Georgina von Benza. Tot voor kort kende ik haar in het geheel niet. Een pakketje uit Boedapest met maar liefst drie solo-cd’s en een Tosca bracht daar verandering in. Bij wijze van ‘Von Benza-marathon’ luisterde ik het hele zwikkie op een avond achter elkaar. En ’t moet gezegd worden: ze is aangenaam gezelschap.

Het was een Duitse collega die me attendeerde op de sopraan Georgina von Benza. ‘Een charmante dame’, wist hij me te vertellen. En ze had pas een Tosca-dvd uitgebracht, die de moeite waard zou zijn.

Enig speurwerk leert dat Von Benza Hongaars is, al is ze geboren in wat nu Oekraïne is. Ze studeerde in Ungvar, Kiev en Boedapest. Ze begon haar carrière in Duitsland en trok na het winnen van de nodige prijzen heel de wereld rond: ze zag veel van de wereld, maar de wereld zag blijkbaar niet zoveel van haar, want een beroemde naam is Von Benza niet. Ik bedoel: ze heeft nog niet eens een eigen Wikipedia-pagina… Toch wel een graadmeter vandaag de dag.

Dat gebrek aan aandacht was merkbaar toen ik een verzoekje bij haar neerlegde voor de Tosca-dvd. Ze stuurde me niet alleen de dvd toe, maar stopte er direct ook maar haar drie soloalbums bij. De componisten die ze daarop zingt: Verdi, Strauss en Puccini.

Alle uitgaven blijken op de markt te zijn gebracht door Tade International, een enigszins obscuur klinkend labeltje. Na een blik op hun website blijkt dat de albums van Von Benza de volledige catalogus van het label vormen. Tjoh…

Dan blijkt ook nog eens dat de dirigent op de drie solo-cd’s telkens dezelfde is: Marco de Prosperis. Er groeit enig wantrouwen. Is hier een of ander kliekje aan het werk om een middelmatige sopraan in de markt te zetten?

Het zijn louter vooroordelen, blijkt al snel.

Verdi

Haar eerste album – zonder poespas ‘Verdi Arias’ getiteld – ziet eruit alsof Von Benza een ervaren ster is. Kapsones? Nee, geenszins. De cd uit 2003 is verrassend goed.

Von Benza zingt aria’s uit Il Trovatore, Nabucco, Aida, La Forza del Destino, Un Ballo in Maschera, Otello, Don Carlo en La Traviata. Een flink dramatisch repertoire, maar dat maakt de selectie wel samenhangend.

Al snel wordt duidelijk dat Von Benza een complete zangeres is. Alles zit er wel zo’n beetje op. Ze heeft body in de laagte, al is haar klank daar niet zo mooi, en ze beschikt over flink wat hoogte. Wat zeg ik: in de hoogte is ze werkelijk verbluffend. Zeker als ze met pianissimo haar noten aanzet, gaan er de nodige snaren in je binnenste trillen.

Von Benza wordt wel een ‘soprano lirico-spinto’ genoemd, en dat is niets te veel gezegd. Als ze zachtjes zingt, is ze erg lyrisch, als ze meer loskomt, gaan haar volheid en kracht meeklinken. Dat maakt haar wat minder geschikt voor de rol van Violetta uit La Traviata (haar coloraturen missen daar ook vaart), maar de andere Verdi-rollen vertolkt ze met verve.

Ze vertelt in iedere aria echt een verhaal, en blijft zo het volle uur boeien. Dat het Slovak Radio Symphony Orchestra prima speelt onder leiding van Marco de Prosperis speelt daarbij ook mee. Je zou kunnen zeggen: een prima start van de marathon.

Strauss

Gezuiverd van alle vooroordelen kan de avond vervolgd worden met ‘Richard Strauss. Hymne an die Liebe’, een cd uit 2004. Het is een interessant album, met de ‘Vier Letzte Lieder’ en enkele losse liederen van Strauss, aangevuld met het orkeststuk Don Juan.

De cd is net als het Verdi-album sterk in eenzelfde stijl gedompeld. In dit geval een stijl met een wat zwaardere lyriek, romantisch en dromend. Daar is Von Benza’s stem geknipt voor. Ze mengt prachtig met het (wederom goed spelende) orkest en levert een paar tedere juweeltjes af.

