Sterrencast zingt Luisa Miller in Luik
Een mix van oude, gerenommeerde zangers en jongere talenten staat momenteel op het toneel van de Opéra Royal de Wallonie voor een productie van Verdi’s opera Luisa Miller. De leeftijden van de zangers matchen niet bepaald met hun rollen, maar wat geeft het: hun zang is voortreffelijk. Een aanrader!
Zaterdag 29 november. Terwijl Amsterdam geniet van de laatste voorstelling van Richard Wagners Lohengrin zit de Opéra Royal de Wallonie in Luik stampvol voor de tweede voorstelling van Luisa Miller van Giuseppe Verdi. De twee opera’s verschillen nogal van elkaar, maar hebben met elkaar gemeen dat ze beide een ‘schakelwerk’ in het oeuvre van hun scheppers vormen. Bovendien zijn ze in dezelfde periode geschreven.
Luisa Miller is Verdi’s veertiende opera. Het stuk ging op 8 december 1849 in première en is te beleven als één grote vooruitblik op de rest van Verdi’s opera’s. Je hoort een letterlijk citaat uit La traviata, op het moment dat Luisa haar brief schrijft aan Rodolfo, en je hoort muzikale verwijzingen naar Rigoletto en Il trovatore. Verder klinkt ook al de mystiek van Otello door, vlak voordat Rodolfo Luisa vergiftigt. Die scène komt na een door Luisa gezongen gebed, iets wat Desdemona ook doet voor haar laatste nacht.
De opera kent ook noviteiten, elementen die Verdi niet vaak meer zou herhalen. Zo is er een heel a capellastuk voor vier solisten en bovenal een fantastisch duet voor twee bassen, één van de hoogtepunten van de opera voor mij.
Het libretto is geschreven door Cammarano en gebaseerd op een toneelstuk van Friedrich von Schiller, Kabale und Liebe. Dat stuk ging al in 1784 in première, maar kent een grote dosis romantiek. In het kort: de zoon van graaf Walter, Rodolfo, is verliefd op de jonge Luisa. De graaf is hier niet van gediend. Hij wil dat zijn zoon trouwt met hertogin Federica. Door bedrog en intrige zorgt hij ervoor dat Luisa aan Rodolfo laat weten dat zij haar hart heeft verloren aan Wurm, de sidekick van de graaf. Overmand door verdriet besluit Rodolfo zichzelf en Luisa dodelijk vergif toe te dienen.
De voorstelling in Luik begon wat rommelig. Massimo Zanetti, voormalig chef van de Vlaamse Opera, had in de ouverture en het openingskoor hoorbaar problemen om alles onder elkaar te krijgen. Jammer, want juist de ouverture kan de bezoeker helemaal in de stemming van het werk brengen.
Ook Patrizia Ciofi – in Nederland niet erg bekend, maar toch iemand met een indrukwekkende carrière – moest hoorbaar warmdraaien in de rol van Luisa. Haar openingsaria was wat onzeker en slordig en haar middenregister klonk mij enigszins dof in de oren. Een teken van overbelasting misschien? Naarmate de avond vorderde, zong ze echter bij vlagen fenomenaal en bovenal zeer gepassioneerd, zoals Verdi dat verlangt. Haar Luisa was broos, wat met name in de laatste akte erg goed uitpakte.
De jonge Rodolfo werd gezongen door een oude rot, de 60-jarige Gregory Kunde. Deze Amerikaanse tenor weet het publiek iedere keer weer te verrassen. Soms lijkt het erop dat hij ieder optreden beter zingt dan het vorige…
Zijn tenor is rijk van geluid, heroïsch en soms wat overheersend. In de eerste akte was hij een maatje te groot voor Ciofi, maar in de derde, dramatische akte kwamen ze in balans. De aria ‘Quando le sera al placido’ (het bekendste stuk uit de opera) zong hij prachtig ingetogen en de daaropvolgende cabaletta was indrukwekkend in zijn kracht.
In de laatste akte excelleerde Kunde, ongetwijfeld geholpen door zijn ervaringen met Verdi’s Otello. Hij liet de benodigde dramatiek ten volle horen. Ongelofelijk dat de tenor op zijn respectabele leeftijd nog zo weet te zingen. Ik ben benieuwd welke rollen hij de komende jaren nog op zijn repertoire gaat zetten!
