Regisseur David Alden is terug aan de Amstel. Hij en zijn team zetten bij De Nederlandse Opera een kleurrijke signatuur onder Deidamia, de Händel-opera die bijna niemand kent. Een werk dat het in deze versie verdient dat iedereen gaat kijken. Voor het geheel en voor de rijke details.

Het verhaal van Deidamia laat zich kort samenvatten. Zoals bij meer aan de Trojaanse oorlogen ontleende vertellingen gaat het om:‘A man’s gotta do what a man’s gotta do’. Die uitdrukking wordt tegenwoordig gebruikt om de onvermijdelijkheid van de dingen aan te geven. Waarom het moet, en van wie, wordt meestal niet vermeld.

Het stoere adagium vat het gegeven van Händels opera Deidamia (1741) aardig samen. In het libretto van Paolo Antonio Rolli moeten de mannen ten oorlog trekken tegen Troje. Ze moeten het van zichzelf, van het lot en omdat het door het orakel is voorspeld.

Achille heeft last van twee orakels. Het ene zegt dat hij onmisbaar is voor de Grieken om Troje te verslaan, het andere zegt dat die strijd zijn dood zal worden. Achille doet wat een man (soms) moet doen en tracht zijn lot te ontlopen. Hij verstopt zich, verkleed als vrouw, tussen de dochters van koning Licomede.

Zijn jurk vol ruches is een wanhopige poging ‘I am a lady, doing lady’s things’ uit te drukken, maar de baseballkleding eronder laten zijn ware aard zien. Een echte jongen die jongensdingen wil doen. Hij wordt door Ulisse sluw ontmaskerd als hij uit de cadeaus voor de dochters niet de fraaie stoffen, de linten of het brokaat kiest, maar de krijgsrusting die hem toeglimt.

Achille moet kiezen tussen zijn liefde voor Deidamia, één van de dochters van Licomede, en de noodzaak ten strijde te trekken tegen de Trojanen. Deidamia heeft geen andere keus dan van hem te houden, maar gaat het verliezen. Haar vriendin Nerea heeft het door als ze constateert dat helden zich in de liefde gedragen alsof het om oorlog gaat.

Regisseur Alden is geen zweverige Kunstartiest en geen artistieke ‘drama queen’, maar lijkt me een nogal nuchtere man, die duidelijk houdt van regie op elke vierkante centimeter van een productie. Met het team dat ook verantwoordelijk was voor Ercole Amante, enkele jaren geleden, haalde hij Deidamia door ‘de Aldenizer’. Sommige regievondsten, de kleding en het decor doen denken aan de Cavalli-opera.

Lichtontwerper Adam Silverman is ook weer van de partij. Zijn aanpak is interessant en smaakvol, maar ook nu weer blijkt zijn ongezonde belangstelling voor hard zijlicht.

In de voorstelling zit een complex travestie-element. De rol van Achille, een man die een vrouw speelt, wordt gezongen door een vrouw. Olga Pasichnyk is verbluffend goed in het goochelen met die gestaltes. Ze is een man die onhandig een vrouw speelt en doet dat, ook vocaal, heel overtuigend. Mimiek, een warme sopraanstem en een ondeugend koppie zijn de elementen die haar rol glans geven.

Sally Matthews en Veronica Cangemi spelen als Deidamia en haar vriendin Nerea rollen van vrouwen die flink wat jonger zijn dan zijzelf. Dat heeft als voordeel dat ze nog iets overhouden in hun spel, een extra laagje dat ze goed gebruiken, en dat drama toevoegt aan hun interpretatie.

Met name Matthews heeft een rol die fysiek zeer uitdagend is. Ze blijft daarin, ook met haar stem die gerijpt klinkt sinds ze in 2006 in hetzelfde thater Fiordiligi zong, de hele lange avond overeind. Deidamia is blond, bevallig, onschuldig maar kan ook uitpakken als ze Ulisse, die Achille van haar wegneemt, ‘spietato!’ (meedogenloze) toebijt. Vocaal gaat haar Händel soms de Mozart-kant op en dat geeft stevigheid aan haar geluid.

Cangemi haalt de achterste rijen moeiteloos, met haar sopraan en haar doorleefde performance. Met minder choreografie dan Deidamia kan ze zich concentreren op spel en zang. Haar geliefde Fenice krijgt iets meer vocale dan theatrale kwaliteit in de vertolking door Andrew Foster-Williams.

Het hardste brava bij het eindapplaus is voor Silvia Tro Santafé. De Spaanse mezzo is op alle fronten ijzersterk. Haar Ulisse knalt werkelijk de zaal in. Ze zingt prachtig en staat met grote kracht in haar rol.

Umberto Chiummo speelt een prima koning, maar hij heeft niet zo’n groot geluid en de pech dat Händel bepaald niet zijn mooiste noten voor die partij op papier zette.

In de orkestbak trekt Concerto Köln ten strijde. Dat voert oorlog tegen het vooroordeel dat Deidamia saai zou zijn, één van Händels mindere werken. Onder aanvoering van Ivor Bolton vindt het orkest een ideale balans tussen tempo en klankkleur. Mooie accenten in effecten als de jachthoorns en een constante alertheid in de muziek worden beloond met gejuich van het publiek.

Regisseur Alden graait onbegrensd in alle perioden en stijlen die hem bevallen en die hij kan gebruiken in zijn vertelling. De vondsten, van de Mies van der Rohe-fauteuils tot de sigaretten (voor de soldaten) en sigaren (voor hun commandanten), gaan in hoog tempo over het toneel.

Dat geldt helemaal voor de hoogstoriginele choreografie van Jonathan Lunn. Hij laat de solisten wonderlijke dansjes doen en zet naast dansers ook acrobaten in. De manier waarop Sally Matthews met één beweging een enorm decorstuk aan het rijden brengt, is een prachtige vondst. Lunn brengt Achille tot een kleine moonwalk en doet het Jan-Willem Schaafsma – die zijn DNO-debuut maakt – aan om tijgerend het podium te verlaten.

Mijn advies: ga naar de inleiding, kijk naar het verhaal op de speciale website, vermijd de trailers op Youtube, die veel weggeven van de voorstelling, en laat u verrassen door de kwaliteit van deze onbekende Händel-opera. De serie aan de Trojaanse oorlog gewijde producties bij De Nederlandse Opera krijgt met deze Deidamia een verrukkelijke finale.

Deidamia is tot en met 1 april nog zeven keer te zien in Het Muziektheater in Amsterdam. Zie voor meer informatie de website van De Nederlandse Opera.