieuwtje – de “verkrachtingsscène” – was er natuurlijk al af en bovendien is er al weer een nieuw relletje, nl. over de presentatie van de finale van het Belvedère-concours, door mij niet gehoord of gezien, dus….geen commentaar.
Nu ik de voorstelling van “Guillaume Tell” – samen met nog hooguit 10 anderen – in een aanvankelijk zelfs té kille JT-bioscoop in Amersfoort heb gezien kan ik er met recht over meepraten behalve dan over de gewraakte scene, want vooraf werd medegedeeld, dat die op enkele punten was aangepast, zonder dat daarover in detail getreden werd. Van “verkrachting” van een volledig naakte vrouw was in geen geval (meer?) sprake, wel van een “aanranding” van een vrouw, die de voorzijde van haar naakte lichaam bedekte met een tafellaken (voor het verschil tussen “aanranding” en “verkrachting” raadplege men zo nodig een goed(e) woordenboek of encyclopedie). Er was geen boe-geroep en de voorstelling is niet stilgezet. Voor hoe e.e.a. er heeft uitgezien bij de première en voor de reacties van het publiek daarop blijf ik aangewezen op de verslagen van mensen, die die hebben bijgewoond, zoals de historicus Dongelmans, alhoewel het hem – net als vele anderen – was ontgaan, dat de voorstelling in of na de gewraakte scene NIET was stilgezet (zie o.m. het commentaar van mijn naamgenote). De toeschouwers spreken elkaar dus tegen en dat schiet dus ook niet erg op. Het antwoord op de vraag wie gelijk heeft is, denk ik, voer voor …..historici …..alhoewel ….
Voor diegenen die de bioscoopvertoning – om welke reden dan ook – hebben gemist nog het volgende. De regisseur had het werk – zoals tegenwoordig vrijwel onontkoombaar lijkt – naar het heden of nabije verleden verplaatst, terwijl hij in 13e-eeuwse kledij alleen een niet in het libretto voorkomende jager ten tonele voerde, die in allerlei scenes met pijlen in de weer was. Waar men in de tijd van Tell in gevechten gebruik zal hebben gemaakt van pijl en boog, leverde de updating ook hier de tegenwoordig onvermijdelijke kalasjnikovs op. Maar in de cruciale “appelscène” moest dan toch de kruisboog van stal worden gehaald en daar ging het met die updating dus falikant mis. De rolstoel ontbrak deze keer, al had men daar desgewenst toch met het grootste gemak de oude Melchthal in kunnen zetten: een gemiste kans dus eigenlijk. Ondanks deze (detail)kritiek had de enscenering m.i. wel degelijk niveau en sfeer.
In het begin was sprake van een kaal toneel met (heel) veel stoelen en tafels, waarmee naar hartelust heen-en-weer werd gezeuld, later van een omgevallen, dode boom op een draaitoneel, een entourage waarin sommige scenes wél, andere minder goed pasten. Aan het eind van de opera werd er dan voor op het toneel een nieuw boompje geplant, iets wat voor mij dan toch weer iets clichématigs had.
De personenregie vond ik uitstekend.
Muzikaal ben ik – afgezien van de coupures – niets tekortgekomen. Dé uitblinkers voor mij waren John Osborn als een fantastische Arnold, Gerald Finley als een indrukwekkende Tell, en Sofia Fomina, als een van de weinige zangeressen, die ik op geloofwaardige wijze een jongetje heb zien uitbeelden. De andere zangers, koor, orkest en vooral maestro Pappano: boven iedere lof verheven.
Al met al dus in mijn oren en, met enige kanttekeningen, ogen een indrukwekkende voorstelling.
Nog een paar gerichte reacties;
1. beste heer Leen Roetman: waar haalt u vandaan, dat ik tot een andere (inkomens)klasse zou behoren dan de uwe? Mijn bezoek aan “Nationale Opera & Ballet” kost me als regel alleen al aan parkeergeld € 25 of meer, maar ja, ík kan na een vcorstelling als regel met OV niet meer thuiskomen. Ook mijn financiële middelen zijn beperkt en ook ik moet t.a.v. operabezoek keuzes maken. Daarbij maak ook ik dankbaar gebruik van recensies m.n. op operasites zoals “Place de l’Opéra”. Ik meet me echter, i.t.t. sommige anderen, geen oordeel aan over voorstellingen, die ik niet gezien heb!
2. mevrouw Loesje en heer Stefan Caprasse: net zo min als ik neuroloog ben (zie het “draadje” over de hersentumor van Dmitri Hvorostovsky)) ben ik classicus of historicus en ik heb dus v.w.b. de verwijzing naar een uitspraak van Cicero dan wel Cato enig naslagwerk moeten verrichten. De uitspraak is van Cato de oude en wordt in verschillende bewoordingen, waaronder de door Stefan Caprasse gebruikte, geciteerd.
Mocht de voorstelling op DVD/BD worden uitgebracht dan zal ik die zeker aanschaffen en ik kan u van harte aanbevelen dat ook te doen.
Toch iemand die een uitgebreide beschrijving geeft van de GANSE voorstelling, tenminste niet blijft stilstaan bij die ene scene alleen en het tenminste ook nog over de muzikale kant ervan heeft.
