Na de eerste saaie en ongeïnspireerde jaren van het nieuwe directieteam van de Deutsche Oper Berlin is het grootste operahuis in de Duitse hoofdstad eindelijk aan iets begonnen waar internationaal over gesproken kan worden: een Giacomo Meyerbeer-cyclus van epische proporties. Een fraaie concertante Dinorah trapte de grootse plannen op woensdag 1 oktober af.

Bijna alle legendarische ‘grand opéras’ van Giacomo Meyerbeer zullen de komende seizoenen aan de Bismarckstraße in Berlijn geënsceneerd worden, te beginnen met Vasco da Gama in oktober 2015. Als kick-off organiseerde de Deutsche Oper een driedaags Meyerbeer-symposium, met als hoogtepunt een eenmalige concertante uitvoering van de rustieke ‘opéra comique’ Dinorah, ou Le Pardon de Ploërmel uit 1859.

De Deutsche Oper koos voor de originele Franse versie van Dinorah, met gesproken dialogen, in plaats van de latere Italiaanse versie met recitatieven, die Meyerbeer voor de Londense première bij het Royal Opera House, ook in 1859, maakte. Het bekendste nummer uit de opera is de schaduwaria (‘Ombre légère’), die door vele grote coloratuursopranen is gezongen, van Lily Pons tot Maria Callas en Joan Sutherland.

Bij de Berlijnse uitvoering werd een nieuwe uitgave van de partituur gebruikt. En die partituur, van een volwassen Meyerbeer, is niet niks. De orkestrale effecten zijn verbluffend, van begin tot eind.

Meyer illustreert het ietwat suffe verhaal over een dorpsmeisje in Bretagne (Dinorah) en haar geliefde (Hoël) met adembenemende muzikale beschrijvingen van storm, regen en donder, herders en dorpsbewoners, religieuze koren uit de dorpskapel (achter de coulissen gezongen) en een spookachtige scène in een vervloekte vallei, waar de schat die Dinorahs verloofde probeert te vinden verborgen zou liggen.

Het geheel doet denken aan Der Freischütz, met het verschil dat in Dinorah de feitelijke actie verwaarloosbaar is. Het gaat enkel om de kleuring van de landelijke scènes en de hoogstaande zang. Of beter gezegd: het gaat om supersterrenzang. Want om een uitvoering van deze opera interessanter te maken dan enkel een historische rariteit heb je een coloratuursopraan en een hoge bariton met veel présence nodig, evenals een tenor die voor komische verlichting kan zorgen.

De Deutsche Oper presenteerde Dinorah in de Berliner Philharmonie met verrukkelijk spel van het eigen huisorkest en -koor onder leiding van Enrique Mazzola en koordirecteur William Spaulding. Tezamen maakten orkest en koor duidelijk waarom Meyerbeer zo succesvol was in de negentiende eeuw: hij overtreft werkelijk iedereen als het gaat om dramatische effecten en klankkleuringen. Die ‘effectieve’ compositiestijl zie ik dan ook enkel als iets positiefs, en niet, zoals veel wagnerianen, als wat negatiefs.

Voor de titelrol was Patrizia Ciofi gevraagd. Ze was de uitputtende coloraturen goed meester, maar het ontbrak haar aan de jeugdige kracht en sterkwaliteit om je echt mee te slepen in de opera. Er vlogen geen vonken vanaf toen ze de stratosfeer van haar partij bereikte. Maar charmerend was ze wel.

Naast haar stond Etienne Dupuis als haar geliefde Hoël. Zijn grote, slanke gestalte was prettig voor het oog, maar in zijn bariton miste hij de verleidende toon om van de lyrische liefdesaria een hoogtepunt te kunnen maken.

Het echte steroptreden kwam van Philippe Talbot als Correntin. Komischer kun je je deze rol niet wensen. Bovendien gaf hij zijn personage veel karakter mee.

Veel van de krachtigste muziek die Meyerbeer voor Dinorah componeerde zit in de ensemblescènes. Elbenita Kajtazi en Christina Sidak waren daarin geweldig als herderinnen. En ook Seth Carico (de jager) was voortreffelijk, met een virtuoze jagersaria, waarin alleen de hoge slotnoot wat onzeker klonk.

Voeg hierbij Gideon Poppe, die als Le Faucher een verpletterende solo zong, en het werkelijk vaardige ensemble was compleet. Alleen in de hoofdrollen had de bezetting wat spectaculairder kunnen zijn, zeker aangezien deze uitvoering bedoeld was als de aftrap van iets ‘groots’ in Berlijn, en niet een voortzetting van de afgelopen twee saaie jaren.

De uitvoering werd opgenomen en zal op 4 oktober worden uitgezonden bij Deutschlandradio Kultur. En aangezien het een coöperatie met het Palazzetto Bru Zane is, verwacht ik binnenkort een luxe cd-uitgave.

Het volgende Meyerbeer-evenement is Vasco da Gama, in een productie van Vera Nemirova (dat zet je aan het denken hoe serieus de Deutsche Oper de nieuwe kans van Meyerbeer in Berlijn neemt…). Les Huguenots volgt in november 2016 en Le Prophète in seizoen 2017/2018. Waarom Robert le diable ontbreekt, is mij een raadsel. Niettemin zie ik zeer uit naar deze nieuwe cyclus van ontdekkingen!

Zie voor meer informatie de website van de Deutsche Oper Berlin.