Werkelijk alles is spiksplinternieuw bij de wereldpremière van De stilte van Saar. De maagdelijke trappen in het Dordtse Energiehuis, geurend naar vers gezaagd hout. Machine 3, het fonkelnieuwe podium waarmee Muziektheater Hollands Diep het voormalige ketelhuis een tweede leven geeft. En de opera zelf, die de Amerikaanse componiste Vanessa Lann schreef op een Nederlandstalig libretto van Erik-Ward Geerlings.

Voorafgaand aan de wereldpremière verzorgen de jongens en meisjes van ToBe een voorprogramma. Veelal met een akoestische gitaar onder de arm lopen de kersverse performers onwennig hun publiek tegemoet in hun knisperfrisse outfits. De jongens en meisjes weten de omgeving te betoveren met hun kwetsbare podiumpresentatie. De liedjes die ze zingen, zelf geschreven in een onopgesmukte muzikale taal, zijn geïnspireerd door de thematiek van het hoofdprogramma.

De Stilte van Saar is een modern ‘coming of age’-verhaal. Saar, een leuk en slim meisje, leidt een doorsnee leven samen met haar ouders en jongere broertje. Maar onder invloed van Facebook raakt ze verward over haar identiteit. Wat onderscheidt haar van de rest? Is ze wel authentiek genoeg? Wie of wat ben je eigenlijk, als je niet ‘bijzonder’ bent? Saar belandt in een catatone psychose. Terwijl ze bewegingloos op bed ligt, sijpelt via de vervormde zintuigen en dromen van het meisje een nieuwe werkelijkheid binnen.

Saars familieleden en het medisch personeel verschijnen in absurdistische scènes aan het bed, terwijl de muziek in afstandelijke klanken door de ruimte golft. De melodieën ontwikkelen zich niet, maar hakkelen van grondtoon naar willekeurige interval en weer terug. Het symboliseert misschien de onthechting van een jongvolwassene in een haar onbekende wereld, maar is het zingen van grote septiemen op een lukraak woord intussen niet wat verwassen in de hedendaagse muziek?

Jennifer Claire van der Hart, die met haar ijle sopraan goed gekozen is als pubermeisje, krijgt met moeite enige emotie in haar lijnen – terwijl emotie toch wel de kern van de puber uitmaakt.

Een leuke vondst van componiste Lann is het instrumentencorps. Op twee stellages, die uittorenen boven de vloer, zitten een onvolledig jazz- en rockcombo: een verwijzing naar lichter (jeugdiger?) muziek. Aan de zijkant van de vloer zit, helemaal alleen, de bespeelster van een speelgoedpiano, ook al zo’n klinkende hint. Het aandoenlijke getingel becommentarieert de absurde tableaus.

De absurditeit in kostuums en in de choreografie (die doen denken aan Quentin Tarantinos A clockwork orange, zoals trouwens ook de jankende elektrische gitaar) weerspiegelt het sprookjesachtige droomkarakter van Saars binnenwereld.

In de verse leegte in Saars binnenkant kan ze leren zichzelf te zijn en vindt ze een plek om te zijn. In tegenstelling tot veel ‘coming-of-age’-verhalen leert de protagonist dat nu eens niet door zich te verhouden tot de wereld, maar door zich af te wenden van de wereld. O ja, en door seks met een strontvlieg (fantastisch acteerwerk van bariton Arnout Lems).

Een modern sprookje dus, helemaal van deze tijd, zo individualistisch als maar kan. Maar waarom toch de schuld van een identiteitscrisis geven aan Facebook? Kritiek op moderne communicatiemiddelen is nogal gratuit. Van alle tijden ook. En, helaas, weinig interessant als dramatisch gegeven.

De Stilte van Saar van Lann en Geerlings biedt een visie vol cultuurpessimisme op de eeuwenoude maar steeds in wisselende gedaantes voorkomende overgangsrite van puber naar volwassene. Daarmee duidelijk een visie van de volwassene die die rite al te lang achter zich heeft. Dan liever de visie van de jongens en meisjes van ToBe, die in het voorprogramma, hoe melodramatisch ook, zingen van ‘Lost in all this space, but it’s not for me, it’s not for me…’

De Stilte van Saar is nog tot en met 10 maart te zien. Zie voor meer informatie de website van Muziektheater Hollands Diep.