Renata Scotto valt misschien niet bij iedereen in de smaak, maar je kunt haar zonder schroom één van de grootste zangeressen van de twintigste eeuw noemen. De 14-cd-box die de ‘Bravissimo Opera Library’ aan haar gewijd heeft, geeft daar voldoende bewijs voor. Wat een dramatische diva!

Renata Scotto (76) debuteerde in de jaren vijftig in haar geboorteplaats Savona, Italië, en maakte daarna vijf decennia lang wereldwijd carrière. Zelfs na de eeuwwisseling verscheen ze nog op het toneel, terwijl ze ondertussen een carrière als regisseur aan het opbouwen was.

Scotto zong zo’n 45 rollen en stond bekend om zowel haar hoogstaande zang als haar acteervermogen. Haar vele memorabele optredens bezorgden haar een plekje bij de grootste sopranen van de twintigste eeuw. Sommigen spreken zelfs over ’the last of the divas’.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat Scotto een eigen cd-box heeft gekregen in de budget-serie ‘Bravissimo Opera Library’. Dat plaatst haar in het rijtje met diva’s als Maria Callas, Renata Tebaldi, Leyla Gencer en Montserrat Caballé, die allen ook een box bij het label hebben gekregen.

De 14 cd’s tellende box bevat zeven complete opera-opnamen van bekende rollen van Scotto: Gilda in Rigoletto, Adina in L’elisir d’amore, Lucia in Lucia di Lammermoor, Cio-Cio-San in Madama Butterfly, Giulietta in I Capuleti e i Montecchi, Alaide in La straniera en Violetta in La Traviata.

Het zijn allemaal live-opnamen uit de jaren zestig en zeventig, toen Scotto in de dertig was. Het gaat bovendien om sterk bezette producties, met dirigenten als Claudio Abbado en Carlo Maria Giulini en solisten als Luciano Pavarotti, Carlo Bergonzi, Giuseppe Taddei en José Carreras. Je haalt dus niet alleen een Scotto in topvorm in huis, maar ook vele fragmenten van andere legendarische zangers.

Ik kan me voorstellen dat mensen bij het geluid van Scotto liever wegzappen. Ze heeft een penetrante stem, die zeker in de hoogte scherp als een mes door je oren kan snijden. Je moet ervan houden. Ik ben er zelf echter voor gevallen.

Qua klank is ze misschien niet altijd de schoonheid zelve, maar haar geluid is heel eigen en heel erg ‘des diva’s’. Hier staat iemand op het toneel, een grote persoonlijkheid, iemand die het toneel domineert – of je haar nu ziet of niet.

Bovendien is het dramatische potentieel van haar stem enorm. Van die snijdende, felle hoge noten tot meisjesachtig pianissimo, van drama met een hoofdletter tot adembenemende kwetsbaarheid. Ze weet wat ze zingt en laat dat horen. Je hebt geen libretto nodig om haar te verstaan. Al zal dat, even tussen haakjes, niet de reden zijn waarom de libretti niet zijn bijgevoegd…

‘Niet alleen technisch verbluffend, maar ook zó vol gevoel’

In Rigoletto krijg je Scotto op haar kwetsbaarst te horen, terwijl ze ook het drama niet schuwt en op grootse wijze haar vocale kunnen toont. Naast haar zingt Luciano Pavarotti een jonge, spetterende hertog.

Hoe anders is Scotto in L’elisir d’amore. Ze zingt licht en kristalhelder en is adembenemend in ‘Prendi: per me sei libero’, dat direct volgt op een geweldig ‘Una furtiva lagrima’ van Carlo Bergonzi, die zijn verrukkelijke stem uitgebreid showt. Carlo Cava is verder een ijzersterke Dulcamara. Jammer alleen van het trage, nogal logge orkest (waar wel meer van de opnamen last van hebben).

In Lucia di Lammermoor vind ik haar hier en daar wat minder fraai voor de dag komen – met name haar scherpe toon in het begin vind ik wat minder gepast – maar voor haar waanzinaria in de laatste akte zou iedereen zwichten. Niet alleen technisch verbluffend, maar ook zó vol gevoel. Hier trouwens wederom een uitstekende Pavarotti.

En zo kan ik verdergaan. Geniet van Madama Butterfly, een rol die Scotto als geen ander meester was en waarin ze exact de juiste klank vindt voor de dramatische maar piepjonge hoofdfiguur. Geniet van haar ontroerende Giulietta, geniet van haar intense Violetta, kortom: geniet van haar!

De audiokwaliteit is niet altijd optimaal en er zijn ongetwijfeld opnamen voorhanden waarop Scotto de rollen nog beter zingt dan hier, maar voor een relatief lage prijs haal je met deze box heel veel rijkdom in huis.