Ze begon ooit als kindsterretje voor de Canadese radio. Inmiddels geeft Henny Diemer al zo’n drie decennia les aan het Utrechts Conservatorium. Met onverminderde drive. Een interview met een bezielde zangdocente. ,,Ik heb zelf veel dingen in mijn opleiding gemist die talenten niet mogen missen.”

Een paar weken geleden voerde Henny Diemer met haar zangstudio, Studio 32, een verkorte versie van Le nozze di Figaro op in het Utrechts Conservatorium. Diemer bewerkte niet alleen de partituur van Mozart en studeerde de muziek in met de jonge zangers, ze verzorgde ook de regie, ontwierp de decors en maakte de kostuums.

Het voorbeeld spreekt boekdelen: Diemer is geen doorsnee zangdocente. Ze zegt te druk te zijn ‘om de tel bij te houden’, maar ze geeft zeker al zo’n dertig jaar lang les aan het Utrechts Conservatorium en via haar eigen studio. Ze heeft daar met haar kennis en toewijding vele talenten klaargestoomd voor het echte werk. Talenten die regelmatig in de prijzen vallen.

Diemers liefde voor zang en muziek begon al vroeg. Toen ze tien jaar was, emigreerde ze met haar ouders naar Canada. Daar werd ze als ‘kindsterretje’ gevraagd om voor de radio te zingen.

Haar vader zag geen heil in een carrière als zangeres. Je kon er immers niks mee verdienen. Niettemin ging Diemer op haar zestiende naar het conservatorium in Toronto, op het moment dat Teresa Stratas daar net vertrok. Ze werkte bij een kapper om haar studie te bekostigen.

’s Zomers ging ze vaak naar Nederland voor lessen. Ze mocht gratis meevaren op de Holland-Amerikalijn, mits ze iedere dag op het schip optrad. ,,’s Morgens zong ik in de kerkdienst die de dag opende, ’s middags zong ik chansons en ’s avonds blues. Het was niet allemaal zo goed voor je stem, maar ik had er wel veel lol in.”

Tegen het einde van haar studie keerde Diemer permanent terug in Nederland, om in Amsterdam en Utrecht haar master aan het conservatorium te behalen. Tussen het zingen door glipte ze vaak de faculteit van Architectuur binnen, om ook daar een graantje van mee te pikken. En tegen die tijd had ze van haar moeder, een modeontwerpster, ook al het nodige over kostumering geleerd.

Gevlei

Nog voor Diemer haar master helemaal afgerond had, vroeg directeur Ton Hartsuiker haar om schoolmuziek te geven op het Utrechts Conservatorium. Al snel kwam daar ook het hoofdvak zang bij. Ze bleef nog wel zingen. Ze was sopraan in het Koor van De Nederlandse Opera en gaf vele optredens in binnen- en buitenland. Ook gaf ze masterclasses in tal van landen, waaronder de Verenigde Staten, Duitsland en Frankrijk.

Zo’n tien jaar geleden legde Diemer zich geheel toe op het lesgeven. ,,Lesgeven is zo ingewikkeld en ik voelde me zo verantwoordelijk, dat ik het gevoel kreeg dat ik het niet goed genoeg kon doen als ik bleef zingen”, vertelt ze.

Lesgeven is dan ook niet iets wat iedereen die gezongen heeft kan doen, meent de docente. ,,Ik heb me al tijdens mijn zangcarrière geïnformeerd hoe je een stem opbouwt. En ik heb hard gewerkt aan mijn repertoirekennis, want je moet weten wat je zangers op welk moment laat zingen.”

Dat laatste is fundamenteel volgens Diemer. Zeker tegenwoordig. ,,Er wordt heel erg aan jonge zangers getrokken. En die weten vaak zelf niet wat wel en niet kan. Er zijn vele voorbeelden van veelbelovende zangers waar je nu niets meer van hoort.”

Minimaal tien jaar moet je rekenen om er helemaal klaar voor te zijn, denkt Diemer. De managers, die zich nu al melden, kun je dus beter de deur wijzen. ,,Zeg dat ze over vijf jaar maar terug moeten komen. Je kunt je beter niet te veel door al het gevlei in de war laten brengen. Als je zo graag gefêteerd wil worden, wordt het later gevaarlijk.”

Tegelijkertijd moet je de juiste momenten om stappen te zetten ook niet aan je voorbij laten gaan. Diemer weet het uit eigen ervaring. ,,Ik heb twee zomers doorgebracht in Salzburg en Milaan, allemaal om mijn achterstand in te halen”, vertelt ze. ,,Je moet dingen leren op de tijd dat je er rijp voor bent. Later kost het je veel meer moeite.”

Te veel zangers

In dat opzicht is het treurig te moeten constateren dat er in Nederland voor jonge zangers bar weinig is wat ze nodig hebben, zo stelt Diemer. ,,We hadden in Utrecht een operaklas, maar die werd wegbezuinigd. Er zijn hele goede programma’s, zoals het Resident Artists Programme van de Reisopera, maar dat lijkt ook wegbezuinigd te worden. Net als de Opera Studio Nederland.”

Ondertussen worden er te veel zangers opgeleid, vindt Diemer. ,,We zouden minder conservatoria moeten hebben, strenger moeten zijn in de toelating en de zangers die echt talent hebben een veel betere opleiding geven. Er worden nu gewoon te veel zangers opgeleid, terwijl er geen geld is voor echte talenten.”

Deze ontwikkelingen waren voor Diemer twintig jaar geleden de aanleiding om haar eigen Studio 32 op te richten. Daar geeft ze talentvolle studenten extra les, in de vorm van bijvoorbeeld auditietrainingen, masterclasses en producties als Le nozze di Figaro.

,,In de tijd dat ik opgeleid werd, kreeg je niet veel hulp. Je docent stelde nooit voor om ergens tijdens een concert te zingen”, zegt ze. ,,Ik heb veel dingen gemist die talenten niet mogen missen.”

Het blijft Diemer motiveren om haar studio voort te zetten. Niet alleen om jonge zangers zo de broodnodige ondersteuning in hun stemontwikkeling te geven, maar om ze in alle opzichten voor te bereiden op het beroep. ,,Veel jonge zangers hebben bijvoorbeeld geen idee wat het kost om een kind op te voeden en carrière te maken.”

,,Het lijkt het mooiste vak van de wereld, maar het is niet alleen maar leuk”, vervolgt ze. ,,Daarom dwing ik het ook nooit af. Sommigen studeren af met enorme kansen en overal aanbiedingen, maar kiezen toch wat anders. En dat is goed. Het is hun geluk.”

Diemer heeft in elk geval nog lang geen genoeg van het lesgeven. ,,Ik vind het heel leuk om met jonge mensen te werken. Er komt vanzelf een moment dat ik zeg: het hoeft niet meer. Maar dat kan ik me nu nog niet voorstellen.”

Le nozze di Figaro wordt samen met ingekorte versies van Così fan tutte en Don Giovanni tijdens het Grachtenfestival aanstaande zomer opgevoerd. Zie ook de website van Studio 32.