Mijn waardering voor de zangeres begint te groeien. Dit is zeker weten een cd die je op een regenachtige avond op zou kunnen zetten, terwijl je met een glas cognac bij het haardvuur zit en zachtjes snottert om je melancholische gedachten. Goed gezelschap, die Von Benza.

Puccini

Het is wel de vraag of de toch wat dikke stem van de sopraan ook geschikt is voor de kwetsbare, ziekige vrouwtjes van Puccini die in cd nummer drie opgevoerd worden. Maar ze brengt het er heel bekoorlijk vanaf op dat album, in 2008 uitgegeven.

Ze is niet voldoende ‘lirico’ om echt een overtuigende klank te produceren als bijvoorbeeld Mimi (een ‘madame fragile’ volgens het boekje bij de cd). Bij dramatischer rollen als Tosca en Turandot is ze meer thuis.

Maar je moet je ook niet blindstaren op dat gespinto en gelirico. Want feit is dat Von Benza fantastisch zingt, heel beheerst en doordacht fraseert (achter iedere zin zit een gedachte) en maar blijft strooien met glinsterende hoge noten.

Ik geloof dat ik zelfs een beetje verliefd word op die hoge noten. Alsof het zachte, rijkgevulde bonbons zijn, waar je maar geen genoeg van kunt krijgen.

Een absoluut hoogtepunt is het fragment ‘Il sogno di Doretta’ uit La Rondine. Het orkest (weer het Slovak Radio Symphony Orchestra) is daar levendig en zeer gevoelig en de zang van Von Benza is het meest stralend van alles wat ze de afgelopen drie uur liet horen. Diepe zucht.

Tosca

Het Puccini-avontuur geeft moed om na drie uur Von Benza ook nog te beginnen aan het hoofdgerecht (dat hopelijk tevens een lekker toetje zal zijn): de live opname van Tosca in het operahuis van Boedapest, op 27 september 2007, waar zij de hoofdrol zingt.

Na al het moois op cd – waarbij je zelf plaatjes kunt schilderen – werkt de dvd enigszins ontnuchterend. De productie van Viktor Nagy is erg traditioneel. Dat op zich hoeft niet erg te zijn, maar er mist overtuiging in de regie en het acteerwerk – en dan is het een vrij levenloze bedoening.

De stemmen zijn wel goed. István Kovácsházi is een tikje nasaal als Cavaradossi, maar zingt verder gemakkelijk zijn rol. Anatolij Fokanov is veel te clean als Scarpia, maar zingt ook goed. En het orkest onder leiding van János Kovács mag er zeker wezen.

Von Benza begint naar mijn idee te heftig in de eerste akte, een beetje overdreven. Haar zang is ook minder gepolijst dan op de cd’s (daar zal het gebrek aan digitale verfraaiing wel debet aan zijn).

Vanaf de tweede akte brengt ze echter heel wat meer diepgang in haar karakter aan. De heftigheid in haar stem valt helemaal op z’n plek, haar aria ‘Vissi d’arte’ is schitterend – met adembenemende pianissimo’s – en haar acteren groeit.

Von Benza sluit de ruim vijf uur durende luistersessie spectaculair af door van de Engelenburcht te springen als ze ziet dat haar geliefde Cavaradossi dood is. Een mooie afsluiter van wat in hoofdzaak een avond vol hoogdramatisch repertoire was.

Een afsluiter die ook vraagt om een verdict. Dat mag wat mij betreft voluit positief luiden. De Tosca is het minst interessant voor de Nederlandse consument – ook omdat er geen ondertitels beschikbaar zijn – maar de drie cd’s zijn zeker het kopen waard.

Von Benza heeft geen revolutionaire stem en doet geen baanbrekende dingen met haar repertoire, maar ze zingt uitstekend, met veel inlevingsvermogen in haar rollen en klanken waar je intens van kunt genieten.

De cd’s en dvd van Georgina von Benza zijn rechstreeks te koop bij het label, zie tadecdinternational.com. De cd’s kosten slechts 10 euro, de dvd 15 euro.