De castingafdeling nam het niet zo nauw met de leeftijdsverhoudingen in de opera, want de rol van Luisa’s vader werd bezet door de 36-jarige Nicola Alaimo. Niettemin zong hij de partij zeer overtuigend. Hij heeft een heerlijk rafeltje om zijn stem en zingt prachtige legatolijnen. Waar nodig pakt hij goed uit. Deze zanger is al enige jaren een bekende in Amsterdam en ik hoop dat hij daar nog veelvuldig te bewonderen zal zijn. Een dergelijke bariton is niet vaak te horen.
De grootste verrassing kwam voor mij van de jonge Cristina Melis als Federica. Ze leek wel een jonge Doris Soffel, die in haar jonge jaren ook uitblonk in het belcantorepertoire. Melis heeft een prachtige mezzostem met veel dramatische mogelijkheden. Jammer dat deze rol zo klein is! Maar ik verwacht dat ze een grote carrière tegemoet gaat en dat we nog lang van haar mogen genieten.
De twee bassen, Luciano Montanaro (Walter) en Bálint Szabó (Wurm), waren beiden zeer in vorm. Voor mij zong Szabò ietwat beter, maar dat zal smaak zijn geweest. Hun eerdergenoemde duet was een piek van de avond. Het was tevens een omslagpunt: de voorstelling kreeg vleugels, waarna ook Zanetti steeds beter de touwtjes in handen kreeg en het orkest naar het einde toe liet fonkelen.
De enscenering van Jean-Claude Fall droeg naar mijn idee niet veel bij aan de voorstelling. De bühne zag er eenvoudig uit, met een schuin platform dat bij enkele scènes omhoog ging, zodat een kasteelkamer ontvouwd werd. Een raar element vond ik de vier kinderen die in elke scène aanwezig waren. Wat de regisseur daarmee wilde zeggen, is mij geheel ontgaan.
In feite omvatte de enscenering dus niets meer of minder dan het creëren van een platform waarop de zangers vocaal konden excelleren. Maar eerlijk gezegd was dat met deze bezetting meer dan voldoende.
Luisa Miller is nog tot en met 7 december te zien. Zie voor meer informatie de website van de Opéra Royal de Wallonie.
De auteur
14Reacties
Voor 80 euro 1e rang en dan een topcast!
Een van de beste opera’s ooit gezien.
Zeg die Kunde zong als Placido Domingo in zijn beste dagen!!
Melis kan een veelbelovend talent zijn,maar vocaal komt ze zeer tekort t.o.v. de rest hoor!
En de oeverture was prachtig hoor.
Zwakke momenten waren er niet.
Een wereldproductie.
En iedereen die deze voorstelling (29/11) heeft gezien
was na afloop razend enthousiast!
Overigens prachtig authenthiek/klassiek operatheater!!
Klinkt veelbelovend, want zondag ga ik er ook naartoe!
Ik heb de premierevoorstelling op woensdag 26 november bijgewoond. Een geweldige voorstelling met alle hoofdrollen in uitstekende vorm. Ik was benieuwd naar Patrizia Ciofi die, sinds een tijdje,zwaardere rollen aan haar repertoire aan het toevoegen is. Ik hoorde alarmerende berichten over een vermoeid en hees stemgeluid. Hiervan was bij de première echter geen sprake. Een mooie stem en een geweldige actrice.
Een geweldige avond in een prachtig authentiek operagebouw. En dat voor een fractie van de bedragen die je in Nederland neer moet tellen.
Ik ga donderdag 4/12 afstemmen op http://www.operaliege.be/en/activities/web-tv/luisa-miller-live-web
Ik zie de voorstelling pas morgen, maar dat van die vier kinderen wordt door de regisseur uitgelegd in het Youtube-filmpje op de ORW-site: (FWIW)
http://www.youtube.com/watch?v=bXlbZlCgsjk
Wat een geweldige voorstelling! Ik was er op 2 december en voornamelijk, omdat ik eindelijk Patrizia Ciofi eens live kon horen. (Waarom hebben we haar in Nederland nog nooit gehoord?) Een fantastische zangeres, die na al haar Bellini- en Donizetti-rollen nu zwaarder repertoire gaat zingen. Maar ik vond haar toch het fraaist in de zachte, lyrische passages. Haar twee pianissimo topnoten aan het einde van haar aria “tu puniscimi, o Signore” waren hemels.
