Eén van de wereldpremières tijdens het Holland Festival was As Big As The Sky van componist Arnoud Noordegraaf. Donderdagavond zag een volle zaal in het Muziekgebouw aan ’t IJ hoe het verhaal van de opera met veel multimedia nadrukkelijk verteld werd. Té nadrukkelijk.

Het is de reflex van vermoedelijk veel bezoekers aan een nieuwe opera, net voordat ze de zaal ingaan: Heb ik het verhaal in mijn hoofd? Ken ik wat achtergronden? Weet ik ongeveer waar de makers heen willen? “Je kunt het ook vooraf doodschrijven”, zei ik nog tegen mijn gezelschap voor aanvang van As Big As The Sky, zonder dat heel serieus te bedoelen.

Het programmaboekje stond vol met goedbedoelde (en gewaardeerde) volledigheid. Het bevatte een toelichting op de nieuwe opera van Arnoud Noordegraaf en librettist Adrian Hornsby, gevolgd door een interview met de maker. Wie wilde, kon ook nog naar een inleiding, voorafgaand aan de wereldpremière in het Amsterdamse Muziekgebouw aan ’t IJ.

Wie voorbereid was, wist dat As Big As The Sky zou gaan over een jonge, ambitieuze Europese architect, die een megalomaan bouwproject in China uitvoert. Een stuk over de botsing tussen westerse en oosterse cultuur, over de relatie tussen de westerling en een Chinese operazangeres en over conflicterende maatschappijvisies. Handig om te weten; opera wil nog weleens abstract zijn.

Zo niet in As Big As The Sky. Elk themaatje, elke gedachte en elk zorgelijk vooruitzicht over de botsing van culturen werd gezegd, uitgelegd, herhaald, getoond, gesproken en gezongen. En boventiteld in twee talen. Alsof voor het libretto de weekendbijlage van de krant was leeggeschud (al is de krant doorgaans wat minder moralistisch). De voorkennis bleek niet nodig, alles werd in de voorstelling nog eens nadrukkelijk uitgeserveerd.

Die uitleggerigheid en het ontbreken van abstractie maakten de voorstelling lastig te verteren. Kansen op theatraal drama waren er zeker, bijvoorbeeld in de eerste scène tussen de architect en de Chinese zangeres, maar ze bleven jammerlijk liggen. En waar het medium opera vaak heel geschikt is om via personen grote verhalen te vertellen in een dramatische ontwikkeling, bleef het hier bij uitleggen. Het was wel een voorstelling en het zat vol niet onaardige decorvondsten, maar theater en drama waren minimaal aanwezig.

Die zure conclusie doet overigens aan veel elementen tekort. De muziek van Noordegraaf gaf een laat-Weens, interessant klankbeeld, en de wijze waarop Asko|Schönberg de westerse en oosterse muziek mengde, was meer dan uitstekend.

Met de cast was ook niks mis. Merlijn Runia zong een scherpe, pittige en zeer zelfbewuste journaliste Kathy. Bariton Martijn Cornet heeft een stevige stem die, wat je hem ook waar op het podium laat doen, altijd overeind blijft. Hij was treffend gecast als de jonge, ambitieuze professional en zijn pogingen iets van het klassieke Chinese operarepertoire te laten zien, waren indrukwekkend en grappig, ook vocaal.

Tenor Zhang Bo zong de rol van de stadsomroeper. Hij en het andere Chinese karakter, Mulan de zangeres, gezongen door Hē Yĭ, kregen een wat clichématige karakterisering in de regie. Hij wat sullig en zij opportunistisch.

Dat Ai Weiwei vanuit China bijdroeg aan het decor was een mooie extra voor deze productie. Zijn ruimtelijke ontwerpen voldeden goed in de niet echt voor muziektheater ingerichte zaal van het Muziekgebouw. De zichtlijnen zijn er vaak problematisch voor het goed volgen van een enscenering. Lange mensen in de rij voor je ontnemen een goed overzicht over het podium.

Decor, video, skype: de vormgeving was helemaal 2015 en er was zichtbaar veel werk gestoken in decor en techniek. Dat het mij niet aansprak, zat hem in de overkill aan uitleg en het vrijwel ontbreken van theatrale impact.

As Big As The Sky is nog te zien op vrijdag 12 en zondag 14 juni. Zie voor meer informatie de website van het Holland Festival.