Praag en cultuur hebben een goede relatie. Een toeristische website omschrijft de stad als ‘één groot openluchtmuseum’. De Tsjechische hoofdstad heeft echter nog een andere goede relatie, en wel met Wolfgang Amadeus Mozart. Zijn Don Giovanni kwam zelfs gedeeltelijk in Praag tot stand en werd er ook voor het eerst uitgevoerd.

NAV EEN 4-DAAGSE VLIEGREIS NAAR PRAAG (10 T/M 13 APRIL 2009)

De stad: Praag
UNESCO roemt Praag als ‘één van de mooiste steden van Europa’. Eén van de redenen daarvoor is dat veel van de pracht en praal van de plaats door de jaren heen bewaard is gebleven. Natuur noch oorlog wist de gouden stad van haar schatten te beroven.

Misschien was het die charme wel die Mozart – die afgelopen dinsdag (27/1) zijn 250e verjaardag vierde – zo aantrok in Praag. Of het waren de mensen, de Tsjechen. Dat laatste is zelfs erg waarschijnlijk: ze waren immers zeer enthousiast over zijn muziek. Tijdens Mozarts eerste reis naar Praag in 1787 werd zijn werk warm ontvangen, waarbij vooral Le Nozze di Figaro goed scoorde.

Het zorgde ervoor dat de 31-jarige componist na terugkomst in woonplaats Wenen al snel heimwee kreeg naar de stad aan de Moldau. Helemaal omdat de belangstelling van de Weense operasociety voor de werken van het wonderkind verslapte.

De componist had tijdens zijn eerste bezoek de nodige vrienden gemaakt in vooraanstaande Praagse kringen. Onder hen Franz Xaver Duschek en zijn vrouw Josepha. Hij was een pianoleraar en componist, zij een bekend zangeres. Het stel woonde in prachtig huis, genaamd Betramka (nu het Mozartmuseum).

In dat huis maakte Mozart tijdens zijn tweede bezoek af waar hij in Wenen al mee begonnen was: een opera voor Praag. De opdracht was hem gegeven door Pasquale Bondini, de impresario van het Nationaltheater van de Tsjechische stad. Pas de nacht voor de première voltooide Mozart de ouverture, maar toen stond er ook wat: het nog altijd populaire Don Giovanni.

De opera: Don Giovanni
De Praagse operagangers ontvingen ook Don Giovanni met veel lof. Dit ‘tweede deel’ van de Da Ponte-cyclus – ook wel Il Dissoluto punito ossia Il Don Giovanni getiteld – gaat over een losbandige jongeling. Een verleider pur sang. Een donker personage dat uiteindelijk het onderspit delft als Il Commendatore, de door hem vermoorde vader van Donna Anna, hem de hel in sleurt.

Op 29 oktober 1787 zong de nog maar 21-jarige Luigi Bassi de rol van Don Giovanni. Bassi was een ‘heldere bariton met een tenoraal timbre’, aldus Leo Riemens. Een verschil met de vele bassen die de titelrol door de eeuwen heen hebben vertolkt.

Volgens sommige bronnen zat – hoe ironisch – Giacomo Casanova ook in de zaal. Wellicht herkende hij zich in Don Giovanni. De titelheld is één van de sterkere karakters uit de operageschiedenis. Dat komt vooral door zijn ondoorgrondelijkheid. Het libretto van Lorenzo da Ponte staat nagenoeg geen inkijkjes in de ziel van de vrouwenverslinder toe. In dat opzicht lijkt dit beroemde operafiguur wel op de componist die hem tot leven wekte: een mens waar heel moeilijk hoogte van te krijgen is.

Tijdens de reis van Hannick Reizen is Don Giovanni te zien in in het Standentheater. Ook staat er een concert van het Tsjechisch Filharmonisch Orkest op het programma, in de om zijn akoestiek geroemde concertzaal Rudolfinum. Facultatief is Carmen van Bizet in de Staatsopera.

Voor meer informatie: Hannick Reizen.