En dan Gregory Kunde: Het is al 25 jaar geleden, dat ik hem voor de eerste keer hoorde (Vara-matinee l989 Percy in Anna Bolena). Bij de meeste zangers gaat de stem achteruit, wanneer zij te zware rollen gaan zingen, maar Gregory Kunde wordt nog steeds beter. Nicola Alaimo was ook weer zeer goed, maar toch hoor ik bij Verdi graag eeen iets donkerder, warmere bariton. Ik vond de mezzo Cristina Melis voortreffelijk, gelukkig, want meestal wordt deze kleine rol door een tweede-rangs zangeres bezet.
Het decor was inderdaad simpel, maar vooral door de belichting heel sfeervol. En gelukkig was de handeling niet verplaatst naar Nazi-Duitsland of naar een warenhuis, zoals dat tegenwoordig helaas bij veel van die idiote regisseurs gebruikelijk is.
Misschien ben ik ouderwets, maar ik heb een schitterende avond gehad!
Gister nog gekeken naar de live uitzending. Wat een prachtig cadeau net voor Sinterklaas!
De ovatie zeker voor de 3 hoofdrolspelers was weer meer dan terecht.
Ik lees hier op deze blog bijna niets dan superlatieven voor de bezetting. Op de blog ‘Ti guarda dal grande Inquisitor’ is Margo daar een stuk minder enthousiast over. Het maakt me des te benieuwder wat ik er zelf zondag zal van vinden…
Gisteren intens genoten, zag deze opera voor de eerste maal.
Kunde = grote klasse , aimabel man die na afloop met graagte ook nog signeerde.
Deze opera in Luik verdient “3 sterren” !!
Zondag naar Louisa Miller. Een mijlpaal voor Luik en een referentie voorstelling voor hoe toch modern efficiënt een operavoorstelling kan gebracht worden. Een statische opera waar beweging inzat, je moet het maar doen. De mezzosopraan moest een beetje kritiek ondergaan maar vond ik goed zonder meer. Akkoord, ze heeft bepaalde klanken niet of hoe precies een mezzosopraan in die rol misschien zou moeten klinken maar dit is zeer persoonlijk. Opvallend waren de afwezige mensen om Mevrouw Ciofi en de Amerikaanse Gregory Kunde te feliciteren. We moesten niet eens buiten staan maar gewoon wachten aan het foyer. Een gemiste kans en dit kan ik van laaiend enthousiaste mensen in het forum niet begrijpen. Een enige kans om die vriendelijke artiesten, na een knalprestatie en vermoeiende partijen te feliciteren. Beiden zijn aan een tweede carrière begonnen en doen het prima. Beiden hadden een zeer hoog zuiver zang potentieel (Rossini – Donizetti) die nu door het zakken van de stem gebruik maken van breder wordende mogelijkheden en zich schikken naar de voor hen grijpbare rollen. Ik dacht nooit Ciofi in die conditie Louisa (na dat van Montserrat Caballé) te horen zingen maar dit was prima. Voor Kunde en Ciofi is hun hoog stembereik meegenomen en in de bredere medium zingen ze de pannen van het dak. Ik wil hem graag horen in zijn ondertussen opgevoerde Il Trovatore en er komen er waarschijnlijk nog zegde hij met een knipoog. Een beetje kritiek hoorde ik over de ouderdom om een jonge aanbidder te zingen. We moeten kiezen ofwel een aanbidder met ervaring die deze HEEL moeilijke partij aankan of een jonge die het eens “probeert” (het zijn niet allemaal Pavarotti’s). Ik ga dan alvast voor de ervaring. Prachtig koor en dito maestro Zanetti.
