Bellini’s opera I Capuleti e i Montecchi beleefde op zondag 21 juni een voortreffelijke première tijdens de Festspiele Zürich. In de intelligente en sfeervolle regie van Christof Loy en onder de betoverende leiding van Fabio Luisi maakten Joyce DiDonato als Romeo en Olga Kulchynska als Giulietta hun debuut in Zürich.

Met superlatieven hoef ik dit keer niet spaarzaam te zijn. De nieuwe productie van Bellini’s I Capuleti e i Montecchi overschaduwt alles wat momenteel nog meer in de theaters in Zürich gebracht wordt in het kader van de Festspiele.

Een grote portie van de festivalprogrammering draait om de auteur van het jaar, Shakespeare. De namen van Romeo en Julia zijn dan ook op bijna iedere poster in de stad te lezen. Het is echter het debuut van Joyce DiDonato in de enscenering van Christof Loy en onder Generalmusikdirektor Fabio Luisi dat de meeste aandacht trekt.

Dit is zo’n voorstelling die je er weer bewust van maakt waarom je zo van opera houdt. Het is één grote ontlading van emoties. Gevoelens die je als toeschouwer echt onder de huid gaan zitten. Een ervaring tussen het fysiologische en esoterische in.

Het is de muziek van Bellini die deze gemoedstoestand kan veroorzaken. Maar dan moet de partituur wel zo gespeeld worden dat de beroemde, eindeloze melodieën en de stormachtige, onvoorspelbare ensembles elkaar met een haast fatale drive afwisselen en je zo geheel meeslepen. Fabio Luisi slaagt daar geheel in.

De Generalmusikdirektor van het Opernhaus Zürich toont zich met Bellini van zijn beste kant. Hij zweept het orkest op als renpaarden, is niet bang om forte te gebruiken en vuurt het koor volop aan, om vervolgens af te buigen en in de stille, wijdse landschappen van de aria’s aan te komen, waarin de tijd lijkt stil te staan. Die straffe, gecontroleerde begeleiding brengt het diepe en magische van Bellini’s muziek perfect over en bevestigt de status van Luisi als Bellini-specialist.

Het wonder dat Luisi in de orkestbak creëert, wordt op het toneel op vlekkeloze wijze voortgezet door regisseur Christof Loy. Hij slaat de spijker op de kop met een intelligente en smaakvolle enscenering.

Loy zet de in haar familiegeschiedenis gevangen Giulietta in het middelpunt van de voorstelling en volgt de bedoelingen van Bellini en zijn librettist Felice Romani door Giulietta’s weerloze liefdesleed tot de romantische kern van de opera te maken. Anders dan bij Shakespeare – maar wel typisch voor de Italiaanse opera, om met Shaw te spreken – is hier de macht van de bariton over de sopraan de alfa en omega van het verhaal.

Ondanks die focus op de sopraan is de prima donna in déze productie toch allereerst mezzosopraan Joyce DiDonato in de ‘Hosenrolle’ van Romeo. Het is haast niet te geloven gezien de reputatie van ‘Opernhaus der Stars’ waar het Opernhaus Zürich zich graag op laat voorstaan, maar DiDonato was niet eerder bij dit operahuis te gast.

Haar debuut durf ik wel het hoogtepunt van het seizoen te noemen. DiDonato en romantisch belcantorepertoire: dat is simpelweg een must! De wijze waarop ze haar stem in dienst stelt van haar rolinterpretatie en de betekenis die ze aan het libretto geeft, zijn ronduit perfect.

Let wel: het is en blijft romantisch belcanto, iets anders dan zuiver barokbelcanto. De zang mag – of moet zelfs – ook kleine ‘barsten’ vertonen, om persoonlijkheid te hebben en meer te worden dan enkel ‘mooi zingen’ (Magda Olivero maakte ooit dat onderscheid). DiDonato heeft dat goed begrepen. Ze zingt moedig tot aan de grenzen van haar instrument, waagt zich in de hoogte, stort zich in de diepte en wekt zo een jonge, dappere Romeo tot leven.

Giulietta is de andere sensatie van de avond. Olga Kulchynska, een jonge sopraan van het Bolshoi Theater, zingt als in een droom, met een perfecte uitspraak van de Italiaanse tekst en een zielsdiepe kleuring in haar stem. Dat een 25-jarige al zulke expressiviteit in haar coloraturen kan aanbrengen, is buitengewoon.

In voorbije oorlogstijden zou men in zo’n Amerikaans-Russisch paar een symbool hebben gezien van een harmonie die alle grenzen en conflicten in de wereld overstijgt. En inderdaad: het liefdesduet in de eerste akte slaagt zo goed dat ik even heel het wereldgebeuren vergeet…

Maar nog belangrijker: de wetenschap dat het belcanto volop levend is en op zo’n mooie manier te beleven is, vult me met grote vreugde. Het geeft deze editie van de Festspiele Zürich een unieke glans. Opera at its best!

Zie voor meer informatie de website van het Opernhaus Zürich.