Davis geeft Vier letzte Lieder diepe betekenis
Het Concertgebouw had vrijdag 22 augustus het Melbourne Symphony Orchestra (MSO) te gast. Het Australische orkest, onder leiding van Sir Andrew Davis, pakte het publiek in met de Symphonie fanstastique van Berlioz en van Richard Strauss Don Juan en de Vier letzte lieder, gezongen door sopraan Erin Wall.
De Grote zaal zat niet vol tijdens deze Robeco SummerNight en het publiek bestond, gezien de verschillende talen, de truien en de Nikes, uit veelal toeristen.
Richard Strauss (1864-1949) componeerde het symfonische gedicht Don Juan op 24-jarige leeftijd. Het is een kleurrijk, levendig en filmisch muzikaal verhaal, waaruit je kunt opmaken hoe Don Juan met zijn verleidingskunsten en erotische avonturen te werk gaat. Al na vijf minuten was duidelijk dat het Australische orkest het publiek veroverde met temperamentvol en solide spel. Treffend klonk de hobosolo aan het begin en fraai werd de spanning opgebouwd naar het verstilde einde.
Vlak voor zijn dood schreef Strauss zijn Vier letzte lieder. Dit werk voor orkest en sopraan is zeer geliefd bij het grote publiek. Het zijn vier symfonische gedichten over de dood, op teksten van Hermann Hesse en Joseph von Eichendorf. De stijl is laatromantisch; soms onvoorspelbaar van opbouw, met markante solopartijen van diverse instrumenten. Het stuk ademt de sfeer van kalmte en acceptatie van het naderend einde.
Sopraan Erin Wall liep zichtbaar gespannen de lange Concertgebouw-trap af naar beneden. Ze had last van ‘hoe kom ik met mijn jurk veilig naar beneden’. Voordat ze ging zingen, nam dirigent Davis het woord. In het Nederlands en Engels vertelde hij dat de Vier letzte lieder opgedragen werden aan de slachtoffers van de vliegramp met de MH17 in Oekraïne. Bijzonder. Het gaf ogenblikkelijk een diepere betekenis aan deze symfonische liederen.
In de eerste liederen, ‘Frühling’ en ‘September’, was niet goed hoorbaar hoe Walls stem klonk. Het orkest speelde te hard; er was geen goede balans. Pas in het prachtige lied ‘Beim Schlafengehen’ ontdekte je haar stevige uitspraak en coloratuur. Een passage als ‘Will in reien Flügen schweben’ zong ze met gepaste emotie en nadruk. Mooi. Subliem was het begin van ‘Im Abendrot’, dat bijna sacraal eindigde, met een lang pauze na de slotnoot.
De Symphonie fantastique van Hector Berlioz (1803-1869) is een symfonie voor grote bezetting, met als leidmotief de obsessieve liefde van Berlioz voor een actrice. De protagonist ontwaart haar overal in zijn verbeelding: in zijn dromen, op een dansfeest, op het platteland en zelfs op weg naar de dood.
In deze vijf delen speelde het MSO vol overgave. In het eerste deel schitterden de strijkers (bassen en celli) met donker dreigende tonen. De danspassages in het daaropvolgende deel waren weliswaar voelbaar, maar misten net de benodigde schwung. Juist te veel pit was in het één na laatste deel te beluisteren, toen de trombones de marstonen wel heel grof bliezen. En al werd deze ‘Fantastique’ overwegend glashelder gespeeld, het verzadigde op een gegeven moment de oren.
Als toegift speelde het MSO een modern, speels en barokachtig werk van de Engelse componist Percy Grainger (1882- 1961), met de titel Handel in the Strand. Een huppelend vrolijk einde.
Zie voor meer informatie over de Robeco SummerNights de website van het Concertgebouw.
De auteur
8Reacties
Kom je helemaal uit Australië en dan speel je zo’n programma… Waarom stond er bijvoorbeeld niets van vooraanstaand hedendaags Australisch componist Brett Dean op het programma? (Wel in de Proms 2014, maar dan door het BBC Symph. Orch.) Al dat heen en weer gevlieg van orkesten heeft geen enkele waarde meer…
Ik ga zelf steeds minder naar een symfonische concert, een abonnement op een orkest- operaserie is al sowieso niet meer aan de orde, kaarten zijn altijd wel te krijgen en dan vaak met fikse korting. Ik heb het orkest van Melbourne op de BBC radio gehoord, en ach het klonk niet slecht. Ik snap ook werkelijk niet dat zo’n orkest helemaal van Down Under komt om de Symph Fantastique te spelen, alsof het daarmee een visitekaartje wil afgeven?? Een visitekaartje geef je m.i. af door je te onderscheiden van de saaie middenmoot, met speelt nu op safe. Australie zal toch meer talentvolle componisten hebben (dan Brett Dean alleen) hoop ik? Onlangs is de australische componist Peter Sculthorpe op 85 jarige leeftijd overleden, ik ken zijn muziek niet, maar uit de berichtgevingen lees ik dat het een belangrijk componist was, o.a. dit: he “stopped [Australian composition] from being a pale reflection of what was going on in Europe.” Waarom speelt zo’n orkest niet, als hommage ook, ipv het concert gemakzuchtig op te dragen aan de slachtoffers van de vliegramp (met alle respect natuurlijk), Marche au supplice…sja..met een beetje fantasie…
correctie: Waarom speelt zo’n orkest niet iets van deze componist (Peter Sculthorpe), als hommage (en dan geen stukkie van een minuut als toegift), ipv het concert gemakzuchtig op te dragen aan de slachtoffers van de vliegramp (met alle respect natuurlijk), de Marche au Supplice…sja…met een beetje fantasie
Australian Prime Minister Tony Abbott led the tributes to Sculthorpe, calling him a “musical giant”.
De Doelen had het afgelopen seizoen een Red Sofa serie om werken van Brett Dean geprogrammeerd! (Hoewel het concert waaraan Brett Dean zelf ook zou meewerken (altviolist) helaas jammerlijk geannuleerd moest worden).
De Prime Minster erkent de waarde van Sculthorpe, hoofd programmering van de Doelen Neil Wallace maakt een serie om de inspirerende componist Dean, maar het orkest uit Melbourne heeft Davis als dirigent en die denkt dat we zitten te wachten op hun klank van de oude Europese “Bewezen Kwaliteit” . Gelukkig zijn er veel toeristen in Amsterdam.
Veel toeristen, maar ook weer niet voldoende om een zaal te vullen..weten we gelijk hoe het gesteld is met de interesse van de Aussie in klassieke muziek:-)
Dit werk van Sculthorpe zou echt een visitekaartje voor het orkest van Melbourne zijn geweest: Earth Cry, voor didgeridoo en orkest (net zoals het KCO het nieuwe werk Mysterieen van Louis Andriessen als visitekaartje mee had moeten nemen op toernee).
Ondertussen in London: een avond mooie muziek, met een streepje ontdekking. alles in een mooie balans en je laat zien waar je als orkest en dirigent vandaan komt
http://www.bbc.co.uk/proms/whats-on/2014/august-25/14988