Deze week kondigde de Bayreuther Festspiele aan met meer dan honderd bioscopen in gesprek te zijn om live producties vanaf de Groene Heuvel uit te zenden. Het is weer een voorbeeld van de zegen die het witte doek de operawereld brengt. Niet als vervanger van ‘echt’ theater, wel als grote verrijking van het aanbod.

Stel je voor: over enige jaren kun je bij een bioscoop in de buurt een opera-jaarabonnement aanschaffen. Een stuk of vijftien titels voor een spotprijsje van zo’n 300 euro – minder dan de helft van een zesderangs premièreabonnement bij De Nederlandse Opera.

Je warmt in augustus op met een paar topproducties uit Salzburg, brengt het najaar door met wereldsterren uit New York en Londen, geniet van feestmaand december met de seizoensopening van de Scala en het nodige schoons uit Wenen, wordt in de volgende maanden verwend met nóg meer wereldsterren uit grote operasteden en sluit af met twee Wagners uit het beroemde Bayreuth.

Het klinkt aantrekkelijk, dunkt me. En het is helemaal niet zo utopisch. De pionierende Metropolitan Opera heeft sinds 2006 wereldwijde roem vergaard met zijn biosproducties, maar ook het Royal Opera House uit Londen en het Gran Teatre del Liceu zijn aardig actief op dit gebied, evenals de Scala in Milaan en sinds kort dus de Bayreuther Festspiele. De trend lijkt door te zetten.

Sceptici vinden het wat vreemd. Opera hoor je toch echt live te ervaren in het theater, zeggen ze. En ja, dat is ook zo. Er gaat niets boven de ‘echte’ beleving van een machtig mooie zanger of een dramadruipend orkest.

Dat neemt niet weg dat een bioscoopuitzending niet ook goed kan zijn voor een genotvolle avond uit. Het is eveneens live en de geluidskwaliteit is in de regel uitstekend. Bovendien voegt het witte doek aan een uitvoering een filmeus element toe dat in het theater niet aanwezig is.

Plus, zo zeggen de promotors van het nieuwe ‘genre’: bioscoopuitzendingen kunnen nieuw publiek winnen. Dat is waarom Met-directeur Peter Gelb ooit met zijn Live in HD-serie begon.

Dat laatste moet echter niet overschat worden, zoals ook Gelb zelf erkent. Stap een keer bij CineMec of Pathé binnen en je zal er voornamelijk bestaand operapubliek aantreffen. Opera in de bios is geen zaligmakend middel in de zoektocht naar meer en jonger publiek, maar eenvoudigweg een extra kanaal waardoor mensen met de kunstvorm in aanraking kunnen komen.

Mijns inziens zit de echte winst van dit oprukkend fenomeen daarom in iets anders, namelijk in de enorme verrijking van het opera-aanbod. Dankzij de ontmoeting van opera en cinema heeft het aanbod van De Nederlandse Opera, de Nationale Reisopera, Opera Zuid en de kleine gezelschappen zich uitgebreid met producties uit New York, Londen, Barcelona en Milaan.

Zeker voor Nederland lijkt me dat een gegeven om je louter over te verheugen. Want laten we wel wezen: ons kikkerlandje heeft nu eenmaal niet de middelen om de top te contracteren. We hebben zeker niet te klagen, denk ik, en er komt best eens een ster voorbij. Maar soms is het toch best fijn om een Kaufmann, een Pape en een Poplavskaya op één avond samen te horen… Om maar wat namen te noemen die niet snel (meer) in één van onze theaters te zien zullen zijn.

Bovendien: met alle op hande zijnde bezuinigingen zal het Hollandse aanbod verder slinken. Dan zijn goed betaalbare biosopera’s dubbel welkom. Laten we daarom blij zijn met deze ontwikkeling en hopen dat het aanbod op wit doek de komende tijd verder zal uitdijen, zodat het, náást het ‘echte’ theaterbezoek, een fraaie aanvulling zal zijn voor de gulzige liefhebber.