Het is ‘anno verdiano’. Dat betekent in St. Gallen: een zeer geslaagde nieuwe productie van Rigoletto, met Paolo Gavanelli in de titelrol. Rosetta Cucchi toont aan dat intelligent regietheater ook zonder provocatie interessant kan zijn.

Filemeldingen op de weg. Op 15 september herhaalt zich in St. Gallen een Zwitserse, historische traditie: de ‘Alpabzug’. Genoeg van bergvakanties en natuurrijk vermaak, keert het vee weer terug in het dal.

De koeien weten het kennelijk ook: het operaseizoen is weer begonnen! De theaters openen de deuren. Het personeel staat nieuwe klussen te wachten, het operavolk oud genoegen. Welke groep mensen verheugt zich immers meer op de terugkeer van de herfst dan zij?

Het seizoen 2012/2013 stelt operahuizen voor een spannend dilemma: Verdi of Wagner, aan wie van de twee operamonsters wordt het jaar gewijd? Beide vieren in 2013 hun 200e geboortedag.

In St. Gallen is de keuze traditiegetrouw – en wellicht ook vanwege de techniek – op Verdi gevallen. En voor de eerste nieuwe productie, tevens de opening van het seizoen, heeft de directie gekozen voor de eerste titel uit de zogenoemde ’trilogia popolare’: Rigoletto. Voor de artistieke uitvoering heeft het huis een Italiaans trio binnengehaald: regisseur Rosetta Cucchi, decorontwerper Tiziano Santi en kostuumontwerper Claudia Pernigotti.

Bij hen verandert het hof van Mantua in een circustent. De hertog (Arthur Espiritu) is een despotische dompteur, die met zijn zweep beslist over leven en dood van allen. Hij houdt de dochter van Monterone als een dier gevangen in een kooi en verkracht en doodt haar in het bijzien van iedereen. Waarna Rigoletto emotieloos haar lijk wegsleept – een verschrikkelijk voorteken van wat hem en zijn dochter Gilda (Arianna Ballotta) te wachten staat.

‘La maledizione’, de vloek van een vader over een andere vader, wordt zo de tastbare kern van het verhaal, belichaamd door een telkens terugkerende verschijning van een wit geschminkt spookmeisje in Pierrot-tutu. Zo speelt ze samen met Gilda een spelletje met een bal, terwijl Gilda zit te dromen over de liefde, nog niet wetend dat dat spel haar het leven zal kosten.

De circusmetafoor en de bijkomende figuren tonen aan dat regietheater niet per se provocatie nodig heeft om te functioneren. De vele intelligente details doen veel meer en maken dit een zeer geslaagde, samenhangende enscenering. Eén die een stemfetisjist als ik ertoe brengt dankbaarder te zijn voor de inspanningen van regisseur Cucchi dan voor de niet zo onvergetelijke stemmen onder de muzikale leiding van Pietro Rizzo.

De maestro scheen zich aan een zekere oppervlakkigheid en onvolwassenheid in de vertolkingen van de jonge hoofdrolspelers niet zo te storen als ik. Met als uitzondering uiteraard de elegante, door zeer persoonlijke manieren gekenmerkte bariton van Paolo Gavanelli, die in St. Gallen zijn artistieke thuis heeft.

Andere Verdi-highlights die je dit seizoen naar St. Gallen kunnen trekken, zijn Un ballo in maschera, een concertante La forza del destino, een Atilla in de openlucht en een Requiem in de kathedraal van St. Gallen, tijdens het zomerfestival. Maar ook de première van (om bij koeien en alpen te blijven) La Wally in januari mag aanbelevenswaardig heten.

En wat doet ‘onze’ Simone Riksman? De jonge sopraan, die inmiddels vast lid van het huisensemble is, krijgt veel te doen. In februari zingt ze de titelrol in een nieuwe productie van Mozarts La finta giardiniera en ze zal wederom als Pamina te bewonderen zijn. Verder zingt ze Oscar in Un ballo in maschera, Echo in Ariadne auf Naxos en Annina in Strauss’ operette Eine Nacht in Venedig.

Zie voor meer informatie de website van het Theater St. Gallen.

Alessandro Anghinoni is correspondent van Place de l’Opera in Berlijn en Zürich. Hij is vertaler van beroep en schrijft regelmatig over opera.