Een dag na de opening van het nieuwe Robeco SummerNights-seizoen in het Concertgebouw was het meteen raak met Wagner. Een korte versie van Der Ring des Nibelungen kreeg bij het Radio Filharmonisch Orkest een wervelende uitvoering, zonder een spoortje zomerloomheid.

In de programmering van de Robeco SummerNights – die ervoor zorgt dat het ook in juli en augustus geen avond stil is in het Amsterdamse Concertgebouw – zit een aardige hoeveelheid opera en klassiek vocaal. Natuurlijk ook Wagner, want die is het hele jaar érg jarig. Zijn muziek zal nog enkele malen klinken deze zomer.

In het eerste klassieke programma van de zomerserie stond voor de pauze Brahms geprogrammeerd. Liza Ferschtman liet haar viool zingen, samen met cellist Nicolas Altstaedt in een dubbelconcert. Daarna volgde de ‘Ring-medley’ van Henk de Vlieger.

De Vlieger is percussionist, maar ook componist/arrangeur. Hij maakte van enkele Wagner-opera’s arrangementen en schreef in 1991 in opdracht van het Radio Filharmonisch Orkest de korte Ring-versie. Het is een montage van thema’s en motieven uit de zestienurige Ring des Nibelungen, die klinkt als een symfonisch gedicht. Helemaal instrumentaal en in een wat bescheidener bezetting dan Wagner voorschreef. ‘Slechts’ twee harpen staan in de partituur van De Vlieger, waar Wagner er voor bijvoorbeeld Die Walküre zes in de bak wilde.

Het orkest opende vol spanning met het Vorspiel uit Das Rheingold, waarna vrij snel duidelijk werd wat die negen mensen op de podiumtribune van de Grote Zaal deden. Bij de muziek van de scènes in Nibelheim zorgden zij voor een betrekkelijk oorverdovend extra effect met stalen buizen. Het was één van de momenten dat het orkest bulderde en de zaal figuurlijk in vlammen zette.

Aan het arrangement van deze Ring was goed te horen hoe de symfonicus in Wagner meer de overhand kreeg bij het componeren aan zijn Ring-cyclus. De arrangeur deelt met Wagner hoorbaar de liefde voor de koperblazers. Muzikaal en dramatisch hoogtepunt was de solo van één van de hoornisten van het orkest. Als een ‘last post’ op 4 mei was de hoorniste te horen in het Siegfried-motief. Ze oogstte terecht een ovatie bij het applaus.

Tegen het einde van het dikke uur Ring buitelden de thema’s over elkaar en bleek de arrangeur de neiging van Wagner overgenomen te hebben. De ene finale na de andere klonk in een cascade van de grote thema’s uit de Ring, tot een slotcrescendo de muziek uit Götterdämmerung liet wegsterven.

Het Radio Filharmonisch Orkest speelde energiek en had in Mark Wigglesworth een leider die messcherp door de partituur ging en de accenten in het koper en zeker ook de pauken trefzeker en zorgvuldig legde. Het stuk van De Vlieger geeft een orkest alle kansen voor dynamiek en die pakte het orkest hoorbaar met graagte aan.

Wagners Ring in dik een uur. Handig. En toch. Hoe vaardig de thema’s en leitmotieven ook tot een geheel geweven zijn, hoe geraffineerd het geheel ook in elkaar steekt, voor niet meer dan vijftien uur extra luistertijd heb je ‘the real thing’. En dan is mijn keuze snel gemaakt.

The Ring, an Orchestral Adventure is op Spotify te vinden in een uitvoering door het Royal Scottish National Orchestra onder leiding van Neeme Järvi.

Het volgende concert in de Robeco SummerNights is helemaal gewijd aan opera. Op 1 juli om 19.30 uur brengt Opera Zuid de concertante versie van Tosca van Puccini. Zie voor meer informatie de website van het Concertgebouw.