Dirigent Stefan Soltesz sluit zijn Strauss-cyclus in het Aalto Theater in Essen af met dezelfde opera waar hij elf jaar geleden mee begon: Ariadne auf Naxos. De première op zaterdag 1 december was een groot succes.

Al met al omvatte de cyclus van Soltesz acht werken van Richard Strauss. Deze nieuwe productie van Ariadne was de meest traditionele, ook in de beleving van het premièrepubliek. Dit getuige het feit dat het regieteam na afloop net zo enthousiast werd onthaald als zangers en dirigent. Geen buitenissig concept dus, maar een zeer aantrekkelijke enscenering die mooi in de pas loopt met het libretto.

Uiteraard is de opera wel een beetje geactualiseerd door regisseur Michael Sturminger. Zerbinetta en haar ‘troupe’ worden ten tonele gevoerd als Madonna, omringd door een stel ‘tokkies’. De Primadonna ‘ontploft’ tijdens de proloog als ze deze heren op haar decor-eiland aantreft, omringd door fastfooddoosjes en -bekers.

Maar als het stuk echt begint, zijn het keurige mannen in kleurrijke kostuums die er samen met Zerbinetta een vrolijke boel van proberen te maken. Dat kost moeite, want de Komponist heeft een nogal treurig stuk afgeleverd. Hij is in alle staten als duidelijk wordt dat er naast de opera Ariadne een dansmaskerade zal worden opgevoerd en gaat door het lint als vervolgens ook nog eens blijkt dat beide stukken gelijktijdig zullen plaatsvinden, zonder dat er meer tijd gaat verstrijken want om precies negen uur is er een vuurwerk besteld.

Zerbinetta schiet onmiddellijk in haar rol van blonde fee, strooit wat met feromonen en windt de Komponist geheel om haar vinger. Het klassieke beeld van de beauty en de nerd. Dat werkt prima, zo goed zelfs dat de Komponist niet meer van haar weg is te slaan en soms gewoon van het toneel gestuurd moet worden.

De Musiklehrer scheurt de helft van de bladzijden uit de operapartituur. De toekijkende Tanzmeister doet ook een duit in het zakje: “Haal die aria’s van Bacchus maar weg, het is toch geen doen om de tenor al die tijd zulke hoge noten te laten zingen.” Enige zelfspot was Strauss niet vreemd, al zou je soms willen dat hij zijn tenoren net zo vriendelijk had behandeld als zijn sopranen. Het lijkt wel of hij een hekel aan hen had, zeker als je de partij van Bacchus als voorbeeld neemt.

De feitelijke opera Ariadne – met daartussendoor het optreden van Zerbinetta c.s. – speelt zich af rond een decorstuk met daarop een groot bed, geflankeerd door kandelaars. Een eiland met enig comfort dus.

Silvana Dussmann was goed op dreef als Ariadne. Niet groots, maar zonder meer toereikend. Haar optreden werd echter overschaduwd door Julia Bauer als Zerbinetta. Ten dele is dat natuurlijk het gevolg van het libretto, dat Zerbinetta een tijdje veel aandacht geeft. Bauer was echter acterend en zingend zozeer in haar element dat ik aanvankelijk van plan was dit stukje de aanhef ‘Zerbinetta auf Naxos’ te geven.

Ze was ronduit geweldig. Zo hoort een Zerbinetta te zijn. Met haar lenige stem gaat ze met speels gemak van laag naar duizelingwekkend hoog, onderwijl allerhande capriolen uithalend. Haar coloratuuraria ‘Großmächtige Prinzessin’ duurde meer dan tien minuten, maar bleef tot het einde toe boeiend.

Jeffrey Dowd, de tenor van dienst van het Aalto Theater, had het twijfelachtig genoegen zich door de rol van Bacchus te mogen worstelen. Dat ging net goed, of zo goed als dat het kon gaan. Ach, dat weet je eigenlijk al vooraf.

Andere rollen waren adequaat tot goed bezet. Mooi orkestwerk ook onder leiding van de onvermoeibare Soltesz. Zo jammer dat hij uit Essen vertrekt. Met Strauss (en Wagner) is hij echt in zijn element. Je krijgt Strauss zoals deze hoort te klinken. Soms koel en hard, dan meer romantisch en melancholisch; zijn opera’s staan vol met dat soort momenten. Wat die componist met een klarinet en een hoorn kan doen, het gaat je door merg en been. Denk in dit verband ook aan de hoornsolo in het slot van Capriccio.

Tijdens de voorstelling was de gehele achterwand van het toneel voorzien van een groot wit doek waarop verschillende kleuren werden geprojecteerd. De belichting volgde zodoende de handeling. En jawel, ‘Punkt neun Uhr’, samenvallend met het einde van de premièrevoorstelling (21.00 uur!) was daarop een groot vuurwerk te zien, compleet met bijpassend geluid, precies zoals de rijkste man in Wenen het besteld had. Leuk detail.

In maart staat een nieuwe Parsifal op het programma in Essen. De enige nog ontbrekende Wagner op Soltesz’ lijst in Essen. Alvast iets om naar uit te kijken.

Zie voor meer informatie de website van het Aalto Theater Essen.