Het duurde even voordat ze haar draai vond, maar eenmaal aangekomen bij Richard Strauss en Gustav Mahler kreeg alt Birgit Remmert het publiek in het Muziekgebouw aan ’t IJ vrijdagavond  in haar greep. En toonde ze dat ze thuishoort in een Serie Grote Zangers.

Je vergeet weleens dat zelfs de grootste musici zenuwachtig kunnen zijn. Het overkomt de Duitse mezzosopraan Birgit Remmert, als ze haar recital in het Muziekgebouw aan ’t IJ begint met ‘An die Musik’ van Franz Schubert. Het blauwe gewaad, dat uit mystieker tijden lijkt te zijn overgewaaid, verhult maar nauwelijks de lichte trilling in haar knieën en buik.

Het is ook wat. Ga maar eens op een uiterst kaal podium staan met je kwetsbaarste zelf, terwijl honderden ogen je van top tot teen beluisteren. Met als rugdekking slechts de bocht van een vleugel. Vooral voor zangers die in het operavak een thuis hebben gevonden is een liedrecital geen sinecure – acteren geeft hun zingen leven.

Dit geeft ook eigenlijk meteen aan waar de kracht ligt van deze fenomenale mezzo, met haar weergaloze laagte. Ze kan spelen, ze kan vertellen! In een lied als ‘An die Musik’, waar een concept (‘de muziek’) bezongen wordt, is ze dan ook niet echt op haar gemak. Haar adem staat stil en haar toonkeus is verre van ideaal.

Remmerts pianist Stefan Irmer veert zelf ook meer op bij verhalende, beweeglijke pianopartijen. De zangeres moet daardoor bijvoorbeeld in het verstilde ‘Der Tod und das Mädchen’ van Schubert de eerder genoemde rugdekking ontberen.

Maar geef Remmert eens Schuberts ‘Gretchen am Spinrade’ en zie, haar ogen twinkelen en haar stem twinkelt als vanzelf mee. Je ziet haar voor je, dat prille meisje met levensgroot liefdesverdriet (terwijl Frau Remmert in het wild toch meer oogt als een struise Duitse). Jammer dat Remmert de avond niet begon aan het spinnewiel.

Zelf was ik vooraf erg benieuwd naar Remmerts stijlkeuzes bij de componisten op het programma. Zou ze verschillen aanbrengen tussen de liederen van Schubert en die van Johannes Brahms? Tussen Richard Strauss en Gustav Mahler? En wat zou ze maken van de ‘Lieder vom Tod’ (2007) van de hedendaagse componist Stefan Heucke?

Helaas, echte stijlverschillen heb ik niet gehoord. Wel een rijke Duitse traditie. De taal – haar moedertaal – helpt haar daarbij. Zo hoor je achter Remmert landgenoten Schubert, Brahms, Mahler, Strauss en Heucke oprijzen. Ook een soort rugdekking? Met elke componist krijgt de zangeres meer overredingskracht.

Wellicht komt dat ook door haar type. Remmert bloeit uiteindelijk het meest op in de liederen uit de jaren 1880-1900. Mahler en Strauss, dus. Was in die jaren misschien juist dit type vrouw – lichaamsbouw, stem, uitstraling – populair bij deze Duitse componisten? Haar thuiskomst in deze liederen blijft in de zaal niet onopgemerkt.

‘Ich liebe dich’, het lied van Richard Strauss uit 1897, is bij Remmert niet zomaar een liefdesverklaring. Je hart slaat een slag over bij ‘In Armut und Schande’; deze vier woordjes onthullen een complete wereld van liefde, pijn, schaamte, en nog meer liefde en overgave.

Hoewel de zaal heus instemmende geluiden laat horen bij ‘Dorfabend’ van Heucke, met de Schubertiaans parelende pianopartij (waarna Remmert zelf de spanning breekt met zucht van opluchting?), komt de echte verstilling pas bij haar ‘Ich ging mit Lust durch einen grünen Wald’ van Gustav Mahler. Het is dan ook Mahler, die ik Birgit Remmert het meeste toevertrouw.

Het volgende en laatste concert van de Serie Grote Zangers is op woensdag 28 mei. Dan geeft sopraan Véronique Gens samen met pianiste Susan Manoff een recital. Zie voor meer informatie de website van het Muziekgebouw aan ’t IJ.