Lorin Maazel is zondag 13 juli op 84-jarig leeftijd overleden. De dirigent was thuis in Virginia, waar hij druk bezig was met de repetities en voorbereidingen voor zijn eigen muziekfestival, het Castleton Festival. Maazel was tijdens zijn loopbaan onder meer werkzaam bij de Deutsche Oper in Berlijn en de Wiener Staatsoper.

Als het programma van het festival dat Maazel op zijn landgoed in Virginia sinds 2009 organiseerde de laatste dagen volgens plan is verlopen, waren Madama Butterfly en Don Giovanni de laatste werken die de dirigent leidde. Dat betekende het einde van een zeer lange loopbaan, die hij als 8-jarige begon.

Al heel jong toerde Maazel als dirigent van grote orkesten door Amerika. Toen hij net 11 jaar was, werd hij door Toscanini uitgenodigd om de veertigste symfonie van Mozart te dirigeren bij het NBC-Orchestra.

Het dirigeren leerde de in Parijs geboren Amerikaan van Vladimir Bakaleinikof, de directeur van het Bolshoi Theater in Moskou, die in de VS zomercursussen gaf. Na zijn periode als dirigent-wonderkind nam hij de viool weer op en plande een wiskundestudie op Harvard. Vanaf 1948 was hij zowel assistent-dirigent van het Pittsburgh Symphony Orchestra als violist bij datzelfde orkest.

Onderzoek naar Italiaanse barokmuziek en een studie aan het Santa Cecilia-conservatorium brachten Maazel naar Italië. Een invalbeurt voor de Italiaans omroep leidde tot de uitnodiging voor meer optredens als dirigent. Maazel blufte dat hij het gevraagde repertoire kende en werkte dag en nacht om zijn partituurkennis op peil te brengen.

Hij vertrok na een jaar weer naar Amerika, maar bleef in Europa actief. Eén van zijn engagementen was bij het Radio Filharmonisch Orkest in Hilversum, halverwege de jaren vijftig.

De jaren zestig begonnen voor Maazel in Bayreuth, waar hij de eerste Amerikaan op de bok van het Festspielhaus was. Hij dirigeerde er een complete Ring-cyclus. Van 1965 tot 1971 was hij verder chef-dirigent van de Deutsche Oper en vanaf 1982 leidde hij twee jaar lang de Wiener Staatsoper.

In de periode dat Maazel als opvolger van Georg Szell het Cleveland Orchestra leidde, maakte hij een beroemde opname van de opera Porgy and Bess van Gershwin. Aan die opname werkten onder anderen Willard White en Barbara Hendricks mee.

Niet alleen als dirigent was Maazel actief, hij componeerde ook. Zijn opera 1984, gebaseerd op het boek van Orwell, ging in mei 2005 in Londen in wereldpremière, met Simon Keenlyside in de hoofdrol. In 2011 dirigeerde Maazel de opera opnieuw, in Valencia.

Voor komend jaar stond nog een Aida in de Scala van Milaan op het programma. Maar de dirigent, die als wonderkind begon en gezien zijn leeftijd als ‘wonderbejaarde’ eindigde, zal dat niet meer kunnen doen. Hij stierf aan een longontsteking tijdens zijn eigen festival, vol uitvoeringen van jonge talenten, die hem zeer dierbaar waren.

Maazel opende zijn festival twee weken geleden en verwoordde toen wat hem dreef in het werken met de jonge musici en zangers: “Working with the young orchestra and singers is more than a labor of love – a labor of joy.”

Lorin Maazel maakte in 1990 een korte versie van de Ring des Nibelungen van Wagner. Niet om die te vervangen, maar als introductie, zo zei de maestro over zijn ruim een uur durende samenvatting. Hij kwam er in 2006 mee naar het Amsterdamse Concertgebouw. Hieronder dirigeert hij zijn werk bij het Japanse NHK-Orchestra: