Operahuizen: grandeur en verval
Wie het internet afstruint, kan de nodige fotoseries vinden over operahuizen. Zeer fraaie huizen, maar ook zeer vervallen. Een handgreep uit het aanbod, met enkele intrigerende plaatjes.
Eén van de mooiste series is gefotografeerd door David Leventi in 2008 en 2009. Hij maakte 24 foto’s van operazalen wereldwijd. Amsterdam hoort daar niet bij. Opvallend mooi zijn natuurlijk de bastions van de opera, Bayreuth en Parijs:
Maar Leventi heeft verder gekeken dan Europa. Want ook in de Verenigde Staten is een behoorlijke operacultuur. De Metropolitan Opera behoort tot de top van de wereld, maar is het ook de mooiste zaal? Misschien heeft San Francisco wel een mooiere zaal:
Maar in de VS kunnen operahuizen alleen in grote steden overleven. Het sponsoringsysteem rust daar voornamelijk op giften van particulieren en bedrijven. En hoewel de gulle gevers al hun giften mogen aftrekken van de belasting, zullen ze bij economisch zwaar weer hun geld opsparen.
Dus, geen geld om een gezelschap te onderhouden, maar ook geen geld om het gebouw weer af te breken. Met rampzalig verval tot gevolg.
Toch kan ook verval zorgen voor de mooiste kunst. In een fotoserie van vervallen Amerikaanse theaters op BuzzFeed zijn 75 stekende foto’s opgenomen.
Het schrijnendst is misschien wel de stad Detroit. Daar liggen verlaten gebouwen in puin na de economische recessie die de stad trof in 2007. De fotograaf Yves Marchan Romain Meffre maakte een serie over de stad.
Buiten de VS en Europa, waar opera niet de meest vanzelfsprekende kunstvorm is, worden echter ook operahuizen gebouwd. De twee economieën die momenteel ongelooflijk groeien, Brazilië en China, geven daar blijk van.
Zoals te zien, is het operahuis in Manaus nog in Europese stijl vormgegeven, een herinnering aan de koloniale wortels van de bewoners van het land. In schril contrast daarmee staat het nieuwste operahuis ter wereld, in maart dit jaar geopend. Het gebouw ligt langs de Pearl River in de derde grootste stad van China, Guanzhou.
De architect Zaha Hadid ontwierp het gebouw in de vorm van kiezelstenen geërodeerd door stromend water. Het past perfect in de omgeving, maar het moge duidelijk zijn dat China werkt aan zijn toekomst als wereldmacht. Een operahuis is er niet alleen een gebouw om de kunstvorm opera te huizen, maar bestaat ook als een prestigeobject op zichzelf.
De auteur
1 Reactie
Wat een schitterende architectuur. Toen had Europa nog allure en grandeur, al ging dat tragisch genoeg ten koste van hele bevolkingslagen die alleen vanuit de verte konden toekijken. En de foto’s bewijzen tegelijk hoe rampzalig het uitpakt voor de cultuur als je de (idealiter) onpartijdige en structurele ondersteuning van de overheid rigoreus overhevelt naar het particulier mecenaat, dat veel kwestbaarder is voor financiële tegenslagen. En hoeveel prachtige theaters zijn er in Europa niet door brand en oorlog gesneuveld om door de huidige te worden vervangen? Een fascinerend boek daarover toont een verzameling oude ansichtkaarten die Charles Osborne aantrof in een antiquariaat in Wenen: ‘The Opera House Album’ (Londen, bij Robson Books, 1979), in het Nederlands vertaald als ‘Negentiende eeuwse Operagebouwen’. Nog altijd verkrijgbaar op de boekenmarkt en bij internet-antiquaren.