Een mooie opera betekent niet automatisch een mooi verhaal. Wie vorige week Ariodante heeft gezien, zal dat snel beamen. Er zijn nogal wat opera’s op gedrochtelijke verhalen geschreven. Waarom ze dan nog steeds opgevoerd worden? Door de muziek. En de muziek alleen.

Wie een beetje thuis is in actiefilms van Hollywood-snit, kent het type scène vast wel. De held wordt tegen het einde van de film in een heroïsche strijd neergeschoten en lijkt vrijwel zeker dood te zijn. Maar nee, enkele minuten van ondragelijke spanning later blijkt zijn politiebadge de kogel gestopt te hebben. Hij leeft nog.

Zulke kunstgrepen kom je ook in het operarepertoire tegen. En wel in zo’n overvloed dat het zelfs een Hollywood-regisseur te gortig zou worden. Zeker omdat de ‘politiebadges’ ook nog eens een stuk minder gelikt toegepast worden dan in de filmwereld.

Het meest hilarische voorbeeld is wat mij betreft La Forza del Destino. Alvaro gooit in de eerste akte zijn pistool weg om zich over te geven, maar als het wapen op de grond valt, gaat het af en doodt de vader van Alvaro’s geliefde. Oeps…

De pas in bioscopen uitgezonden opera Ernani kan er ook wat van, met zijn tamelijk knullige dubbel-zelfmoord als ‘dramatische’ finale. Of neem Ariodante, dat vooral uitblinkt door het totale gebrek aan actie. Een vervelend trekje van Händel-libretto’s, dus Deidamia-gangers: bereid u voor…

Ook erg amusant zijn de opera’s die bij het naderen van een avondvullende lengte plotsklaps een happy end door hun strot krijgen geduwd. De hoofdpersoon blijkt tóch niet dood te zijn of de ‘bad guy’ komt zomaar tot inkeer (politiebadge?). Denk aan Die Entführung aus dem Serail, dat op een executie lijkt af te stevenen, maar 180 graden draait als Bassa Selim zich bedenkt dat vergeving ook best leuk is.

Hoe is het mogelijk dat zo veel ongeloofwaardige libretto’s toch zo’n grote bekendheid hebben vergaard dat ze nu – lang na de dood van hun makers – nog opgevoerd worden? Er is volgens mij maar één antwoord op die vraag: de muziek.

Het is de muziek die de emoties, dilemma’s en worstelingen uit het libretto vertaalt in een taal die ook vandaag de dag nog helder te verstaan is. Het is de muziek die de woorden van de personages kleurt in een tijdloze tint. Het is de muziek die volslagen dwaze verhalen toch de weg naar het hart laat vinden.

Ziedaar de enorme kracht van noten. En ziedaar wat vaak misgaat in ensceneringen. De regisseur probeert – geheel terecht – een mank verhaal op te leuken en enigszins acceptabel voor de dag te laten komen, maar vergeet daarbij het beste middel dat hem ter beschikking staat: de muziek.

La Forza del Destino, Ariodante en vele andere opera’s demonstreren de onverslaanbaarheid van muziek. Daarom: geef muziek het hoogste woord. Dat zal zich altijd lonen.