Groetjes van Jacques
Na donderdag 4 december al voorgeproefd te hebben via medici.tv heb ik de voorstelling van 7 december in het theater mogen meemaken en dat is en blijft toch “the real thing”. Het drama was verplaatst naar ergens in de 20e eeuw, maar dat heeft mij nergens gestoord. De geldt ook voor de – ondanks de uitleg van de regisseur (zie boven) m.i. overbodige – aanwezigheid van de 4 kinderen. Spectaculair was de enscenering niet, wél functioneel en dat is m.i. wél zo belangrijk. Muzikaal was het een van de beste van de vele die ik in Luik heb mogen beleven. Het programmaboekje bevatte bij deze gelegenheid geen informatie over de uitvoerenden, misschien omdat m.n. de hoofdrolzangers voldoende bekend werden geacht. Gregory Kunde, de Amerikaanse tenor met een wereldreputatie in het belcanto en in Berlioz, zingt sinds enkele jaren ook Verdi, zelfs Otello. Als 60er maakte hij zijn roldebuut als Rodolfo: grote klasse! Patrizia Ciofi, ook al gepokt en gemazeld in het belcanto en in (lyrische) Franse rollen, vertolkte voor het eerst de titelrol in deze Verdi en hoe: schitterend! Nicola Alaimo – wiens hoogte als Luna in de concertante “Il Trovatore” in de Zaterdagmatinee door Paul Korenhof, n.m.m. ten onrechte, nog als die van een “tenorino” werd getypeerd – gaf een prachtige baritonpartij ten beste. Ik hoop, dat de heer Korenhof de moeite heeft genomen om één van de Luikse voorstellingen bij te wonen. De bassen Luciano Montanaro en Bálint Szabò vielen allerminst uit de toon: de eerste met wat meer fundament, de tweede met een wat rondere klank. De mezzo Christine Melis kwam – let wél heer Rombouts – in mijn oren (en ogen) weinig tot niets tekort. De kleine rollen waren met Alexise Yerna en Stefano de Rosa, zoals dat vaak heet, adequaat bezet. Koor en orkest hebben zich o.l.v. Massimo Zanetti van hun beste zijde laten horen. Kortom, een – zeker voor een bescheiden operahuis als de Opéra Royal de Wallonie – memorabele productie, die – naar ik hoop – op DVD zal worden uitgebracht. Ik prijs mij in elk geval gelukkig erbij geweest te zijn.
Voor de goede orde: de bijdragen van mijn (opera)vrienden Georgette en Jacques Liers zijn “binnengelopen” terwijl ik mijn stukje zat te typen; ik heb ze pas daarná gelezen.
Beste Pieter,
Ik moest eigenlijk zeggen dat Cristine Melis in volume wat tekort kwam t.o.v. de 3 hoofdrolspelers. Geen schande,want zoals diverse mensen hier terecht vermeldden:dit was een topproductie!!
ik kan alleen de commentaar van Pieter de Haan bevestigen. Inderdaad, Kunde is (op zijn 60ste!) gewoonweg schitterend van stem! Hij kan natuurlijk moeilijk voor een ‘jeune premier’ doorgaan, maar dat komt in opera wel meer voor en nemen we er graag bij! Ciofi’s stem vond ik niet altijd even ‘aangenaam’ klinken (we merken dat dit niet haar gebruikelijk repertoire is) maar alles komt er wel goed uit, inclusief natuurlijk prachtige topnoten! Alaimo zong een prachtige (en gevoelige) vader. Melis vond ik werkelijk een prachtige stem! Had Verdi daar niet ergens een solo voor Federica kunnen schrijven?! En verder lof voor Montanaro en Szabo. En voor dirigent Zanetti (heel levendig gespeelde ouverture!). De enscenering was heel klassiek in toch min of meer moderne kostuums maar het belang van deze produktie lag deze keer voornamelijk bij het muzikale (sommigen zullen natuurlijk zeggen dat dat altijd zo moet zijn!) en kan in die zin inderdaad min of meer als een mijlpaal (een groot woord natuurlijk!) doorgaan. En inderdaad sympatieke Kunde en Ciofi bij de ‘signierstunde’. Wat trouwens opviel was dat Kunde niet op de hoogte was dat van de Parijse Châtelet ‘Les Troyens’ (met hem in de rol van Enée) een DVD opname was gemaakt…(prachtige produktie trouwens met Antonacci en Graham…)