Elektra van Richard Strauss is één van de heftigste opera’s ooit geschreven. Maar niet bij Opera Spanga. Al de intensiteit en diepgang die Strauss in zijn opera legde, is in de nieuwe productie van het Friese gezelschap afwezig. En de plaatsvervangende humor kan niet bekoren.

Spanga is een klein dorpje, omringd door Friese weilanden. Een prachtige locatie voor een zomerse opera-avond. Je rijdt er over rustige wegen en tussen verlaten grasvlakten naartoe, drinkt in het gezellige weiland je wijntje en treedt dan de grote tent binnen om van een opera te genieten. Sfeer, dat kan Spanga niet ontzegd worden.

Maar waarom heeft artistiek leidster en regisseur Corina van Eijk nu uitgerekend Elektra uitverkoren om deze jaargang te vullen? Een opera die eigenlijk niet zonder megaorkest kan en enorm veel vraagt van de solisten? Een opera waar menig dirigent voor slikt en menig sopraan voor terugdeinst?

Ik weet het niet. In elk geval kwam het stuk niet uit de verf tijdens de première gisteravond (15/8). De heftigheid, de intense dramatiek, de enorme kracht van bijna dierlijke gevoelens: het was geen moment te ervaren.

De jonge Francis van Broekhuizen waagde zich aan de rol van de wraaklustige Elektra, die niets anders wil dan de dood van haar moeder, omdat die haar vader heeft afgeslacht. De sopraan zong dapper door haar partij heen en wist de juiste, agressieve intonatie te vinden. Enkele hoge noten slingerde ze overtuigend de tribune op, maar over het algemeen ontbrak het haar aan de oerkracht die haar stem had moeten hebben.

Storender was dat ze met haar acteerspel geen diepte gaf aan haar karakter. Door de soms ronduit komische handelingen die ze moest uitvoeren, werd ze nooit het psychische wrak dat ze eigenlijk zou moeten zijn. Het publiek zou moeten slikken bij het zien van zoveel menselijke wroeging, maar het enige dat het deed, was af en toe grinniken.

Met dat gebrek aan karakter had haar moeder Klytemnestra (Klara Uleman) ook te kampen, maar dan in het kwadraat. Ze stak een peukie op, dronk aan de lopende band cocktails en acteerde alsof ze rechtstreeks uit een operette was komen lopen. Sorry, maar moest dat één van de meest harteloze, gruwelijke operakarakters voorstellen?

Maaike Widdershoven zat iets beter in haar rol als Elektra’s zus Chrysothemis, die droomt van een beter leven, van een man en kinderen. Maar zij miste, net als Uleman, kracht in haar stem. Bij Uleman leidde dat tot verwrongen lage noten, bij Widdershoven bleef alles tamelijk liefelijk.

Ook het orkest onder leiding van David Levi miste body. De bezetting was gereduceerd tot minder dan de helft van wat Strauss voorschrijft, en dat was te horen. Heel soms spetterde het in de orkestbak, met name door de koperblazers, maar doorgaans was de muziek te solistisch, te bescheiden.

De muzikale gebreken waren echter het ergste nog niet. Het waren die rare komische invloeden die alles verpestten. Zelfs de dramatische hoogtepunten werden ontkracht door de luchtige enscenering. De moord op moeder Klytemnestra bijvoorbeeld was een lachertje, in plaats van een kippenvelmoment.

Afijn, het zal de bedoeling van Van Eijk ook niet zijn geweest om Elektra naar de voorschriften van Strauss uit te voeren. Maar wat dan wél haar bedoeling was, bleef in het ongewisse.

Het léék alsof ze er een soort komedie van wilde maken, maar het zou ook heel goed kunnen dat het publiek veel handelingen aanzag voor iets grappigs omdat het geen flauw benul had van wat er gezongen werd. Zoals gebruikelijk werkte Van Eijk zonder boventiteling, waardoor nogal wat mensen (duidelijk merkbaar) in het duister tastten over de verhaallijn. Onbegrijpelijk waarom er niet gewoon een fatsoenlijke vertaling werd gegeven.

Hoewel, misschien was het in dit geval maar beter ook. Als er een boventiteling was geweest, was pas echt opgevallen hoe misplaatst de luchtige regie van Van Eijk was. Elektra is geen stuk waar je om lacht. Noch het verhaal, noch het libretto biedt daar aanleiding toe. Of je moet er een consequent doorgevoerde parodie van maken, maar zo ver ging Van Eijk dan ook weer niet. Het bleef dus onduidelijk welke kant deze Elektra nu eigenlijk op wilde.

Maar het publiek vond het allemaal prachtig, getuige het enthousiaste applaus. Dus: zou Elektra voor u net zo goed één of andere groothandel in elektronica kunnen zijn, ga dan vooral naar Spanga, drink er je wijntje, geniet van de voorstelling en bewonder met name de ondergaande zon in de pauze. Weet u echter wie Elektra is en koestert u daardoor bepaalde verwachtingen, bespaar u dan de moeite en blijf lekker thuis.

Elektra is tot en met 26 augustus nog vijf keer te zien. Voor meer informatie: www.operaspanga.nl.

VOLG PLACE DE L’OPERA OP TWITTER.COM/PLACEDELOPERA