Het is overigens misschien maar best dat de scene in kwestie is aangepast. In voldoende mate (!) suggereren is inderdaad beter dan al te extreem het schandaal willen uitlokken. En we gaan niet naar de opera om (overdreven) gechoqueerd te worden, ook al is de ene persoon al sneller gechoqueerd dan de andere… Transposities naar het heden geven ALTIJD zekere contradicties met het verhaal, zoals in dit geval de kalasjnikovs en de appel met pijl en boog. Voor sommige mensen is dat onoverkomelijk, voor mij (en schijnbaar ook dhr. De Haan) niet. We zijn tenslotte op het toneel en daar is alles mogelijk, ook een collage van verschillende tijdperken (mijn heel persoonlijke mening, ik kan me voorstellen dat zeker niet iedereen het daarmee eens is!). Ik heb zelf de voorstelling niet gezien maar moest ik de kans krijgen ze op TV of DVD te zien, zal ik het zeker doen, en zeker niet alleen voor die ene fameuse scene!
Beste Pieter K. de Haan,
Het is me niet ontgaan dat de voorstelling niet is stopgezet. Ik heb er in mijn reacties op dit forum evenwel geen aandacht aan besteed. Het tumult vanuit de zaal in CG zorgde er voor dat ik minder op de voortgang in de orkestbak heb gelet en meer op de felle reacties o.a. in de box naast mij. Tony Papano mag dan kordaat hebben doorgeslagen; de afkeuring van het publiek voor het toneelgebeuren leidde er toe dat de aandacht abrupt verlegd werd van het podium naar de zaal zelf. In die zin zat er wel degelijk een ‘knik’ in deze voorstelling.
Excuus: Pappano natuurlijk.
Beste Maarten-Jan Dongelmans,
Het spijt me het te moeten schrijven, maar ik vind uw verweer niet sterk. Blijkbaar was u door de felle reacties o.a. in een belendende loge zo afgeleid van het gebeuren op het toneel en in de bak, dat er in elk geval een “knik” zit in uw observatie daarvan, waarmee maar weer eens is onderstreept hoe voorzichtig je met “objectieve” waarnemingen van zelfs diegenen, die “erbij geweest zijn”, moet omgaan.
Beste Stefan Caprasse,
Ik heb in principe niets tegen updating, maar de inconsequenties, waartoe dit vaak en ook in dit geval leidt, storen mij wel degelijk, zij het niet altijd in dezelfde mate. Eerst en vooral geldt voor mij, als al eerder gesteld: trouw aan libretto en partituur.
Beste Pieter K. de Haan, het was geenszins een verweer van mijn zijde (tegen wat of wie?), puur een beschrijving hoe ik het ervaren heb. Niets meer, niets minder. Die ‘knik’ in de voorstelling door de ontketening van een joelende zaal staat uiteraard los van de wijze waarop ik als toeschouwer zelf het weinig verheffende tafereel met de soldaten en hun ‘prooi’ heb beleefd.
Beste Maarten-Jan Dongelmans,
Uw “verweer” was gericht tegen mijn constatering, dat u – n.b. aanwezig geweest zijnde bij de première – er niet zo zeker van bleek te zijn of de voorstelling tijdens of na de “verkrachtingsscène” als gevolg van het boe-geroep van het publiek al dan niet was onderbroken.
Uw laatste zin – inmiddels vele malen door mij herlezen – begrijp ik niet, m.n. niet omdat u op 8 juli om 12.18 uur hebt geschreven: “Het tumult vanuit de zaal in CG zorgde er voor dat ik minder op de voortgang in de orkestbak heb gelet en meer op de felle reacties o.a. in de box naast mij. Tony Papano mag dan kordaat hebben doorgeslagen; de afkeuring van het publiek voor het toneelgebeuren leidde er toe dat de aandacht abrupt verlegd werd van het podium naar de zaal zelf. In die zin zat er wel degelijk een ‘knik’ in deze voorstelling.”. Dus, eerst zegt u, dat uw aandacht voor wat er op het toneel en in de bak gebeurde werd afgeleid door de reacties van het publiek en vervolgens stelt u, dat uw beleving van wat daar gebeurde daar “uiteraard” los van staat. Het is het één of het ander, allebei kan niet. Ik blijf erbij, dat er in elk geval een “knik” in uw waarneming van het gebeurde lijkt te zitten.
Nog iets merkwaardigs: op 1 juli om 17.39 uur schrijft u “Laten we eerst eens de productie zelf bekijken in de bioscoop voordat we een oordeel vellen” om daar binnen 24 uur, nl. op 2 juli om 08.59 uur, op te laten volgen “Ik zou dat 5 juli alsnog in de bioscoop kunnen zien maar daar heb ik eerlijk gezegd geen behoefte meer aan, te meer ik zondag in Amsterdam van violist Renaud Capucon hoop te genieten. Gewoon met Bruch, zonder regietheater.”.
Wie het volgen kan, die volge het.
@Pieter K. de Haan: ik was in de veronderstelling dat de bioscoopvertoning van 5 juli een herhaling zou zijn van de bijgewoonde voorstelling. En daar had ik geen behoefte meer aan. Het bleek die dag echter live en aangepast – dus anders te zijn. Trouwens: Capuchon was geweldig. In Bruch en zijn toegift van Gluck.
…Simple échange de politesses…
@Pieter K. de Haan: de DVD en Blu-ray van Guillaume Tell zijn inmiddels door Opus Arte uitgebracht. Je vroeg destijds om op de hoogte te worden gehouden. Vandaar nu mijn mail. Het betreft de voorstelling die op 5 juli 2015 in de bioscoop is uitgezonden, met een aangepaste ‘gangbang’ en geen boegeroep.